Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler

Bir bitkinin stres altında olmasına neden olan sebep nedir? Slavina/Getty Images

İnsanlarda olduğu gibi, stres çevredeki ortamdan (abiyotik stres) kaynaklanabilir; Ya da hastalıklara veya hasarlara neden olan canlı organizmalardan gelebilirler (biyotik stres).

Bitkilerde su ya bağlı stres

Bitkileri etkileyen en önemli abiyotik streslerden biri su stresidir. Bir bitki, optimum sağ kalım için belli miktarda suya ihtiyaç duyar; Çok fazla su (taşkın stres) aşırı sulama, bitki hücrelerinin şişmesine ve patlamalarına neden olabilir; Kuraklık stresi (çok az su) çok az sulama bitkinin kurumasına neden olabilir.

Her iki durum da ölümcül olabilir.

Bitkilerde sıcaklığa bağlı stres

Sıcaklık stresi bitkiyi tahrip edebilir. Sıcaklık bitki için çok önemlidir ortam soğuksa bitkide strese neden olabilir. Soğuk stresi aşırı formları donma stresine neden olabilir. Soğuk hava sıcaklıkları, su ve besin maddelerinin alınma miktarını ve oranını etkileyerek hücrelerin kurumasına ve açlığa neden olabilir. Son derece soğuk koşullar altında, hücre sıvıları donabilir ve bitki ölümüne neden olabilir.

Sıcak hava, bitkileri olumsuz olarak etkileyebilir. Yoğun ısı, bitki hücresi proteinlerinin bozulmasına, denatürasyon denilen bir işleme neden olabilir. Hücre duvarları ve zarları, son derece yüksek sıcaklıklarda "eriyebilir" ve zarların geçirgenliği de etkilenir.

Diğer Abiyotik Faktörler

Diğer abiyotik stresler daha az görülür. Ancak aynı derecede ölümcül olabilir.

Nihayetinde çoğu abiyotik streslerde bitki hücrelerini su ve sıcaklık stresinde olduğu gibi etkiler.

Rüzgar doğrudan bitkiye hafif kuvvetle zarar verebilir; Veya, rüzgar yaprak stomaları yoluyla suyun bitkiden atılmasını etkiler ve kurumaya neden olabilir. Orman yangınları yoluyla bitkilerin doğrudan yakılması, hücre yapısının erime ya da denatürasyon yoluyla parçalanmasına neden olur.

Tarım sistemlerinde, fazla veya eksik olan gübre ve böcek ilacı gibi zirai kimyasalların eklenmesi bitkide abiyotik strese neden olabilir. Bitki beslenme dengesizliği veya toksisite ile etkilenir. Bitki tarafından alınan yüksek miktardaki tuz, hücre kurutulmasına neden olabilir, bu işlem osmos olarak adlandırılır. Ağır metallerin bitki tarafından alımı, bitkiler uygun olmayan şekilde kompostlanmış kanalizasyon çamuru ile gübrelenmiş topraklarda yetiştiğinde ortaya çıkabilir. Bitkilerdeki yüksek ağır metal içeriği fotosentez gibi temel fizyolojik ve biyokimyasal etkinliklerle komplikasyonlara neden olabilir.

Biyotik Faktörler

Biyotik stresler mantar, bakteri, böcekler ve yabancı otlar da dahil olmak üzere bitki canlı organizmalara zarar verir. Virüsler canlı organizmalar olarak düşünülmemelerine rağmen bitkilerde biyotik strese neden olurlar.

Mantarlar; bitkilerde diğer biyotik stres faktörlerinden daha fazla hastalığa neden olurlar. Bitki hastalıklarına 8000'den fazla fungal türün neden olduğu bilinmektedir. Öte yandan, sadece 14 bakteri generası, Ohio State University Extension yayınına göre, bitkilerde ekonomik açıdan önemli hastalıklara neden oluyor.

Mikroorganizmalar bitki solgunluğuna, yaprak lekelerine, kök çürümelerine veya tohum hasarına neden olabilir.

Böcekler; yapraklar, kök, kabuk ve çiçekler de dahil olmak üzere bitkiler için ciddi fiziksel hasarlara neden olabilir. Böcekler aynı zamanda enfekte olmuş bitkilerden sağlıklı bitkilere kadar bir virüs ve bakteri vektörü görevi görebilirler.

İstenmeyen bitkiler olarak kabul edilen yabani otların bitkiler veya çiçekler gibi arzu edilen bitkilerin büyümesini engellediği yöntem doğrudan hasar değil, aynı ortamda arzulanmayan ve arzulanan bitkiler aynı besinler ve mineral madde için yarış ve rekabet içerisindendir. Yabani otlar minimal ortam içerisinde hızla büyür ve tohum üretebilirken arzu edilen bitkiler bu ortam içerisinde kendilerini yetiştiremeye bilirler.

Kaynak: <https://www.thoughtco.com/plant-stresses-abiotic-and-biotic-stresses-419223>

Çeviren ve Derleyen : Yavuz Aydın

#bitki #stresi: #abiyotik #biyotik #faktörler