Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bir Prion Hastalığı: Ölümcül Ailesel Uykusuzluk

---

İlk FFI raporlarının tamamı İtalyan ailelerde olmasına rağmen, şu anda Birleşik Krallık, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Avustralya, Çin ve Japonya'dan en az 27 FFI aile bildirilmektedir.

Ölümcül Uykusuzluk (sFI)

Ayırt edici semptom olarak uyku sorunuyla sonuçlanan son derece nadir bir hastalıktır. Uyku ile ilgili sorunlar tipik olarak yavaş yavaş başlar ve zamanla kötüleşir. Diğer semptomlar konuşma problemleri, koordinasyon problemleri ve demansı içerebilir. Birkaç aydan birkaç yıla kadar ölümle sonuçlanır. İki formu vardır: otozomal dominant olan ölümcül ailesel uykusuzluk (FFI) ve kalıtsal olmayan bir mutasyona bağlı sporadik ölümcül uykusuzluk (sFI).

Ölümcül Ailesel Uykusuzluk (FFI)

FFI adını kısmen, semptomların başlamasından sonraki bir yıl içinde sıklıkla ölüme neden olduğu gerçeğinden alıyor. Ancak bu zaman çizelgesi kişiden kişiye değişebilir. İlk olarak 1986 yılında bir insan hastalığı olarak bildirilmiştir, FFI ile daha önce "talamik demans " olarak tanımlanan vakalar arasında klinik ve patolojik örtüşme vardır. 1990'ların başında, anormal PrP'nin immünohistokimyasal tespiti ve bir D178N mutasyonun sonraki tanıma PRNP bir şekilde FFI işaretlenmiş olağandışı özellikleri ile prion hastalığı. D178N mutasyonu, polimorfik kodon 129 için bir metiyonin veya bir valin kodu ile iki farklı PRNP alel formunda meydana gelebilir. D178N / 129M aleli, FFI ile ilişkilendirilirken, tipik sCJD'ye daha yakından benzeyen bir sendrom, D178N / 129V aleli taşıyan hastalarda ortaya çıkar. 

Vakalar Nerede Ortaya Çıkmıştır?

İlk FFI raporlarının tamamı İtalyan ailelerde olmasına rağmen, şu anda Birleşik Krallık, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Avustralya, Çin ve Japonya'dan en az 27 FFI aile bildirilmiştir.

Genel Belirtiler Nelerdir?

FFI genotipine sahip hasta serileri, önemli klinik heterojenliği tarif etmektedir. Ataksi ve depresyon, ilgisizlik veya anksiyete gibi psikiyatrik belirtiler yaygın ilk şikayetlerdir ve uykusuzluk hasta aile veya klinisyenler tarafından her zaman not edilmez.

Polisomnografi (Bir tür uyku çalışması olan polisomnografi, uyku çalışmasında ve uyku tıbbında tanı aracı olarak kullanılan çok parametrik bir testtir), FFI için hassas bir testtir ve neredeyse tüm vakalarda anormaldir, ancak araştırmalar bunun sCJD için de geçerli olduğunu göstermiştir.

Prion hastalıklarının her iki formunda da, hem hızlı göz hareketinde (REM) hem de normal REM dışı uykuda belirgin azalma veya yokluk vardır.

Tipik FFI formunda, hastalar otonomik hiperaktivite (artan terleme, yırtılma, tükürük , hafif noktürnal hipertermi, taşikardi ve hipertansiyon) ile birlikte belirgin ve erken bir şikayet olarak uykusuzluk geliştirir . 

Motor bozukluklar daha sonra gelişir ve ataksi, miyoklonus, spastisite, hiperrefleksi ve dizartriyi içerebilir.  

Deliryum benzeri bir halüsinoz meydana gelebilmesine rağmen, belirgin hafıza bozukluğu hastalığın erken döneminde belirgin değildir. 

Hangi Yaş Aralığındaki Kişilerde Görülür? 

FFI'da ortalama başlangıç yaşı 50 ila 56'dır, sCJD'den biraz daha gençtir, ancak 19 yaşından küçük ve 83 yaş kadar eski hastalarda vakalar bildirilmiştir.

Daha önce bahsedildiği gibi, nadir bir sporadik insan prion hastalığı formu, FFI'ninkilere (sporadik ölümcül uykusuzluk [sFI]) benzer klinik ve histopatolojik özellikler gösterir. Hem FFI hem de sFI, vahşi tip insan PrP'si eksprese eden transgenik farelere iletilebilir . Bu farelerde hastalığın klinik ve histopatolojik özellikleri, hem de PrP biyokimyasal özellikleri Sc , üretilen aynıdır ve bunlar sCJD olanlardan farklıdır. Bu nedenle, sFI ve FFI ile ilişkili prionlar, tipik sCJD'ye neden olandan farklı olarak farklı bir suştur.

Çeviren ve Derleyen: Rukiye Nura Kümet

Kaynaklar:

healthline.” Fatal Familial Insomnia”. Erişim: 26 Şubat 2021. https://www.healthline.com/health/fatal-familial-insomnia

WIKIPEDIA.”Fatal Insomnia”.Erişim: 26 şubat 2021. https://en.wikipedia.org/wiki/Fatal_insomnia

ScienceDirect.” Fatal Familial Insomnia, Prions and Prion Diseases of the Central Nervous System (Transmissible Neurodegenerative Diseases)”. Erişim: 26 Şubat 2021. https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/fatal-familial-insomnia

WIKIPEDIA.”Polysomnography”. Erişim: 26 Şubat 2021. https://en.wikipedia.org/wiki/Polysomnography

https://knowingneurons.com/2017/10/31/fatal-familial-insomnia/

---