Biyolojiden sosyolojiye ‘duygular"
“Duygu teorilerini” evrimsel teoriler ve sosyo-kültürel teoriler olarak iki parça halinde inceleyebiliriz.
“Duygu teorilerini” evrimsel teoriler ve sosyo-kültürel teoriler olarak iki parça halinde inceleyebiliriz. Evrimsel teoriler, tahmin edebileceği gibi, duyguların evrimsel sürece katkısını ve bu süreç içerisinde gelişimini incelerken, sosyo-kültürel teoriler duyguların sosyal ve kültürel davranışlar tarafından nasıl etkilendiğini açıklar.
Meriç Öztürk
ODTÜ Biyoloji Bölümü Lisans Öğrencis
“Ayakkabılarını parlatıp takım elbise giyebilirsin,
Saçını tarayıp pek de hoş görünebilirsin,
Bir gülümseme arkasında yüzünü saklayabilirsin,
Saklayamayacağın tek şey,
İçinde kötürüm olduğun zamandır”
John Lennon böyle söylemiş. Doğru değil mi? Günlük hayatımızda, çoğu durumda, ruh halimizi dışarı yansıtmamak için elimizden geleni yaparız, kıyafetlerden, makyajdan, yalan gülümsemelere kadar. Ne yazık ki bir ömrü maske takarak geçirmek zordur. Öyle bir an gelir ki, artık içimizdekileri taşıyamaz hale geliriz. Sinir olsun, sevgi olsun bir şeyler artık fazla gelmeye başlamıştır ve bunları dışarı vurma ihtiyacı hissederiz. Kimimiz duyguların sahibine (ya da bu duygulara sebep olana) döker içini, bazılarımız sanata adar kendini, bazılarımız ise içinde tutmaya devam eder duygu yoğunluğuna neden olan hislerini (işleri ne zordur ama). Fakat ne olursa olsun, ne kadar sürerse sürsün o hisler, o duygular insanda değişimler yaratır. Anne Frank’ın Bir Genç Kızın Günlüğü’nde dediği gibi “hisler asla yok sayılamaz, ne kadar haksız ve nankör görünseler de.”
Sanatın doğuşuna belki de zemin hazırlamış olan bu duygu yoğunlukları, bizi diğer hayvanlardan ayıran ana etmenlerden birisidir aslında. Peki, vereceğimiz kararları etkileyen bu duygular nasıl oluşuyor? Neden varlar? Çoğu durumda mantıklı karar vermemizi engelliyorlarken nasıl oldu da evrimsel süreç bu durumları destekledi? Ya da en kısa şeklinde soracak olursak: “Duygu” nedir?
Şimdiye kadar sizleri belli bir ruh haline soktuysak ne mutlu bizlere. Fakat buradan itibaren işin kimyasal ve biyolojik boyutunu inceleyeceğiz ve sizlere aslında hislerimizin ve duygularımızın basit (ya da karmaşık) biyokimyasal süreçler dizisi olduğunu göstereceğiz. Duyguların maneviyatına hayran olan bazı okurlarımız için anlatılacaklar sinir bozucu olabilir; onlardan şimdiden özür diliyoruz.
Duygu üzerine teoriler
İnsanoğlu kendi varlığını sorgulamaya başladığından beri metafiziksel olguları da sorgular. Bazı duygu durumları da “ruh” ile özdeşleştirildiğinden, sorgulayanların yolları bir noktadan sonra “duygulara” gelmek zorundadır. Platon’un da yolu bahsettiğimiz konuyla kesişmiş. Platon “insanın davranışları üç ana kaynaktan beslenir: Arzu, duygular ve bilgi” diyor. Duyguları ise aklın zıttı olarak düşünüyor. Yani belli bir olayı yargılamaya ve neden-sonuç ilişkisi kurmaya çalışan insanda duyguların ve aklın her zaman çatıştığını söylüyor.
Bu konu üzerine kafa yormuş bir diğer isim ise Charles Darwin. Darwin duyguların karar mekanizmaları üzerine etkisinin, doğal seçilimin zorluklarına kafa tuttuğunu düşünüyor. Ayrıca duyguların verdiğimiz kararlar üzerinde pozitif etkilerinin de olduğunu düşünüyor, tabii ki verilecek karar duygu ve mantık ile birlikte yoğrulduğunda.
Kişisel düşüncelerin ötesinde “duygu teorilerini” evrimsel teoriler ve sosyo-kültürel teoriler olarak iki parça halinde inceleyebiliriz. Evrimsel teoriler, tahmin edebileceği gibi, duyguların evrimsel sürece katkısını ve bu süreç içerisinde gelişimini incelerken, sosyo-kültürel teoriler duyguların sosyal ve kültürel davranışlar tarafından nasıl etkilendiğini açıklar.
Devamını okumak için lütfen tıklayınız…
Bilim ve Gelecek : "Biyolojiden sosyolojiye "duygular""
BİYOLOJİ HABERLERİ
-
Amonyum, Dünya’da Yaşamın Ortaya Çıkmasını Sağladı
-
16 Nisan, 'Dünya Biyologlar Günü'
-
Protonların Aşamalı Değişimi, ATP Sentaz Enzimi ve Mitokondriyum
-
Biyoloji Kongre Sponsorluğu
-
Dünya'da Yaşamın Nasıl Başladığının Sırrı...
-
Kazdağları Yaban Mantarları Eğitim Festivali
-
Işığın Değişmesi İle Algler
-
Trikotilomani Nedir
-
Araştırma üniversitelerinin listesi belli oldu. İşte 10 araştırma üniversitesi
-
Bilim İnsanları Tarafından Yapılan Yeni Çalışmada “Hücre İçi Saati” Bulundu
-
UCLA biyologları yaşlanmayı yavaşlatıyor, meyve sineklerinin ömrünü uzatıyor
-
Bilim insanları betalain sentezlemeyi başarmışlar. Betalain üretmenin bize faydaları nelerdir ?
-
Beyin Tanıdık Yüzleri Nasıl Ayırt Ediyor
-
Hakkâri Sat Dağlarında İki Yeni Buzul Gölü Keşfedildi
-
Her Nöron 1000’den Fazla Mutasyon Taşıyor Olabilir