Biyoçeşitliliğe Yönelik Tehditler Nelerdir ?
Biyolojik çeşitliliğine yönelik tehditlerin sayısı her geçen gün artmaya devam ediyor; doğal çevremizi bencil çıkarlarımız için değiştiriyoruz. Peki, böyle davranarak nereye gidiyoruz? Fotoğraf: National geographic
Mikroskobik bakterilerden dev mavi balinalara doğru milyonlarca bitki ve hayvan bizimle aynı gezegende yaşıyor. Gezegende bulunan tür sayısının milyonlarla ifade edilen rakamları aştığı gerçeği ve bu durum karşısında bir iki türün yok olması sizlere büyük bir değişiklik yaratmayacağı izlenimi verebilir. Bu düşünce gerçeklerden uzak bir düşüncedir. Tek bir türün yok olması ekosistemin dengesini alt üst edebilir. Bu yok oluşun yankıları bu türe bağlı olarak yaşayan diğer türlerde kendini gösterilmeye başlar.
Türlerin yok olması
Gezegenimiz var olduğu andan itibaren beş kez kitlesel yok oluşlarla karşı karşıya kalmış ve gezegen üzerinde şimdiye kadar var olan bitki ve hayvan türlerinin % 99.9'unun yok olmasıyla sonuçlanmıştır. Bu kitlesel yok oluşların sonuncusu yaklaşık 65 milyon yıl önce gerçekleşti. Yeryüzünden dinozorları silip süpürdü.
Türlerin yok olması alışılmadık bir şey değil. Son 200 milyon yılda her yıl bir ya da iki türü kaybettik. Olağandışı olan şey, son birkaç yüzyılda bu yok oluşların hızlanması ve oluşma oranının yükselmesidir. Bu durum bazı çevrecileri endişelendirmektedir. Bazı çevreciler de bir kez daha kitlesel yok oluşun kapımızda olduğunu ileri sürmektedir.
Biyoçeşitliliğe Karşı Büyük Tehditler
Küresel biyolojik çeşitliliğe yönelik tehditlerin listesi oldukça uzundur. Biyoçeşitlilik yaşam alanı kaybı, aşırı avlanma, istilacı türler, iklim değişikliği vb. gibi tehditlere karşı direnmek zorundadır. Gezegenimizdeki çeşitli bitki ve hayvanların varlığını tehdit eden bu faktörlerin ayrıntıları aşağıda tartışılmıştır.
Doğal ortamların kaybı
Vahşi doğadaki alanlara insanların tecavüz etmesi, vahşi hayvanlar için doğal yaşam alanlarının geniş çapta tahrip edilmesine ve dolayısıyla canlıların yaşayacakları bir yer kalmamasına neden olmuştur. Bu tahribatın büyük bir kısmı, tarım ve tohumluk alanlar için ormanların yok edilmesi nedeniyle meydana gelmiştir. Habitat kayıplarının yanı sıra, ormanlar içinden geçen yolların inşası sonucunda habitat parçalanması meydana gelmiş, bu durumda vahşi doğada hayvanların yok olmasına katkıda bulunmuştur.
Avcılıkla Mücadele
Aşırı avlanma, birkaç hayvan türünü yok olma eşiğine getirdi. İnsanlar, tarih öncesi çağlardan beri yiyecekleri için avlanmaya başvurmuşlardır. Ancak son zamanlarda hayvanlar etlerinden ziyade; kürkleri, dişleri, derileri ve avcılık sporu için avlanılmaya başlanıldı.
Kaçakçılıkla mücadele başarısızlığı, gergedanlar ve kaplanlar da dahil olmak üzere çeşitli hayvanların popülasyonunda ciddi bir tükenmeye yol açtı, böylece bölgedeki canlılar yok olmayla karşı karşıya bırakıldı.
İstilacı türler
Belirli bir bölgede yerli olarak yaşamayan canlı türlerin istilası, o bölgeye özgü olarak yaşayan türler için tehdittir. Belli bir bölgeye yeni bir tür tanıtıldığında (bırakıldığında), ya yerli türler üzerinden beslenir ya da onlarla besin için rekabet eder. Her iki durumda da nihai sonuç, yırtıcılık veya gıda kıtlığı yüzünden bölgeye endemik olan türler yok olur.
Bu olgunun en iyi örneklerinden biri olarak kabul edilen Nil Perşesi Afrika'daki Victoria Gölü'ne tanıtıldığında, göle endemik çiklit balık türlerinin yok olmasına yol açtı.
Kirlilik
Gezegendeki en büyük çevre sorunlarından biri olan kirlilik, türlerin yok olması söz konusu olduğun da önemli bir faktör olarak önümüze çıkmaktadır. Suların kontaminasyonu (kirlenmesi) hayvan türlerinin yok olmasına neden olabilirken, toprak kirlenmesi bitkilerin yok olmasına neden olabilir. Coğrafi sınırları sınırlı olan türler, kirlilikten ötürü savunmasız kalırlar ve yok olma gibi bir durumla karşı karşıya kalırlar.
Çevre kirliliğine en iyi örneklerden biri, Yangtze Nehri doğal yaşam alanlarında endüstriyel kirliliğin artması ve Çin nehir yunusunun yok olmasına sebep olmuştur.
İklim değişikliği
Son birkaç yılda, küresel yüzey sıcaklığı ortalama 1.8 ° C arttı. Bu artıştan dünyanın çeşitli yerlerindeki bitki ve hayvan türleri de etkiledi. Bir taraftan, sıcaklıktaki artış kutuplardaki buzulların erimesine, dolayısıyla Kutup ayısı ve Kutup tilkisi için yaşam alanlarının kaybedilmesine neden olurken diğer taraftan tropik bölgelerdeki su buharlaşmasını hızlandırmıştır. Bu durum sulak yaşam alanının kaybedilmesine dolayısı ile de bu sulak alanlarda yaşayan balık ve amfibi türlerinin yok tehlikesi ile karşı karşıya kalmalarına neden olmuştur.
İklim değişikliğini tetiklenen sayısız yok olma örneğinden bahsedebiliriz.
Biyoçeşitliliğin önemini anladığımızı düşünerek, çevreyi ve akabinde biyoçeşitliliği kurtarabilmemiz için önlemler alınmanın zamanı geldi diye düşünüyorum. Daha önce de belirttiğimiz gibi, tek bir türün soyu tükenirse, yankıları doğrudan veya dolaylı olarak diğer tüm türler tarafından hissedilir.
Örnek: Kaplanların kaybolması, geyik türlerinin sayısının artmasına ve bunun sonucunda bölgede çoğalan geyiklerin yeşil alanlar ve bitkiler üzerinde oluşturacakları baskıların artmasına neden olmaktadır. (beslenme ihtiyacı için bölgedeki bitki türlerinin hızla tüketilmesi) Geyik popülasyonunun fazlalığı bitki örtüsünün tamamen yok edilmesine neden olacaktır. Bitki örtüsünün olmaması veya yok oluşu bölgenin yağış miktarını da değiştirecektir…
Kaynak: http://www.buzzle.com/articles/threats-to-biodiversity.html
Çeviren ve Derleyen : Yavuz AYDIN
Ekoloji Haberleri
-
Hindistan kaplanları iklim ve insan baskısı arttıkça yükseklere tırmanıyor
-
2100 yılı için sığ kıyı ekosistemlerinin kaderini tahmin etmek
-
Ülkeler mercanlara yardım için 12 milyar dolar toplama sözü verdi
-
Dünyadaki biyolojik çeşitliliğin üçte ikisi toprakta yaşıyor
-
Derin denizlerin eşsiz güzellikleri "Mercan Resifleri"
-
Canlıların korunma statüleri,
-
Çevreye Etkin Bir Yaklaşım: Kişisel Karbon Ayak İzi Hesaplama ve Azaltma Stratejileri
-
Deterjanların Çevre Üzerindeki Etkileri ve Sürdürülebilir Yaklaşımlar
-
İnsan Türlerinin Melezleşmesi, İklimle Yakından İlişkiliydi
-
Yağmur yağacağını koklayabiliyor musun?
-
İklim değişikliği çocuk sağlığını riske atıyor
-
Kaplumbağa Fosili, 150 Milyon Yıl Önceki Habitatı Aydınlatıyor
-
El Nino geri döndü! Ne kadar kötü olacak?
-
Okyanuslar iklim değişikliği nedeniyle daha yeşil hale geliyor
-
İklim Değiştikçe İnsanlar Farklı Habitatlara Uyum Sağladı