Akrepler Geceleri Neden Parlar?

Akrepler Geceleri Neden Parlar?

Akrep, örümceğimsiler sınıfının Scorpiones takımını oluşturan genellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan, vücutları sert kitin bir tabaka ile örtülü, kıvrık ve kalkık kuyruğunda zehir iğnesi bulunan eklembacaklılara verilen isimdir.

2009 yılı kayıtlarına göre akreplerin 1753 türü olduğu bilinmektedir. Türkiye'de yayılış gösteren 11 cinse ait 23 tür bulunduğu bilinmektedir.

Dünyanın en büyük akrebi olarak bilinen Heterometrus swammerdami 23 cm boyundadır, diğer ikinci büyük tür ise Pandinus imperator 20 cm boyundadır. Teraryumda bakılan bazı akrepler 8 yıla kadar yaşasa da, serbest doğada yaşayan akreplerin ömrü bundan çok daha kısa olabilmektedir.

Karlı bölgeler hariç hemen hemen her yerde, ormanlık bölgelerde, çöllerde, taşlık ve kayalık yerlerde yayılış gösterirler. Genellikle tropikal ve tropik altı iklim kuşaklarında yaygın olarak bulunmaktadırlar. Akrepler fazla sıcaklığa duyarlı ve neme bağımlı olduklarından her zaman ılık ve ıslak bölgeleri tercih etmektedirler. Gündüz, taşların altında, duvar yarıklarında, kurumuş ağaç kabuklarının altında veya yer altına kazdıkları dehlizlerde akrep türlerine rastlamak mümkündür. Geceleri aktif canlılar olarak bilinmekte olup, kaygan yüzeylere tırmanamazlar.

Karakteristik yapıları ile çok kolay tanınan ve uzunlukları 13–220 mm arasında değişen eklembacaklılardır. Yaşadıkları ortama göre saman renginden sarıya, açık kahverenginden siyaha kadar değişen tonlarda renklere sahiptirler. Sırttan ve karından (dorso-ventral) basık olup vücutları, başlıgöğüs ve karın olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Akrepler Neden Parlarlar ?

Akrepler, UV ışığı altında parlak camgöbeği yeşili bir renkte parlayan, çoğunlukla yalnız ve geceleri aktif olarak faaliyet gösteren canlılardır. Bu floresans görüntünün nasıl meydana geldiği bilinmemektedir.

Oklahoma Üniversitesi’nden Douglas Gaffin e göre akrepler, Ay’dan ve yıldızlardan gelen loş UV ışıklarını daha rahat görebildikleri bir renge (mavi-yeşil) dönüştürebilmek için parlıyorlar. Bu, akreplerin gözlerinin neden aşırı derecede hassas olduğunu açıklamaktadır. Kısaca bu düşünceye göre, akreplerin vücutları birer ışık toplayıcı ve semadan zayıf biçimde gelen ışıkların sinyallerini yükselten hayvanlardır diyebiliriz. Genellikle ince bir dal veya bir ot sapının altındaki gölgeden faydalanırlar.

Gaffin’in fikrine göre geceleri de buna benzer barınma yerleri arıyorlar ve bu nedenden dolayı parlıyorlar. Vücutları üzerine düşen gölgeyi gördüklerinde de bu onlara potansiyel bir saklanma yerini işaret ediyor. 2010’da Carl Kloock bu görüş için kanıt bulmuştu. Yaptığı deneyde, bazı akreplerin parlamasını önleyici kimyasalları derilerine sürdü ve sonrasında, parlayan akrepler daha az gezip, çoğunlukla sabit kalırken, parlayamayanların daha fazla gezindiğinigözlemlemiştir.

Neden akrepler UV ışıklarını direkt olarak tanımıyor da farklı bir renge dönüştürüyorlar?

Gaffin bunu haklı bir soru olarak kabul ediyor ve bu konuya şöyle cevap veriyor. Akreplerin gözlerinde yalnızca 1 adet ışık tespit pigmenti bulunuyor ki o da mavi-yeşil odaklı. Parlamaları sayesinde ikinci bir UV duyarlı pigment kazanıyorlar ve bu sayede ilkini dönüştürmek zorunda kalmıyorlar.

UV ışını altında parlıyor olmaları, vücutlarında bulunan ışık algılayıcılarının bir ürünüdür. UV ışını altında vücutlarında algılayıcı olarak görev yapan kimyasalların bir kısmı bozunur ve sözü edilen renklerin etrafa saçılmasına neden olurlar. Normalde akreplerin gözleri mavi-yeşil ışığa, UV ışınlara kıyasla daha az hassastır ve ortamdaki ışığın dalga boyu, akreplerin davranışlarını da etkilemektedir. Eğer ki ortamda daha fazla UV varsa, bu ışığa çok daha güçlü bir şekilde tepki göstermektedirler. Bunun sebebi, akreplerin çoğu zaman gün batımından sonra akşamları aktif olmasıdır. Dolayısıyla etrafı saran ve insan gözüyle algılanamayan UV ışınlarına çok daha bağımlı olmalarıdır.

Akreplerin parladığı ile ilgili birkaç fikir daha ortaya atılmıştır.

- Akrepler karanlıkta mavi yeşil parlar şekilde görülürler. Bu durumda görme hassasiyetlerini arttırdığı söylenir. Birbirlerini bulmak için bu şekilde parladıkları ön görülmüştür.

- Avlarını kendilerine çekmek için parladıkları söylenir.

- Diğer bir fikir ise aydan ve yıldızlardan gelen UV ışınlarını dönüştürmek için parladıklarıdır. Bu fikirle akreplerin gözlerinin hassasiyeti de anlaşılmış olur. Bu ışıkları vücutlarında barındırdıkları exoskeleton kimyasalları kullanarak yaparlar. Yapılan bir çalışmada ay dolunay iken akreplerin en çok parladığı evre olduğuna varılmıştır.

- Akrepler karanlıkta gezerler ve bunu sağlayabilmek için vücutlarında bulunan kimyasalların parlaması gereklidir.

Melike Merve Öztürk

Kaynaklar:

^ Ersen Aydın Yağmur (2010), First Record of Orthochirus Karsch, 1891 (Scorpiones, Buthidae) from Turkey, Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi 1(1): 15‐19, 2010[ölü/kırık bağlantı]

https://spidervis.wordpress.com/2012/07/02/akrepler-neden-parlar/

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0003347211005069?via%3Dihub

https://www.inploid.com/t/akrepler-nede-isik-altinda-parlar/38005/

#akrep # örümcekler # karanlık