Yaşlanan Beyinde Sızıntılar Oluşuyor
İnsan beyni yapısal ve işlevsel olarak şu an vücudun en karmaşık ve en önemli organları arasında en üst sırada yer almaktadır.
Bu karmaşıklığın bir neticesi olarak sinirbilim araştırmaları diğer bilim dallarından hala çok geride gelmektedir. 80 milyar nöronun ve bunları 5-10 katı kadar da glia hücresinin bulunduğu merkezi sinir sistemi elbette diğer organlardan daha fazla korunmayı gerektiriyor. Bu sistemin temel elemanlarından biri de hem beyni besleyen hem de kalın tabakasıyla beyni zararlı organizmalara karşı koruyan kan beyin bariyeridir.
Kan beyin bariyeri vücuttaki kardiyovasküler sistemin beyindeki uzantısı olup beyin için hayati öneme sahiptir. Ancak bu sistem bütün yaşamımız boyunca direncini koruyamayıp yaşlanan beyinde yer yer bozulmalar gösterebilir. Yapılan beyin taramaları insanlar yaşlandıkça kan beyin bariyerlerinin zayıflayabileceğini ve sızabileceğini göstermektedir.
Kan beyin bariyeri beynin normal işlevini devam ettirmesinde önemli olduğu gibi Alzheimer hastalığında da önemli bir görev üstlenmektedir. Kan beyin bariyerinin zayıflamaya ve sızıntı vermeye başladığı ilk alanlar hafıza ve öğrenmeyle ilgili alanlardır. Daha önceki yapılan araştırmalar hafıza ve öğrenme sorunu olan kişilerin öldükten sonra kan beyin bariyerinde sızıntılar bulmuştu ama yaşamlarına devam eden kişilerde bulunan sızıntılar bu alanda büyük bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Amerika’nın Güney California Üniversitesi’nde yapılan araştırmada manyetik rezonans görüntüleme tekniği kullanılarak 63 kişinin farklı açılardan çekilen beyin taramalarından elde edilen verilerle vücudun içinde dokuların görüntüleri yaratıldı ve incelendi. Araştırmacılar gadolinyum adlı bir element vasıtasıyla yaşları 23 ile 91 arasında değişen katılımcıların kanlarının vücut içinde izini sürdüler. Normalde bu element kan beyin bariyerinden geçemeyip sadece damar içinde gözlenebiliyor olmasına rağmen ekip kan beyin bariyerinin dışında da bu elementi gözlemlediler.
Bariyerde ilk sızıntı hafıza konusunda çok ciddi bir öneme sahip olan hipokampüste tespit edildi. Öğrenme ve hafızada merkezi bir rol oynayan hipokampüs gün içinde öğrenilen bilgileri beyinde ilgili bölgeler önem derecesine göre dağıtan bilgi işleme birimidir. Hipokampüsün zarar görmesi ise yeni bilgi girişinde çok önemli hasarlar yaratmaktadır.
Kan beyin bariyerinde oluşan sızıntı gençlerden ziyade yaşlılarda çok daha fazla bulundu. Ayrıca yaşları 55 ile 85 arasında değişen ve hafıza sorunları yaşayan yaşlı bireylerin genç bireylere nazaran bariyer sızıntısına daha yatkın oldukları keşfedildi.
Araştırmadan elde edilen bulgular, yaşlanan beyinde hafıza ve öğrenmeyle ilgili patolojik ve gelişimsel hastalıkların yapısının anlaşılmasında ve tedavi süreçlerinde bizlere ışık tutabilir. Bundan sonraki aşamada kan beyin bariyerindeki sızıntı nasıl durdurulabilir ve Alzheimer hastalığıyla ilişkili bunama gibi sorunlarda kan beyin bariyerinin hangi zaman diliminde neden hasar gördüğü gibi sorulara yanıt bulunması gerekiyor.
Hazırlayan: Ali Çağlayan Taybaş
Kaynaklar
- https://student.societyforscience.org/article/scans-show-aging-brains-can-leak
- Dale Purves et al. 2004 Neuroscience. 3. Baskı Sinauer Associates, Inc.
Sinirbilim.org; "Yaşlanan Beyinde Sızıntılar Oluşuyor "
http://sinirbilim.org/yaslanan-beyinde-sizintilar-olusuyor/
Sağlık Haberleri
-
Sivri sineklerin neden olduğu bazı hastalıklar
-
Dang humması nedir? Nasıl bulaşır ?
-
Uyku apnesi nedir?
-
Narkolepsi Nedir?
-
Çiçek Aşısının Keşfi: Tarihte Bir Dönüm Noktası ve Küresel Sağlık Başarısı
-
Çocukluk Döneminin Meydana Getirdiği Sık Görülen Hastalıklar ve Önleyici Sağlık Tedbirleri
-
Salgınların İzinde: Tarihin Dönüm Noktaları ve İnsanlığın Mücadelesi
-
"Kızamık Aşısının Keşfi: Hastalığın Kontrolünde Bir Dönüm Noktası"
-
Siyah Ve Yeşil Çay İçmenin Sağlığımıza Faydaları
-
Beyin ölümü ne anlama geliyor? Bilim, yaşamın sonunu nasıl tanımlıyor?
-
Virüsler hücreler arası iletişimi bozarak bağışıklık sistemini atlatıyor
-
Bağırsak bakterilerinin kilo almayla ilişkisi var mı?
-
Maymun çiçeği virüsü
-
Akciğer Kanseri
-
Kleefstra sendromu del(9q34)