Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bitkilerde Çimlenme ve Gelişim

---

a-Bitkilerde gelişim olaylarından hücre bölünmesi,büyüme ve farklılaşma olayları görülür
b-Çiçeksiz bitkilerde sporların çimlenmesi ile gametofit gelişir
c-Çiçeksiz bitkilerde Sperm ve ovumun döllenmesi ile oluşan zigotun mitoz bölünmeleri ile sporofit gelişir
d-Vegetatif üreyen bitkilerde dal,yaprak,tomurcuk vb. vücud kısımlarından yeni bitki gelişir
e-Çiçekli bitkilerde tohumdan yeni bitki gelişir.

Tohum

A-Yapısı:

a-Kabuk:

1-Tohumu örter

2-Kabuğu oluşturan hücrelerin çeperleri mantarlaşmış ve odunlaşmıştır
3-Tohumu su kayıbından,mekanik etkilerden,kimyasal ve biyolojik etkilerden korur
4-Kalınlığı şekli ve yapısal özellikleri türe göre değişir
5-Kabuğu oluşturan hücreler 2n kromozomludur

b-Endosperm:

1-Açık tohumlularda sadece polar nucleuslardan döllenmeden gelişir ve n kromozomlu hücrelerden oluşur
2-Kapalı tohumlularda polar nucleusların döllenmesi ile oluşan triploid 3n kromozomlu hücrelerden oluşur
3-Türe göre farklı yoğunluklarda olmak üzere karbonhidrat,yağ ve protein depolar
4-Çimleninceye kadar hetotrof olan bitki embriyosunun madde ihtiyacını karşılar
5-Çimlenince endospermin görevini yapraklar üstlenir

c-Embriyo:

1-Ovumun spermle döllenmesi ile oluşur ve 2n kromozomludur
2-Embriyonik gövde ve kök taşır
3-Tohum çimleninceye kadar yavaşca gelişir

d-Çenekler (Kotiledonlar):

1-Embriyoya bağlı olarak gelişir
2-Endospermden besin alarak bitki çimleninceye kadar onu besler
3-Çimlenmeden sonra bir süre fotosentezde yapar(Dikotillerde)
4-Soğan,zambak vb.de tek çenek, sebzeler,çalılar,ağaçlar vb.de iki çenek, çamgillerde çok çenek bulunur

Tohumda uyku hali:

1-Tohumda metabolizma yavaş fakat devam etmektedir
2-Süre tohum kabuğuna ve besin miktarına bağlıdır
3-Kuru ve soğuk koşullarda uyku halinde kalarak canlılığı korumakta ve neslin devamını garanti altına almaktadır
4-Tohumlarda uyku halinin devamı sağlayan hormon absisik asittir
5-Tohumlarda canlı ve çimlenme yetenekli kalma süresi türe göre değişir

Çimlenme gücü:

a-Tohum kabuğu kalınlığına
b-Tohumdaki su miktarının azlığına
c-Depo besinlerden yağ yerine nişastanın varlığına bağlı olarak artar.

Tohumda çimlenme:

Gerekli şartlar:

1-Su: Kabuğun çatlaması,embriyonun serbest kalması ve enzimatik reaksiyonlar için gereklidir
2-Oksijen:Artan metabolizma için gerekli enerji oksijenli solunumla karşılanır
3-Sıcaklık:Artan enzim etkinliği uygun sıcaklıklarda gerçekleşir
4-Işık:Bazı türlerde (Tütün) çimlenmede ışığa ihtiyaç duyulur.



Çimlenme mekanizması:

1-Şartlar uygun olduğunda tohum su alarak şişer ve tohum kabuğu çatlar
2-Alınan su tohumda absisik asit etkinliğini kırar
3-Alınan suyun etkisi ile endosperm hücreleri giberillin üretir.
4-Giberillin absisik asidin etkinliğini azaltırken amilaz etkinliğini artırırı
5-Amilaz etkisi ile nişasta glikoza parçalanır
6-Oluşan glikoz çatlayan kabukla beraber alınan fazla miktardaki O2 kullanılarak solunumda harcanır
7-Çimlenme ile beraber tohumda ağırlık azalması gerçekleşir
8-Metabolizmanın hızlanması ile beraber hücre bölünmesi hızlanır
9-Meristem etkisi ile bitkiye yeni hücre ve dokular katılır
10-Bitki uç meristemi ile boyca,kambiyum ile ence kalınlaşarak büyür.

Bitki gelişmesinde rol alan faktörler:

A-Su:

1-Turgor oluşumu
2-Madde taşınımı
3-Fotosentezde organik madde sentezi
4-Terleme ile ısı düzenlenmesi
5-Stomaların çalışması
6-Enzimatik reaksiyonlar için ortam
7-Hidroliz reaksiyonlarının gerçekleşmesi

B-Sıcaklık:

1-Enzim etkinliği ve metabolizmada etkendir
2-Terleme üzerine etkendir
3-Topraktan su alınımıda etkendir

C-Işık:

1-Klorofil sentezinde gereklidir
2-Fotosentezde gereklidir
3-Bazı türlerde çimlenmede gereklidir

D-pH,Tuz ve Mineral:

1-Enzim etkinliği için gereklidir
2-Bazı moleküllerin (Enzim,hormon,pigment vb.) yapısına katılır

E-Hormonlar:

Bitkisel hormonlar bitkinin büyümesi,yaprak-çiçek açması, yönelim, meyva oluşumu,Tohumda uyku ve çimlenme vb. yaşamsal olayların gerçekleşmesinde rol alırlar

Not:Bu faktörlerin etkinliği farklı türler için değişebilir.Değişik türlerde özel adaptasyonlar görülür.

---