Balikların duyu organları, denge ve işitme
Koku Alma Organı
Balıklardaki koku alma hissi, işitme organlarının içerisinde bulunan yapılar ile sağlanmaktadır. Burun yahut da nasal por denilen açıklıklar ise, yüksek yapılı omurgalılardakinin aksine, asla solunumda rol oynamazlar. Balıklarda bulunan bir nasal organın, tipik şekli gayet derin bir çukurluktan ibaret olup, cidarları his dokuları ile döşenmiştir. Çoğu her çukurluğun içerisi ibik veya rozet şeklindeki kıvrıntılarla donatılmış olup, bu sayede koku hissini alma yüzeyi genişletilmiştir.
Cyclostomata grubunda, başın üst yüzeyinden dışarıya açılan tek bir burun deliği bulunmaktadır. Buna karşı daha gelişmiş grup olan kemikli balıklarda ise, nasal boşluklar her biri ayrı birer delik vasıtasıyla dışarıya açılan iki kısım halinde, bir bölme ile ayrılmışlardır. Özellikle kemikli
balıklarda koku hissi çok iyi gelişmiştir. Su, ya yüzme ile yahut da aktif pompalama faaliyeti ile burun deliklerinin içinden geçmektedir. Bu esnada şayet kokulu maddelerin molekülleri su ile birlikte burun boşluğundan geçerse bu esnada his papillaları kokuyu algılar ve sinirlerle beyine bildirilir. Bilhassa Yılan balığında çok iyi gelişmiş olan koku hissi sayesinde burun boşluğundan çok cüzzi miktarda geçen bir molekül ile derhal sudaki maddenin kokusunu algılar ve o yöne doğru (şayet elverişli gıda ise) yönelir. Koku alma organları sayesinde balıklar hemcinsleri ile anlaştıkları gibi gıdalarını da kolayca bulabilirler.
Denge ve İşitme Organı
Yüksek yapılı omurgalılarda olduğu gibi, balıklarda da denge ve işitme organı kulaktır. Fakat balıklardaki kulak biraz daha farklı olup sadece iç kulaktan oluşmuş, dış ve orta kulak bölgeleri ise kaybolmuştur. Labirent adı verilen iç kulakta ortamdaki pozisyon hissinin merkezi olan üç ampul ile yarım daire kanalı vardır ve içerisi balığın aldığı duruma göre değişen bir sıvı ile doludur. Bu kanalların altında, his tüy yastıklarının üzerine oturmuş ve herbiri birer otolit içeren üç adet içi boş kabartı vardır. Otolitler, kalker birikiminden meydana gelmiş konkresyonlardan ibaret olup, genellikle sert yapılardır ve büyümeleri, balığın büyümesi ile ilgili olduğu için yaş tayininde de kullanılırlar. Zira otolitler üzerinde iyi ve kötü mevsimlerdeki büyümeleri karakterize eden yaş halkaları vardır. Bu halkalar özellikle ılıman iklim kuşağında yaşayan balıklarda yaz ve kış halkaları şeklinde gayet bariz olarak ayırt edilebilmekte, dolayısıyla bir kış ve bir yaz halkası bir yaşa tekabül ettirilerek balığın gerçek yaşını tayin etme imkanı hasıl olmaktadır. Üç otolitten, alttaki iki tanesi, titreşimleri his tüyleri tarafından algılanan sudaki ses dalgalarıyla etkilenirler. Dolayısıyla bir gölün veya derenin kenarında yürüyen bir insanın suda hasıl edeceği ses titreşimleri bu iki otolit sayesinde balık tarafından alınmakta ve ona göre reaksiyon gösterilmektedir.
İşitme organı balıklarda iyi gelişmemiş ise de, bazı gruplarda, özellikle Ostariophysi ordosu mensuplarında gayet iyi iş görebilmektedir. Zira Sazan balığı gibi, bazı formların ses titreşimlerine karşı çok hassas olmalarının sebebi, titreşimleri hava kesesinden iç kulağa nakleden ve Weber kemikleri denilen bir seri kemik sisteminin (4 adet kemik) mevcut olmasıdır. Bu nedenle Weber apareği taşıyan balıklar sese karşı çok hassastırlar.
Balıkların sudaki titreşimleri algılaması bir taraftan kulaklarıyla yapılırken, diğer taraftan da Ligne lateralleriyle bu algılama işi pekiştirilmektedir. Dolayısıyla bir balık sudaki ses titreşimini, şayet kulağı ile hissedemezse bile, yanal çizgi ile hissedecektir. Bu nedenle bir bakıma balıkların, insanlardan daha iyi işittiklerini söylemek yerinde olacaktır. Zira balıkların çevrelerinde meydana getirilen en ufak bir gürültüye karşı dahi hassas oluşları bu görüşü desteklemektedir.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?