Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bilim insanları rahim dışı fare embriyosu geliştirmeyi başardılar

---

Birçok memelinin gelişimi, anne rahmi içerisinde meydana gelir. Ancak Nature dergisinde yayınlanan çalışmaya göre bu şart aranmayabilir.

İsrail’deki Weizmann Bilim Enstitüsü’ndeki araştırmacılar tarafından geliştirilen yöntem ile fare embriyoları, uterus dışında, şeffaf bir cam içerisinde ve gerekli koşullar altında gelişim gösterebiliyor.

Gelişimsel biyologlar, fare embriyolarını rahim dışında her zamankinden daha uzun süre yaşatmak için yeni bir yöntem geliştirdiler ve  memeli organlarının ve uzuvlarının nasıl oluştuğuna dair eşi benzeri görülmemiş bir bakış açısı ortaya koymayı başardılar. 

Bu yeni tekniği geliştirmek için Weizmann Bilim Enstitüsü gelişim biyoloğu Jacob Hanna ve ekibi 7 yıldan fazla deneme yanılma süresi geçirmiş ve ilk başlarda embriyoyu sadece 3-4 gün uterus dışında yaşatabilmişlerdi. Normal fare rahminde, embriyo oluşumunda belli bir süre sonra plasenta oluştuğu ve hücreler farklılaşmaya uğradığı için bu aşamadan sonra dışarıda gelişim sağlanamıyordu. Hanna ve ekibi en son yaptığı çalışmalarla bu süreyi 1 hafta daha arttırdı. Dönme mekanizmalı cam şişeler kullanarak embriyolara yeterli oksijen ve besin sağladı. Aynı zamanda da atmosfer basıncının sabit kalınması sağlandı. Ekip en çok bu konuda zorlandıklarını da belirtiyor.

İşlem ise iki aşamadan oluşuyor. İlk olarak yetişkin fareden alınan embriyolar, 5. Gününden 7. Gününe kadar kültür içerisinde yetiştiriliyor. Daha sonra embriyolar farklılaşmaya başladığı anda cam şişelere aktarıyorlar. Ve burada yaklaşık 1 hafta gelişim gösteriyor. Hanna ve ekibi ayrıca embriyoların gelişmekte olan beynine kısmen dahil edilebilen insan sinir hücrelerini de ekleyebileceklerini belirtiyor. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde gelişim biyoloğu olan Magdelena Zernica-Goetzise, bu başarının embriyonik gelişimleri daha yakından gözlemlemek için bir fırsat olduğunu dile getiriyor.

Hanna ve ekibinin bir sonraki hedefi ise bu süreyi ilk günden itibaren 11. güne kadar uzatabilmek. Ayrıca aynı tekniği insan embriyosu üzerinde de kullanmak istiyorlar. Ancak insan fizyolojisinin o kadar iyi bilinmemesi ve etik problemlerinden dolayı insan üzerinde çalışma yapamadıklarını ifade ediyorlar. Gereken izinler alındığında, insan embriyosu üzerinde de gereken çalışmaların başlayacağını da belirtiyorlar.

Belce Su Şanlıtürk

Kaynakça: 

1. https://www.sciencemag.org/news/2021/03/mouse-embryos-grown-bottles-form-organs-and-limbs 

2. https://www.the-scientist.com/news-opinion/lab-grown-mouse-embryos-form-limbs-and-organs-685

---