PROTOZOON KOMMUNİTELERİ
Ekologlar kommuniteyi zaman ve mekan ile sınırlanmış, birbirleri ile etkileşim içinde bulunan türler topluluğu olarak tanımlarlar. Pratikte protozoa gibi belli organizma grubu için kesin bir kommunite sınırlaması yapmak çoğu kez zor veya imkansızdır. Zira aynı habitatta protozoon olmayan fakat protozoonlarla av-avcı ilişkisi olan, onlarla besin ve diğer kaynaklar için rekabet eden diğer organizmalar da mevcuttur. Bunun yanı sıra aynı zaman ve mekanda bulunan bazı protozoonlar arasında ilişkiler çok zayıf, hatta hiç olmayabilir. Protozoon kommunite kavramında bir diğer problem de örnekler konusunda karşımıza çıkmaktadır. Sucul bir habitattan alınan bir kavanoz su örneği çok sayıda pelajik protozoon türünü içerir. Fakat aynı örnek bir miktar askıda katı madde ve bunlara bağlı olarak yaşayan, pelajik olmayan protozoonları da içerebilir. Benzer şekilde sediment örnekleri de sedimente ait olmayan diğer protozoon gruplarını içerebilir. Bütün bu sebeplerden dolayı protozoon kommuniteleri gerçek anlamda biyolojik kommuniteden ziyade benzer habitatlarda birlikte bulunan protozoon toplulukları anlamında kullanılmaktadır. Tatlı su protozoonları yaşama alanlarına göre pelajik (planktonik), bağlı (perifiton) ve bentik olmak üzere üç farklı kommunite altında incelenebilir [3, 28].
Pelajik Kommunite
Pelajik kommunite üyeleri su sütununda serbest olarak yaşayan türleri içerir. Koloni oluşturan veya ayrı yaşayan flagellatlar ile siliyatlardan oluşur (Şekil 2). Flagellat kolonileri genellikle küresel biçimli (Gonium, Synura) olmakla birlikte, saçaklı formlara sahip olan üyeleri (Dinobryon) de mevcuttur. Heterotrofik kamçılılar bakteriler, siliyatlar ise bakteri alg, flagellat protozoa ve diğer siliyatlar ile beslenir. Çözünmüş oksijen miktarının düşük olduğu habitatlarda bazi siliyatlar (Coleps, Euplotes gibi) endosimbiyotik alg taşıyabilirler. Bu algler konağa besin ve oksijen sağlar.
Su yüzeyinde veya içerisinde bulunan bitkiler, hayvanlar ve diğer partiküller ile zemin materyali üzerinde yaşayan protozoonları içerir.
Bazı türler sürekli veya geçici olarak üzerinde yaşadıkları materyale tutunmuş olarak, bazıları da bu materyaller üzerinde sürünerek yaşamlarını sürdürürler. Bir grubu da (örneğin, Vorticella spp.) hücre bölünmesinden sonra bir süre serbest olarak (larval evre) yaşar. Bakteri, alg, diyatom ve diğer protozoonları besin olarak kullanırlar. Sesil türler çoğunlukla bakterileri süzerek beslenir.
Bazı bağlı protozoon kommunite üyeleri. 1 Actinomonas, 2. Codosiga, 3. Anthophysa, 4 Bicosoeca, 5 Actinomonas, 6 Paraphysomonas, 7 Bodo, 8 Rhynchomonas, 9 Urceolus, 10 Clathrulina, 11 Acanthocystis, 12 Aspidisca, 13 Euplotes, 14 Trithigmostoma, 15 Acineta, 16 Vorticella, 17 Zoothamnium, 18 Epistylis, 19 Vaginicola, 20 Chilodonella. (Patterson ve Hedley, 1992’den değiştirilerek).
Bentik Kommuniteler
Sucul habitatların zeminini oluşturan bentik bölge, organik materyalin biriktiği, biyolojik verimliliğin yüksek olduğu ortamlardır. Burada yaşayan protozoon tür kompozisyonu, ortamdaki organik madde ve çözünmüş oksijen miktarına göre değişir. Bu bakımdan bentik protozoon kommuniteleri temiz, organik maddece zengin ve anoksik bentik bölge kommuniteleri olmak üzere üç kısımda ele alınacaktır.
Temiz bentik kommunite: Organik madde birikiminin az olduğu bentik bölgelerde yaşayan protozoonların oluşturdukları populasyonlardır. Bol miktarda bakteri ve bunlar üzerinden beslenen protozoon gruplarını barındırır (Şekil 4). Protozoon çeşitliliği ve bolluğu mevsime, organik maddenin miktarı ve suyun derinliği gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
Bazı temiz bentik bölge protozoonları. 1 Paraphysomonas, 2 Notosolenus, 3 Entosiphon, 4 Paraneme, 5 Bodo, 6 Protaspis, 7 Rhynchomonas, 8 Petalomonas, 9 Cryptodifflugia, 10 Arcella, 11 Difflugia, 12 Amoeba, 13 Mayorella, 14 Pompholyxophrys, 15 Actinophrys, 16 Actinospaherium, 17 Loxophyllum, 18 Cinetochilum, 19 Cyclidium, 20 Paramecium, 21 Apidisca, 22 Euplotes, 23 Stylonchia, 24 Spirostomum. (Patterson ve Hedley, 1992’den değiştirilerek).
Organik maddece zengin bentik kommunite: Organik maddece zengin fakat anoksik koşulların hüküm sürmediği ortamlarda bulunan mikroaerofilik protozoonların oluşturduğu populasyonlarıdır (Şekil 5). Düşük çözünmüş oksijen ve asiditeye toleranslı türleri içerir. Tür çeşitliliği azdır. Bakteriler ve çözünmüş organik madde protozoonların temel besin kaynağını oluşturur.
Organik maddece zengin bentik kommunite: Organik maddece zengin fakat anoksik koşulların hüküm sürmediği ortamlarda bulunan mikroaerofilik protozoonların oluşturduğu populasyonlarıdır (Şekil 5). Düşük çözünmüş oksijen ve asiditeye toleranslı türleri içerir. Tür çeşitliliği azdır. Bakteriler ve çözünmüş organik madde protozoonların temel besin kaynağını oluşturur.
Organik maddece zengin bentik bölge protozoonları. 1 Helkesimastix, 2 Bodo, 3 Heteromita, 4 Cercomonas, 5 Chilomonas, 6 Trepomonas, 7 Hexamita, 8 Spumella, 9 Polytoma,
10 Astasia, 11 Cryptodifflugia, 12 Colpidium, 13 Glaucoma, 14 Paramecium caudatum, 15 Paramecium putrinum, 16 Cyclidium, 17 Halteria, 18 Holostica, 19 Diplophrys, 20 Spirostomum teres, 21 Loxodes. (Patterson ve Hedley, 1992’den değiştirilerek).
Anaerobik bentik kommunite: Sucul ortamlarda aşırı organik madde birikimi yoğun mikrobiyal aktiviteye ve buna bağlı olarak yüksek çözünmüş oksijen kullanımına sebep olur. Mikroorganizmalar tarafından kullanılan oksijen, sisteme giren oksijenden daha fazla olduğu durumlarda oksijen tamamen kullanılacak ve anaerobik koşullar hüküm sürecektir. Bu gibi aşırı organik maddenin bulunduğu oksijensiz sedimentlerde yaşayan protozoon populasyonları anaerobik kommuniteler olarak bilinir (Şekil 6). Tür çeşitliliği oldukça düşüktür. Oksijen bu organizmalar için öldürücüdür. Temel besin kaynaklarını sülfür bakterileri oluşturur.
Anaerobik bentik protozoon kommunitesi. 1 Mastigoamoeba, 2 Mastigella, 3 Hexamita, 4 Trepomonas, 5 Trigonomonas, 6 Brachonella, 7 Metopus, 8 Spirostomum, 9 Plagiopyla, 10 Loxodes, 11 Saprodinium, 12 Myelostoma, 13 Caenomorpha, 14 Trimyema, 15 Lagynus, 16 Pseudocohnilembus, 17 Enchelyomorpha. (Patterson ve Hedley, 1992’den değiştirilerek).
Limnoloji
-
Orjinlerine göre göller
-
Tektonik Göller
-
Karstik Göller ve Türkiye'deki Karstik Göller
-
Volkanik Göller
-
Set Gölleri
-
Buzul Gölleri
-
YAPAY GÖLLER
-
Paleolimnoloji Nedir
-
Su Ekosistemleri
-
Ekosistemlerin Belirgin Özelikleri
-
Ekosistemlerin Evrimi
-
Ekosistem Çeşitleri
-
DENİZ EKOSİSTEMİ
-
DENİZ EKOSİSTEMLERİNİN KONTROLÜ
-
Akarsu Ekosistemi