Makaroni Penguenlerinin İlginç Özellikleri
Makaroni Penguenleri olarak da bilinen Eudyptes chrysolophus, dünyadaki en büyük ve en çok görülen penguen türüdür.
Taçlı türlere aittirler ve Kraliyet penguenlerine çok benzemektedirler. Makaroni kuzenlerinden daha büyüktür ve sarı-turuncu kret tüyleri ile kolaylıkla diğerlerinden ayırt edilebilirler.
Makaroni pengueni (Eudyptes chrysolophus), penguengiller (Spheniscidae) familyasından Güney Amerika, Güney Afrika ve Antarktika Yarımadası arasında kalan bölgede yaşayan bir penguen türüdür. Sorguçlu penguenler (Eudyptes) olarak adlandırılan penguen cinsinin altı türünden birisidir. Kraliyet pengueni (Eudyptes schlegeli) ile akrabalığı vardır ve bazı kesimler bu ikisini tek tür olarak ele alırlar. Sarı bir sorgucu olup, yüzü ile üst kısmı siyahtır ve beyaz olan alt kısımdan keskin bir şekilde ayrılır. Yetişkinler ortalama 5,5 kg (12 lb) ağırlığında ve 70 cm (28 inç) uzunluğundadır. Erkek bireyleri, dişi bireylerinden daha büyük boyuttadır ve gagaları daha uzundur. Makaroni penguenleri göçmendir, istisnai durumlarda yuvalama mevsimi dışında karada görülürler. Yaşam süreleri 8 ila 15 yıl arasında değişir.
Makaroni pengueni çeşitli kabuklularla, küçük balıklarla ve kafadan bacaklılarla beslenmektedir. Herhangi bir Makaroni pengueni bireyi, yıllık olarak herhangi bir deniz kuşundan daha çok deniz canlısı tüketir. Bu penguenler yılda bir kez tüy dökerler, bu dönemde tekrar denize dönmeden önce yaklaşık dört hafta kadar kıyıda zaman geçirirler. Genellikle kolonileri 100.000'den fazla bireye sahiptir. Bu nedenle penguen türleri içerisinde üreme oranı en yüksek olan penguen türüdür. Üremeyle geçen yaz ayları sonunda, penguenler altı ay boyunca okyanusta dağılırlar. 2009'da yapılan bir araştırmada Kerguelen'deki penguenlerin Orta Hint Okyanusu'nda 10.000 km'nin (6.200 mil) üzerinde yolculuk yaptıkları belirlenmiştir. Yaklaşık 18 milyon bireyi ile makaroni pengueni en kalabalık penguen türüdür. Ancak popülasyonlardaki yaygınlıkta 1970'lerin ortasından beri azalma rapor edilmektedir. Bu faktörler penguenin korunma durumunun hassas olarak yeniden sınıflandırılmasına yol açmıştır.
Yaşam ve Nüfus
Makaroni penguenleri Güney Georgia, Arjantin, Kerguelen adaları, Heard ve McDonald adaları ve Isles Crozet'ten oluşan Antarktika ve Alt Antartika bölgelerinin sakinleridir.
1993 yılında yapılan bir araştırmayla makaroni penguenlerinin 11.841.600 yaşayan çift ile dünyadaki en kalabalık penguen nüfusuna sahip oldukları ortaya çıkarılmıştır. Makaroni penguenlerinin, Subantarktik bölgelerden Antarktika Yarımadası'na kadar 50 farklı noktada en az 216 üreme kolonisi kaydedilmiştir. Güney Amerika'da, makaroni penguenleri Şili'nin güneyinde, Falkland Adaları'nda, Güney Georgia ve Güney Sandwich Adaları'nda ve Güney Orkney Adaları'nda bulunur. Ayrıca Güney Shetland Adaları, Bouvet Adası, Prens Edward Adası, Crozet Adaları, Kerguelen Adaları, Heard Adası ve McDonald Adaları dahil olmak üzere, Antarktika ve Antarktika Yarımadası'nda da yaşarlar. Yiyecek arayan gruplar kuzeyde bulunan Avustralya, Yeni Zelanda, Brezilya'nın güneyi, Tristan da Cunha ve Güney Afrika'ya kadar ilerleyebilirler.
Makaroni penguenleri bulundukları çevre koşulları nedeniyle yüksek rakıma sahip alanlarda yaşamaya evrilmişlerdir. Antarktika gibi oldukça soğuk ve zorlu iklim koşulları olan bir kıtada hayatta kalabilmek, bir hayli zor yeryüzü şekilleri üzerinde yaşayabilme becerisi gerektirmektedir. Bu nedenle makaroni penguenleri, yüksek ve karlı kayalıklarda, sularla sınırlanmış buzul ya da adacıklarda, okyanus sınırındaki devasa uçurumlarda hayatta kalmayı öğrenmişlerdir. Üreme kolonileri genellikle dik yamaçlarda ya da tam tersine düzgün zemine sahip bölgelere yerleşir, çoğunlukla biteyden yoksun olmasına karşın bu alanları tercih ederler ve "Tussock çimeni" denilen bitkilerden oluşmuş küçük topluluklarının ortasına yuva yaparlar.
Görünüm
Erkeklerin ortalama ağırlığı; kuluçka dönemi sonrası 3,3 kg, tüy dökme dönemi öncesi 6,4 kg ve tüy dökme dönemi sonrası 3,7 kg'dır. Dişilerde ise ortalama ağırlık; tüy dökme dönemi öncesi 5,7 kg iken, tüy dökme dönemi sonrası ise 3,2 kg'dır. Dişiler erkeklerden daha küçük gözükür. Yetişkin bir makaroni pengueninin ortalama boyu yaklaşık 70 cm'dir. Kafa, çene, boğaz ve üst kısım siyahtır ve beyaz olan alt kısımdan keskin hatlarla ayrılmıştır. Sarı-turuncu kret, alnın ortasından kaynaklanır ve yatay olarak geriye doğru yayılır. Vücut ve kuyruk başlangıçta mavimsi-siyah renkte görünür ve daha sonra kahverengimsi hale gelir. Bacakları ve ayakları pembedir, gözleri kırmızıdır ve kretleri 3-4 yaşlarında tam gelişmiştir.
Makaroni pengueni, dış görünüşü bakımından Eudyptes cinsinin diğer üyelerine benzeyen ve iri, sorguçlu bir penguendir. Ağırlığı ise yılın hangi dönemine denk geldiğine ve cinsiyetine göre belirgin bir biçimde değişir.
Ağızdan itibaren gagaları, 7–8 cm kadardır. Üst gaganın tepesinde bir santimetreden az bir yükselti bulunur. Uzun telek tüylerinden yoksun olan ve kırılmadığı için uçmaya yaramayan fakat buna karşılık, yüzerken çok kuvvetli yüzgeç vazifesi gören kanatları, omuzdan kanat uçlarına kadar 20,4 cm ve kuyruğu ise 9–10 cm kadardır. Diğer kuşların aksine havada uçamaz ama derin suların en usta yüzücüsüdür. Su altında çok çevik ve hızlı olabilmesini, benzersiz vücut özelliklerine borçludur. Vücudu kaplayan kürk; deriden üretilen özel bir yağ sayesinde su geçirmez. Yavrularda bu siyah tüyler mavimtrak bir parlaklığa sahiptir, erişkinlerde ise kahverengiye çalar. En ilginç özelliği ise alnın ortasındaki bir perçemden başlayıp yatay bir şekilde enseye kadar uzanan sarı renkli sorguçlarıdır. Yüzgeçlerin dış kısmı mavi-siyah renkli olup uçları beyazdır, iç kısımları ise beyaz renkli olup uçları siyahtır. Geniş soğansı gaga, turuncu-kahverengidir. İris kırmızıdır ve gaganın bitiminden göze doğru pembemsi çıplak bir deri parçası bulunur. Bacaklar ve ayaklar pembedir. Erkekler ve dişiler görünüş olarak benzerdir, ancak erkekler çok az miktarda daha büyüktür. Erkeklerin gagaları, dişilere göre daha büyük olur. Ortalama bir erkek gagası; 6,1 cm iken, dişilerinki 5,4 cm'dir. Bu fark sayesinde erkek ve dişi ayırt edilebilir.
Olgunlaşmamış makaroni penguenleri; ufak gövdeleri, küçük mat kahverengi gagaları, koyu gri çene ve boğazı, kafalarının üzerine saçılan eksik veya gelişmemiş sarı tüyleri ile ayırt edilir. Üreme yaşından bir ya da iki yıl önce, 3-4 yaş arasında penguenlerde sorguç tamamen gelişmiştir.
Makaroni penguenleri, var olan bütün tüylerini değiştirecek şekilde yılda bir defa tüy döker. Tüy dökme sırasında yiyecek temin edebilmek için suya giremediklerinden, tüy dökmeye başlamadan önce iki hafta kadar vücutlarında yağ birikimi meydana gelir. Tüy dökme işlemi, 3-4 hafta sürer ve bu süreyi sahilde oturarak geçirir. Makaroni pengueni, tüy dökme safhasının ardından denize döner ve baharda çiftleşmek üzere kolonisine katılır. Ortalama yaşama süreleri, pek iyi bilinmemektedir. Güney Georgia Adaları'nda yavrulayan erişkinlerin başarılı şekilde dönüş oranları; üç yıllık dönemde yüzde 49 ilâ 78 arasında değişmiştir. Dönenlerin yüzde 10'u, bir sonraki yıl yavrulamamıştır.
Beslenme
Bu penguenler ağırlıklı olarak kalamar, kabuklular ve balıklar da beslenmelerinin bir parçasını oluştururlar. Deniz rezervlerinin en büyük tüketicileri olarak biliniyorlar. Onların gıda avcılık yetenekleri en iyi yetiştirme sezonundan önce veya sonra gösterilir.
Kril, özellikle Antarktika krili (Euphausia superba) üreme mevsiminde gıdanın % 90'ından fazlasını oluşturur. Kafadanbacaklılar ve Notothenia rossii, Lepidonotothen larseni, Champsocephalus gunneri, Myctophidae türleri Krefftichthys anderssoni, Protomyctophum tenisoni ve Protomyctophum normani gibi küçük balıklar, yavru yetiştirme döneminde daha önemli bir hale gelir. Diğer birçok penguen türü gibi makaroni pengueni de bazen kasti olarak küçük taşları (10–30 mm çapında) yutar. Bu davranışın, derin su dalışında ağırlık oluşturmak için ve özellikle diyetin büyük kısmını oluşturan kabukluların dış iskeleti gibi yiyecekleri öğütmeye yardımcı olması için yapıldığına dair yorumlar yapılmaktadır.
Yiyecek arama genellikle günlük olarak idare edilir. Beslenecek yavrular varken gün doğumundan, gün kararmasına kadar sürer. Gece yolculukları bazen özellikle yavrular büyürken yapılır. 2008'deki bir araştırmada penguenlerin hareketlerini izleyen, cerrahi olarak implante edilmiş veri kaydedicileri yavru yetiştirme döneminin bitmesiyle yiyecek arama yolculuklarının uzadığını gösterdi. Penguenler, kuluçka dönemi esnasında ve tüy dökmeden önce 10-20 gün kadar dışarı çıkma riskini göze alırlar. Yılda yaklaşık 9,2 milyon ton kril avlayan makaroni penguenleri, bütün deniz kuşları içinde en büyük tekli deniz kaynakları tüketicisidir. Makaroni penguenleri üreme dönemi dışında, kış göçü esnasında yaz mevsimindeki üreme dönemine oranla daha derine, daha uzun süre ve daha verimli bir şekilde dalar. Yıl boyunca yiyecek için dalışlar gündüz vakitlerinde yapılır, ancak kışın, günün daha kısa olması sebebiyle dalışlar daha sıkışık bir şekilde yapılır.
Avlanma uzaklığı kolonilerden itibaren, Güney Georgia'da 50 km (31 mil) kıta sahanlığından açıklarda ve Marion Adası'ndan 59-303 kilometre mesafede herhangi bir yer olarak ölçülmüştür. Makaroni penguenleri normalde 15-70 metre (49–230 ft) derinliklerde avlanır, ancak özel durumlarda 100 metre (330 ft) derinliğe indikleri de kaydedilmiştir. Kimi zaman gece aramaları da olur; ancak 3-6 metre (9,8–20 ft) aralığında olan bu dalışlar daha sığdır. Dalışlar nadiren 2 dakikadan fazla sürer. Bütün dalışlar "V" şeklindedir ve avlanma esnasında deniz dibinde vakit harcanmaz. Yiyecek aramaya ayrılan zamanın yaklaşık yarısı dalış için harcanır. Penguenlerin dalış başına 4–16 kril veya 40–50 amfipod yakaladığı hesaplanmıştır.
Yetiştirme
Erkekler yaklaşık altı yaşındayken yetiştirmeye başlarken, dişiler beş yaşına gelene kadar yetiştirmeye başlarlar. Erkeklerin nüfusu dişilerinkinden fazladır. Ekim ayı yetişme için uygun bir zamandır ve Kasım ayına kadar yumurta bırakırlar. Dişi makaroni pengueni 5 yaşında, erkek makaroni pengueni ise en erken 6 yaşında çiftleşebilir. Dişilerin daha erken çiftleşmeye başlamasının nedeni erkek mevcudun daha çok olmasıdır. Erkek makaroni penguenin nüfusunun çok olması, dişilerin üreme zamanına girildiğinde daha deneyimli eş seçebilmesini sağlar. Dişiler koloniye katıldıktan birkaç gün sonra erkekler kendi hakimiyet bölgelerini tanıtır ve dişilere kur yapmaya başlarlar. Yuvada çiftleştikten sonra vardiyalı olarak kuluçkaya yatarlar. Dişi yumurtlarken öne doğru eğilir, hırıltı şeklinde yüksek sesler çıkarır, boynu ve gagası dikey hizaya gelene kadar ileri uzanır. Sonra ise kafasını bölge bölge sallar ve anırmaya benzer yüksek sesler çıkarır. Bir taraftan da iki tarafa doğru bükülür, kanatlarını çarpar ve gagasıyla tüylerini çekiştirir. South Georgia'da eşlerin sadakatini anlamak için yapılan gözlemler, çiftlerin dörtte üçünün bir sonraki yıl yine aynı eşle çiftleştiklerini göstermiştir.
Yetişkin makaroni penguenleri genellikle ekim sonlarında çiftleşir ve kasım başlarında yumurtalarını yapar. Yuva yere sığ biçimde kazılır ve üzeri taş, çakıl veya otlarla kaplanır ya da çimen topaklarının (Güney Georgia Adaları'nda) içine yapılır. Yuvalar, koloninin orta kısımlarında yaklaşık 66 cm., dış kısımlarda ise yaklaşık 86 cm. aralıklı olarak oldukça sığ biçimde yapılır. Sağlıklı bir makaroni pengueni bir yumurtlama döneminde iki yumurta bırakır. Birinci yumurta 90-94 gram gelir. 145-155 gram gelen ikinci yumurtanın %61-64'ü olan bu yumurtanın yaşama şansı oldukça azdır. İki yumurtanın toplam ağırlığı annenin ağırlığının %4,8'i kadardır ve bunun %20'si yumurta sarısı, %66'sı yumurta akı ve %14'ü de kabuğundan oluşur. Diğer penguen türlerine oranla, kabuk kırılma riskini azaltacak şekilde göreli olarak daha kalındır ve yumurtanın sarısı da civcivin daha gelişmiş bir şekilde doğmasını sağlayacak şekide daha iridir. Yavru yumurtadan çıktığında yumurta sarısının bir kısmı kabuğun içinde kalır ve civciv ilk birkaç gün bununla beslenir.
Birinci yumurtanın akıbeti çoğu kez belirsizdir; fakat kraliyet pengueni ve dik sorguçlu penguenler üzerinde yapılan araştırmalara göre dişi ikinci yumurtayı yaptıktan sonra ilk yumurtayı kırdığını göstermiştir. Kuluçka süreci beş haftayı bulur ve her biri kabaca 12 gün kadar süren üç aşamadan oluşur. İlk aşamada hem erkek hem dişi kuluçkaya yatar ve daha sonra erkek yumurtayı dişiye teslim edip beslenmek üzere denize döner. Erkek denizden döner dönmez, bu sefer dişi yumurtayı erkeğe bırakıp denize gider ve civcivler yumurtadan çıkana kadar geri dönmez. Hem erkek hem dişi kuluçka süreci boyunca hatırı sayılır biçimde oruç tutmak zorundadır; erkekler denize gidecekleri zamana kadar 37 gün boyunca bir şey yemezler, denizde geçirdikleri 10 günlük süreden beslenmeden sonra tekrar nöbeti alıp yumurtadan yavru çıkıp belli bir aşamaya gelene kadar 36 gün daha bir şey yemezler. Dişiler ise erkeklerin gelip yumurtayı alacakları zamana kadar 42 gün boyunca herhangi bir besin almaz. Bu süre boyunca her iki yetişkin ağırlıklarının %36-40'ını kaybederler. İkinci yumurta yapıldıktan yaklaşık 34 gün sonra civciv çıkar. Makaroni penguenleri üreme kolonilerini genellikle nisan ya da mayıs ayınca terkedip okyanusa dönerler.
Yavru yumurtadan çıktıktan sonra erkek makaroni pengueni yeni doğmuş yavrusuna bakar. Erkek, yeni doğan yavrunun tüyleri büyüyene kadar 23 ile 25 gün arası onu korur ve sıcak tutar. Dişi ise bu dönemde bir iki günde bir yavruya yiyecek getirir. Erkek penguenler yavruları korumayı bıraktıktan sonra, yavruların sıcak kalabilmesi ve korunabilmesi için bir kreş oluştururulur. Yavrular 60-70 günlük olduklarında tüyleri kendilerini koruyabilecek hale gelir ve kendi başlarına denize gitmeye hazır hale gelirler.
Avcılar ve Tehditler
Makaroni penguenlerinin düşmanları katil balinalar orta ve büyük boyutlu kuşlar ve deniz memelileridir. Katil balina (Orcinus orca), pars foku (Hydrurga leptonyx), Güneykutpu deniz ayısı (Arctocephalus gazella) ve Subantarktik deniz ayısı (Arctocephalus tropicalis) bazen bu penguenleri suda yüzerlerken avlarlar. Sürü halinde dolaşırlarken saldırıya uğrama olasılıkları çok düşüktür; yırtıcılar genelde yumurtaları ya da geride kalmış veya sürü tarafından terk edilmiş olan genç bireyleri avlarlar. Korsanmartı türleri, büyük kıngaga (Chionis alba) ve Larus dominicanus yumurtaları avlar, ayrıca bazen korsanmartı ve yelkovan kuşları yavrulara saldırır.
Küresel ısınmaya, deniz kirliliğine ve ticari balıkçılık nedeniyle deniz yüzeyindeki sıcaklıklar tehdit altındadır. Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesiyle IUCN tarafından "savunmasız" ilan edildi.
Makaroni penguenlerinin nüfusundaki düşüş nedeniyle, sayıları çok fazla olmasına karşın, üreme kolonilerinin ve yaşam alanlarının korunması için adımlar atılıyor.
Kaynak:
<http://www.buzzle.com/articles/macaroni-penguin-facts.html>
<https://tr.wikipedia.org/wiki/Makaroni_pengueni>
Fotoğraf : By Jerzy Strzelecki - Yükleyenin kendi çalışması, CC BY 3.0, Link
Zooloji Haberleri
-
Komodo Dişleri, Theropod Dinozorların Dişleriyle Çok Benziyor
-
Biyologlar yeni kaplan böceği türünü ortaya çıkarıyor: Eunota houstoniana
-
Bilim insanları yeni bir geko türünü ortaya çıkardı
-
CT taramalarında ortaya çıkan tuhaf yılan benzeri solucanların sırları
-
Dev kaplumbağalar yok edildikten 600 yıl sonra Madagaskar'a geri döndü
-
Hindistan kaplanları iklim ve insan baskısı arttıkça yükseklere tırmanıyor
-
Kitlesel Yok Oluşlardan Kurtulan Memeliler, ‘Genel Yiyici’ Değildi
-
Avrupa’da Bilinen Son Timsah 4,5 Milyon Yıl Önce Yaşamıştı
-
Ağaç kesimi ve iklim değişikliği dağ kuşlarını tehdit ediyor
-
Biyologlar, istilacı, etobur kurbağaların artık Georgia'da ürediğini söylüyor
-
Myanmar'da yeni bir çukur engereği türü keşfedildi.
-
Çin'de yeni bir iguana türü keşfedildi
-
Dev Dinozor Leşleri, Yırtıcılar İçin Önemli Bir Besin Kaynağıydı
-
Yarasalar 50 Milyon Yıl Önce de Ekolokasyon Kullanıyordu
-
Anadolu parsı aylar sonra yeniden görüntülendi