Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Artan sıcaklıklar Arnavutluk'taki göçmen kuş yaşam alanlarını olumsuz etkiliyor

---

Uzun süredir göçmen kuşlar için Cennet Bahçesi olarak kabul edilen, Arnavutluk'un kuzey kıyısındaki Vain Lagünü, artan sıcaklıkların ülke çapındaki sulak alanlara zarar vermesi nedeniyle çeşitli türler tarafından giderek daha fazla terk ediliyor.

Fotıoğraf; Bir balıkçı, her yıl  196 göçmen kuş türüne ev sahipliği yapan Vain Lagünü'nde ağını hazırlıyor.

Milyonlarca kuş, her yıl kuzeye uçuşları sırasında Arnavutluk lagünlerinden ve haliçlerinden geçerek, kuzey Avrupa ile Afrika arasında seyahat eden göçmen türler için kritik zemin sağlıyor.

Vain Lagünü, Adriyatik Denizi boyunca uzanan 3.000 hektardan (7.400 dönüm) fazla alanı kaplar ve 196 göçmen kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır.

Parlak pembe tüylü uzun bacaklı flamingolar, kara başlı martılar, ince ak balıkçıllar, ördekler bölgede sıkça rastlanan türler arasında yer almaktadır.

Ancak uzmanlara göre sayıları hızla azalmaktadır.

Son araştırma, toplam göçmen kuş popülasyonunun en az yüzde 40'ının Ocak ayında kaybolduğunu bildirdi. Birkaç yıldır yeşilbaş ördek neredeyse tamamen ortadan kayboldu.

Bilim insanları, kaçak avlanma, zehirlenme, elektrik hatlarına çarpma ve habitat kaybının her yıl binlerce göçmen kuş ölümüne neden olduğunu söylüyor. Ancak dünya çapında artan sıcaklıklar kuş ölümlerinde daha da yıkıcı olabilir.

Vain Lagünü'nü de içeren Lezhe'deki koruma altındaki doğa rezervlerini denetleyen Kreshnik Toni, "Birçok neden var, ancak her şeyden önce göç ve üreme mevsimlerini etkileyen küresel ısınmadır" dedi.

Bölge, göçmen kuşlar için Cennet Bahçesi olarak kabul ediliyor ancak uzmanlar, sayılarının her geçen yıl azaldığını söylüyor.

Yerel balıkçılar ayrıca bölgedeki balık popülasyonundaki genel azalmanın, kuşlar için hayati önem taşıyan besin kaynaklarından mahrum bırakmasının nedeni olarak ısınan suları suçladılar.

35 yıldır bölgede ticari olarak balıkçılık yapan Nikolle Lucaj, "Su sıcaklıkları, yükselen deniz seviyeleri ve diğer faktörler balık stoklarında düşüşe yol açtı" dedi.

Vain Lagünü'ndeki balıkçılık faaliyetlerini denetleyen Cel Arifi, bir zamanlar bol miktarda bulunan ve birçok kuş türü için tercih edilen bir av olan yılan balığı popülasyonunun bölgede yüzde 80'e kadar düştüğünü söyledi.

Batı Atlantik sularına özgü mavi yengeç gibi istilacı türler de Arnavutluk'taki sulak alanların biyolojik çeşitliliğini tehdit ediyor.

Lucaj, AFP'ye verdiği demeçte, "Kuşlara saldırıyorlar ve flamingolara karşı bile çok saldırganlar."

Mirjan Topi, kirliliğin yanı sıra kuşların yaşam alanlarının insanlar tarafından bozulması ve tahrip edilmesinin de önemli bir risk oluşturduğu konusunda uyardı.

Göçünü gerçek zamanlı olarak takip eden GPS cihazı taşıyan genç bir leylek, geçen yıl Yunanistan'da elektrik direğine çarparak hayatını kaybetmişti.

Uzmanlar, kirliliğin ve yaşam alanlarının insanlar tarafından bozulmasının ve yok edilmesinin, bölgedeki zengin tür çeşitliliği açısından önemli bir risk oluşturduğu konusunda uyarıyor.

'Küresel sorun'

Çevrecilere göre, nesli tükenmekte olan bir tür olan beyaz leylek gibi bazı kuşlar bu yıl Afrika'da daha az zaman harcayarak Arnavutluk'a beklenenden çok daha erken döndüler.

Bilim insanları ayrıca son yedi yıldır Arnavutluk'ta aynı noktada yuva yapan bir çift leyleği de yakından izliyor.

Arnavut Ornitoloji Derneği'nin (ASO) başkanı Taulant Bino, "Ancak başka bir leylek çifti, Afrika'ya uzun ve tehlikeli bir göç riskini almak yerine kışı Arnavutluk'ta geçirmeyi tercih etti." dedi.

Endişeli Arnavut kuş bilimciler de GPS cihazıyla donatılmış bir Mısır akbabasının Çad'dan geri dönmesini sabırsızlıkla bekliyorlar.

Doğa Koruma ve Muhafaza Kurumu'nda çalışan biyolog Ledi Selgjekaj, şu anda nesli tükenmekte olan firavunların kutsal kuşu "üç kıtada 5.000 kilometreden (3.100 mil) fazla süren bu yolculuk sırasında birçok tehlikeye maruz kalıyor" dedi. 

Bir elektrik direğinin tepesindeki yuvalarında birkaç leylek duruyor; pek çok kuş, Afrika'ya tehlikeli bir göç riskine girmek yerine kışı Arnavutluk'ta geçirmeyi tercih ediyor.

Yalnızca Mısır akbabasının Avrupa'daki nüfusu 1970'lerden bu yana yüzde 50 azaldı. Arnavut kuşları hakkındaki saha rehberliği yazan Topi'ye göre, Balkanlar'da bu sayı yalnızca son 30 yılda yüzde 80 oranında azaldı.

Topi, Arnavutluk'ta yalnızca beş çiftin kaldığını ekledi.

Arnavutluk ve Yunanistan'dan ornitolog grupları, azalan nüfusu korumak için üreme sırasındaki tehditleri ortadan kaldırmayı amaçlayan güvenli alanlar inşa etti.

ASO'dan Bino, "Hiçbir ülke bu mücadeleyi tek başına veremez" dedi. "İklim değişikliği ve göçmen kuşların yolculukları sırasında karşılaştıkları riskler küresel bir sorundur."

© 2024 AFP

---