CANLILARIN EVRİMİ NEYİ TANIMLAR
Bütün canlılar beslenme, korunma ve çoğalma içgüdüleriyle hayatta kalmayı ve türlerinin devamını sağlarlar. Bunun sonucu olarak, Aslan (Felis leo) ya da Kaplan (Felis tigris) ın bulundukları ortam koşullarında, üst besin düzeyinde bir beslenme Ģekli olan etoburluğu (Carnivourus) sürdürebilmek için geliştirdiği avcı karakterleri; kuşlar (Aves) ın karĢı cinsin ilgisini çekebilmek için, göz alıcı renklerde tüylere sahip oluşları ve çok farklı frekanslarda ötme özellikleri; Hamam böceklerinin türlerini devam ettirme içgüdüsü (örneğin Blatta orientalis in senede 200, Periplaneta americana nın 800 ve Blattella germanica nın senede 400 000 yavru meydana getirebilmesi); Atlar (Equus spp.)ın geniş steplerde besin bulabilmek için koşma yeteneği ve Tavşanlar (Lepus spp.) ın hayatta kalabilmek için tepelere koşarak tırmanma yetenekleri ileri derecede gelişmiştir.
Buna karşın insan, aklı sayesinde besin aramak yerine yetiştirip üretmeyi; karşı cinse ilgisini göstermek için şiirler yazıp, besteler yapmayı; yürümek ya da koşmanın yanı sıra yarattığı motorlu taşıtlarla kısa zamanda binlerce kilometre yol katedebilmeyi; fert veya ulus olarak saldırılara karşı kendini koruyabilmek için çeşitli derecelerde etkiye sahip ateşli silahlar yapmayı başarmış tek canlı türüdür.
Bugün bir insanın gereksinimleri ile diğer canlıların gereksinimleri arasındaki fark, insanın ulaştığı gelişmişlik düzeyinin göstergesidir.
Bu düzeyde bir gelişme ve farklılaşmanın nasıl meydana geldiği düşüncesi, insanın tarihi kadar eski olmakla birlikte, bu konuda tartışmaya değer bulunan teoriler ancak günümüzden 200-250 yıl önce ileri sürülmeye başlanmıştır.
Başlangıçda evrim, populasyonlar üzerinde gözlenen morfolojik değişikliklere dayandırılırken, bugün evrim olarak nitelendirilebilecek bir değişmenin kalıtsal bir temele dayanması gerektiği düşüncesi bilim dünyasının ortak görüşüdür.
Buna göre, evrim sürecinde;
1- Kalıtsal bir değiĢiklik meydana gelmekte
2- Kalıtsal değiĢikliğe bağlı olarak morfolojik karakterler değiĢmekte ve
3- Sonuçda tür değiĢmekte veya yeni bir tür meydana gelebilmektedir.
Herhangi bir türün zaman içinde değiĢerek yeni ve baĢka bir türe dönüĢmesi, tür sayısında bir artıĢa neden olmayan “düz evrim” (anagenezis); bir türden yeni ve baĢka bir türün meydana gelmesi, tür sayısında artıĢa neden olan “çatallı evrim” (kladogenezis) olarak adlandırılmaktadır.
Buraya kadar anlatılanlardan anlaĢılacağı gibi, canlıların evrimi, bugün dünya üzerinde yaĢamakta olan canlıların, daha önce yaĢamıĢ olanların derece derece değiĢmeleri sonunda meydana geldiğini ifade eden bir kavramdır.
Evrim sürecinde bir türe ait organ veya fonksiyonlar “ilerleyen (progressif) evrim” Ģeklinde sürekli geliĢme göstermeyebilir. Örneğin, böcekler 1 ya da 2 çift olan kanatlarıyla genellikle uçabilen canlılardır. Ancak, evrim sürecinde Hamam böcekleri (Periplaneta americana) bu yeteneklerini kaybetmiĢlerdir ve kanatların bu canlıları sadece dıĢ etkilerden koruduğu düĢünülür. Hatta, bu böceklerden Blatta orientalis diĢilerinde, kanatlar tamamen fonksiyonlarını yitirerek geliĢmemiĢ (rudimenter) halde kalmıĢlardır. Bu Ģekildeki evrim, “gerileyen (regressif) evrim” olarak tanımlanır.
Evrim sürecinde, bir organın veya bu organa ait bir bölümün gelişmesine karşın, diğer organ veya bölümlerin gerilemesi durumuyla da karşılaşılmaktadır. Örneğin, Atın (Equus caballarus) evriminde 3. Parmağın gelişmesine karşın, sırasıyla 1., 5., 2. ve 4. parmaklar körelmişlerdir. Canlıların evriminde bu durum “allometri” olarak tanımlanır.
Evrim
-
Evrim nedir? Evrim süreci nasıl işler?
-
Atların Evriminde Parmaklar ve Toynak...
-
Mikro evrim nedir
-
Yumuşakçaların evrimi
-
Bitki Evrimi 5/5: Çayır İmparatorluğu
-
Bitki Evrimi 4/5: Çiçeklerin ve Tohumların Öyküsü
-
Evrim düşüncesinin tarihi
-
Bitki Evrimi 3/5: Kömür Çağı
-
Bitki Evrimi 2/5: Ormanların Doğuşu
-
Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar
-
Mutasyon, Evrimsel Sürecin Hammaddesidir!
-
Evogram Nedir ?
-
Yeni Genetik Kombinasyonların Oluşumu ve Evrimin Türleri Değiştirme Mekanizması
-
Evrim'i Tetikleyen Mekanizmalar Nelerdir?
-
Darwin ve Doğal Seleksiyon