Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Böceklerde Üreme Sistemi

---

Böcekler genel olarak ayri eseylidirler. Ancak nadir olarak birkaç örnekte iki eseyin ayni bireyde temsil edilmesi yani hermafroditizim veya (Gynondromorphizim) görülür. Buna en iyi örnek pamuklu bit, Icerya purchasi' dir.
Böceklerde çogalma sistemi abdomende yer alan bir organ grubudur. Erkek ve disi çogalma sisteminin kisimlari arasinda siki bir paralellik oldugu gibi her iki sistemin birçok kismi bilateral simetrilidir. Disi çogalma sistemi esas olarak yumurtalarin olustugu bir ovariol grubu, spermalarin depo edildigi bir spermateka ve yumurtalarin vücudun disina çikarilmasina yarayan bir kanal sisteminden ibarettir. Tipik bir disi çogalma sisteminde her biri vücudun bir yaninda olmak üzere 2 ovaryum vardir. Ovaryum çok sayida ovariol tüpünden (yumurta borucuklari) olusur. Her bir ovariol anterior olarak terminal filament denen bir tutunma ipligi ile son bulur. Ovariolün üst kisimlarinda gelismekte olan yumurtalar ve bunun alt kisminda olgun yumurtalar bulunur. Ovariolün kaide kisminda pedicel denen küçük bir kanal vardir. Her grubun pedicelleri birleserek bir calyxi olusturur. Calyx'lerin herbiri lateral ovidukt içersine açilir. Her iki yanda yer alan lateral oviduktlar, median oviduktu meydana getirmek üzere aralarinda birlesirler. Median ovidukt ya dogrudan disi yumurta koyma borusu (ovipositor) ile birlesir veya ovipositor ile birlesen vaginaya (yumurta odacigi) açilir.
Ovidukt'un veya vagina'nin dorsal duvarina iki bez baglanmistir.
1. Kanal kismina açilan ampul seklinde bir bez olan reseptaculum seminis ve
2. Bir çift olan yardimci bezdir. Bu bez, yumurtalari zemine yapistirmaya veya yumurta kümesi üzerine bir muhafaza yapilmasina yarar. Degisik böcek gruplarinda ovariol sayisi tipi ve bezlerde degisiklikler görülür. 1, 2, (Kansu, 55 ten). Oocytlerin olgunlasma ve beslenme sekillerine göre ovarioller iki kisma ayrilir.
1. Panoistik ovariol; Trophocyt (besleyici)'ler yoktur. Yumurtalar, etrafindaki follicular epitelyum tarafindan beslenir.
2. Meroistik ovariol; Besleyici Trophocythler bulunur ki bu tipte 2 gruba ayrilir; a. Polytrophic tip. Yumurta ve besin hücresi birbiri ardina dizilmistir. Her oocyt kendi tamamlayicisi olan trophositle (Neuroptera, Hymenoptera, Lepidoptera, Diptera), alternatifli siralanir. b. Telotrophic tip (Acrotrophic Hemiptera Homoptera Coleoptera) Besleyici hücre yumurta borusunun üst ucunda toplanmistir. Bazi hallerde yumurtalar besleyici hücrelere plazma uzantisi ile baglidir (Hemiptera).
Erkek çogalma sistemi: Genel organizasyon bakimindan erkek çogalma sistemi disininkine benzerlik gösterir. Bu sistem baslica bir çift testis, buna bagli kanallar ve spermalarin vücut disina çikis yollarindan meydana gelir. Her testis, içinde spermalarin olustugu bir grup sperma borucugundan (folicula seminalis) ibarettir. Sperma borucuklari ortak bir kanalla, vas deferens'e, o da sperma kesesine yani vesicula seminalis açilir. Vesicula seminalislerden itibaren birer kanal çikarak ortak bir dustus ejacolatorius'u olusturur. Ductus ejaculatorius penis içersinde devam eder ve ucunda sperma çikis deligi bulunur. Penisin dis çogalma organlari ile birlikte bulunmasi olagandir; aedeagus denen yapi, membran yapisindaki gerçek penisin etrafinda sert bir örtü meydana getirir. Ductus ejaculatorius'un iç kisimlari ile baglantili olarak tek veya çift halde yardimci bezler bulunur.
Özel Dokular
Yag dokusu: Özellikle son larval veya nimfal evrede vücudun her tarafinda bulunan gevsek bir sekilde düzenlenmis hücre kümeleridir. Yag dokusu düzenli bir doku izlenimi verecek sekilde de olabilir. Böcekler için çok önemli olan bu dokunun ödevi; besin depo etmek ve bir kisim bosaltima yardim etmektir.
Önocyt'ler: Bunlar vücut boslugunun degisik noktalarinda bulunan tek veya küme halindeki hücrelerdir. Ödevleri henüz tatminkar sekilde aydinlatilamamistir.
Corpora allata: Sindirim sistemi ile siki sikiya iliskili bir çift ganglion olup metamorfoz ve bazi ergin dokularin gelismesinin düzenlenmesinde önemli olan hormonlari salgilar.

---