Balıkların iskelet yapısı
Fonksiyon bakımından çok önemli olan iskelet yapısı bir taraftan vücudun özel şeklini meydana getirir, diğer taraftan da yumuşak olan iç organlara desteklik eder ve istemli olarak hareket eden bütün vücut kaslarına birer bağlantı zemini teşkil eder. Ayrıca yüzeyde gelişen dış iskelet elementleride, üzerine kapladığı yumuşak vücut kısımlarını korur.
Balıkların iskeleti, genellikle kemikten olmakla beraber bazı tatlısu balıklarında az çok kalsiyum içeren bir kıkırdaktan meydana gelmiştir.
Dış İskelet
Bu iskelet genellikle vücudun dış yüzeyini örten pullar, kemik plakları, yüzgeç ışınları ve iç isteletin bir kısmını teşkil eden dermal orijinli kemiklerle deri altındaki zarımsı iskeletten ibarettir. Dış iskelet daima kemikleşmiş veya keratinleşmiş elementlerden yapılmıştır Burada balıklar için karakteristik olan zarımsı veya membranöz iskelet olup, bu yapı derinin altındaki bağ dokusu tabakasından teşkil edilmiştir. Bu zanmu iskelet sayesinde bütün vücut kasları, başın hemen arkasından başlamak üzere birçok segmentlere bölünmüşlerdir. Membranöz iskeletin Myoseptum adı verilen bağ dokusu lifleri hem kasların bir çok "bölümlere ayrılmasını sağlamakta, hem de deriyi kaslara ve iskelet sistemine sıkı bir şekilde bağlamaktadırlar. Bu iskelet sayesindedir ki balığın vücudundaki her bir kas segmenti kolaylıkla hareket etme imkanı bulmuştur.
İç iskelet
İç iskeletin esas itibarıyla 2 kısım halinde incelenmesi uygun olacaktır.
Aksiyal (Eksen) iskelet
Buna eksensel iskelet de denilebilir ve esas itibariyle 3 bölümden meydana gelmiştir.
Baş iskeleti : Kemikli balıklarda baş iskeletini meydana getiren başlıca kemikler burun, göz, ve kulak kapsülü bölgelerini koruyan ve solungaçlar gibi organları destekleyen bir seri kemik yaylardan teşkil edilmiştir. Baş iskeletini teşkil eden kemiklerin sayısı oldukça fazladır, örneğin, bir alabalığın başında 138 parça kemik bnlunur.
Omur Şeridi (Notochorda) : Sırt ipliği denilen ve omurgalıların esas karakterlerinden birisi olan notochorda baştan itibaren kuyruk ucuna kadar devam eden bir seri omurlardan meydana gelmiştir. Omurga bir taraftan vücudun normal düzlemde durmasını sağlarken, diğer taraftan da çizgili kasların ve ekstremitelerîn doğrudan veya dolaylı olarak bağlandıkları bir yerdir. Balıkların omurgası, amfisel tip denilen ve uçları konkav olan gövde ve kuyruk omurlarından meydana gelmiştir. Omur sayısı balık türlerine göre farklılık gösterdiğinden genellikle türlerin sistematik ayrımında önemli bir diagnostik karakter olarak kullanılabilir.
Kaburgalar :Balıklarda kaburga kemikleri pek çok sayıdadır, hem de gayet iyi gelişmiş bulunmaktadır. Bunlar, kaideleri ile omurlara birleşmiş olduğu halde, diğer uçları serbesttir. Zira balıklarda, kaburgaların ventral tarafa bağlandığı göğüs kemiği (sternum) mevcut değildir.
Genellikle iki tip kaburga (Dorsal ve Ventral) bulunursa da bazı gruplarda her ikisini de bir arada görmek mümkün olmayabilir. Fakat kemikli balıklarda daima her iki tip kaburgaya rastlanmaktadır. Bazı teleostlarda (Salmonidae, Esoddae, Clupeidae) esas kaburgaların haricinde, myoseptumlar boyunca uzanan ve ligamentlerle omurgaya bağlanan gayet ince yapılı sekunder kaburga'lar da vardır ki, bunlar halk arasında kılçık tabir edilir. Kaburgalar daima göğüs bölgesi omurlarına bağlı olarak bulunduklarından kuyruk bölgesinde mevcut değildir.
Apendikular (ekstremite) iskeleti : Buna aynı zamanda yüzgeçler iskeleti de denilebilir ve esas itibariyle çift ve tek yüzgeçlerin omurgaya veya başka vücut kısımlarına bağlanmasını sağlayan kemerlere ait iskelettir.
Tek yüzgeçlerden olan Dorsal ve Anal yüzgeçler Pterigiofor denilen Jymile parçalarıyla omurgaya bağlanmaktadırlar. Genellikle bu pterigioforlar omurların dorsal ve ventral dikenleri ile bağlantılıdırlar. Kuyruk yüzgeci ise, doğrudan doğruya omurların neural ve hemal spinleri ile desteklenmektedir.
Çift yüzgeçlerden olan Pektoral ve Ventral'ler ise, iç iskelete göğüs ve kalça kemerleri ile bağlanmaktadır. Genellikle Pektoral yüzgeçler bir takım küçük kemiklerden yapılmış olan göğüs kemeri ile omurgaya doğrudan irtibat sağladığı halde; Ventral yüzgeçler ise, omurgaya doğrudan bağlanmazlar, ancak bulundukları bölgenin kas dokusu içine gömülü olarak bulunurlar.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?