CRISPR-Cas9’un DNA’yı Nasıl Düzenlediği Gerçek Zamanlı Olarak İlk Kez Görüntülendi
Bilim insanlarının nefesini kesen bir şey görmek ister misiniz? O halde, hazır olun, çünkü bu gerçek zamanlı video ile CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniğinin, bir DNA parçasını nasıl kopardığını doğrudan görme fırsatı bulacaksınız. Görsel Mihail Sarov/Max Planck Institute/CRG
Görüntüler, CRISPR tekniğinin DNA’yı nasıl düzenlediğine dair tam da bilim insanlarının tahminine uygun bir davranışı gözler önüne seriyor. Ancak bu puslu video, sürecin nasıl yürüdüğünü doğrudan gözler önüne seren ilk görüntülerden oluşuyor.
Video, Haziran ayında Montana’da yapılan CRISPR 2017 konferansında University of Tokyo’dan bir grup bilim insanı tarafından izletildi ve 10 Kasım’da (2017) da Nature Communications‘da araştırma makalesi yayımlandı. CRISPR-Cas9, genom düzenlemesinde son yıllarda dalgalanmalar yaratan bir gen düzenleme tekniğidir. Teknik, bakterilerin bağışıklık sisteminin bir bölümünü oluşturan DNA dizileri ailesinden oluşur.
CRISPR, virüs DNA’sı ile doldurulduğunda, onu “rehber RNA” olarak adlandırılan kısa RNA dizilerine kopyalar. Cas enzimleri, bu “rehber RNA”yı hücreler boyunca takip eder ve rehber RNA ile uyum gösteren DNA bulduğunda, adeta bir moleküler makas gibi davranarak onu yok eder.
Videoda gördüğünüz, küçük sarı kütle Cas9 enzimidir, kahverengi iplikler ise DNA’dır. CRISPR-Cas9’un, DNA sarmalını kesmesi yalnızca saniyeler sürmektedir.
CRISPR-Cas9 sisteminin barındırdığı potansiyel 2012 yılında Trends in Microbiology‘de yayımlanan çalışma ile spesifik DNA ile CRISPR’ı kasten kopyalayarak, sistemin genom düzenlenmesinde hedeflenen pek çok şeyde kullanılabileceği ortaya konulmuştu. Bugüne kadar pek çok türde etkinliği kanıtlanan sistem; farelerde genetik bir hastalığın tedavisinde, bir çiçeğin rengini değiştirmede, hayvanlarda HIV virüsünü yok etmede, kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmada ve insan embriyolarında kalp hastalıklarına neden olan genin ortadan kaldırılmasında kullanıldı. Fakat şimdiye kadar, CRISPR’ı iş üstündeyken doğrudan gözlemlemek mümkün olmamıştı. Bilim insanları, bu sistemin çalıştığını biliyor ancak mekanizmanın nasıl çalıştığı şimdiye kadar hep varsayımsal düzeydeydi ve tam olarak neler olduğu ise normal görüntüleme yöntemleri için çok küçük kalıyordu.
Bu sorunun üstesinden gelebilmek için de, araştırmacılar yüksek hızlı atomik kuvvet mikroskobu tekniğini kullandılar. Atomik kuvvet mikroskobu (AKM) ya da taramalı kuvvet mikroskobu çok yüksek çözünürlüklü bir taramalı kuvvet mikroskobudur. Ulaşılmış çözünürlük birkaç nanometre ölçeğinde olup optik tekniklerden en az 1000 kat fazladır. AKM, esnek bir maniveladan ve (yüzeyi taramak için kullanılan) buna bağlı sivri bir uçtan oluşur. Sivri uç yüzeye doğru alçaltılır ve defalarca başka yönlere saptırılır. Bu yapıldıkça, bir lazer; manivelanın yüzey özelliklerini yansıtan sapmalarındaki ufak değişimleri saptar. Elde edilen bu saptamalar, sivri ucun taradığı şeyin görüntüsünü oluşturmak için kaydedilir.
Araştırmacılardan Hiroshi Nishimasu, Twitter hesabından videonun bir kesitini yayınladı. Görüntüler, her ne kadar 10 saniyelik puslu bir kayıt gibi gözükse de; videonun, bugüne kadar ki en muhteşem bilimsel görüntülerden birisi olduğunu söyleyebiliriz.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
-Real-space and real-time dynamics of CRISPR-Cas9 visualized by high-speed atomic force microscopy. Nature Communications, (2017). https://www.nature.com/articles/s41467-017-01466-8
-On the Origin of CRISPR-Cas Technology: From Prokaryotes to Mammals. Trends in Microbiology, (2012). http://www.cell.com/trends/microbiology/fulltext/S0966-842X(16)30068-3
-This Incredible Footage Shows CRISPR Editing DNA in Real Time. ScienceAlert. http://www.sciencealert.com/incredible-video-crispr-cas9-editing-dna-real-time-atomic-force-microscopy (accessed November 21, 2017).
-Atomik Kuvvet Mikroskobu. Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvQXRvbWlrX2t1dnZldF9taWtyb3Nrb2J1 (accessed November 21, 2017).
BilimFili.com: "CRISPR-Cas9’un DNA’yı Nasıl Düzenlediği Gerçek Zamanlı Olarak İlk Kez Görüntülendi"
Bu yazının kaynağı: https://bilimfili.com/crispr-cas9un-dnayi-nasil-duzenledigi-gercek-zamanli-olarak-ilk-kez-goruntulendi/
Genetik Haberleri
-
Araştırmacılar kediler, yunuslar, kuşlar ve düzinelerce başka hayvanın genom haritasını çıkarıyor
-
Kolombiya'da nadir görülen bir kuş türünde "gynandromorphy" gözlemlendi
-
Kurumaya dayanıklı bitkiler için genom veritabanı yayınlandı
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
İnsanların Daha Önce Bilinmeyen Bir Dokunma Duyusu Keşfedildi
-
Bilim İnsanları Tüm İnsan Genomunun Dizilimini Çıkardı. Ancak Henüz Bitmedi
-
İlk Defa Tazmanya Kaplanından RNA Elde Edildi
-
Neandertal DNA’nız, Sizi Acıya Karşı Daha Hassas Yapıyor Olabilir
-
Epigenetik ve Epigenetik Mekanizmalar
-
İlk taslaktan 20 yıl sonra insan Y kromozomu tamamen dizilendi.
-
Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi
-
Gen terapi, genetik materyalin yeniden düzenlenmesi
-
mRNA Aşıları: Genetik İnovasyonunun Yeni Yüzü ve Sağlıkta Devrimi
-
Genetik Dizilimi Yapılan En Eski Modern İnsanın Yüzünü Görün
-
Neandertal ve Denisovalı Genleri Farelere Aktarıldı