Bozayı (Ursus arctos)
Fotoğraf : İdris ÖLMEZ
Bozayı (Ursus arctos), ayıgiller (Ursidae) familyasından Türkiye, Kıbrıs, Balkanlar, Sibirya, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika’da yaşayan bir ayı türü. Batı Avrupa’da çok avlanıldığından şimdi ancak Pirene Dağlarında ve İskandinav ülkeleri'nde rastlanır.
Batılı dillerde kahverengi ayı olarak bilinen Ursus arctos'a, Türkiye'deki bozayı bireyleri biraz daha açık renk olduğu için "toprak rengi" anlamında bozayı denir.
Bozayı, yaşayan en büyük etçillerden biridir. Baştan kuyruk sokumuna kadar uzunlukları 1 ile 2,8 m arasında değişiklik gösterir. Kuyrukları 6,5 – 21 cm civarındadır. Omuz hizasında yükseklikleri 0,9 - 1,5 m arasındadır. Arka ayakları üzerinde oturduklarında boyları 2,43 m olabilir. Ağırlıkları 80 – 600 kg arasında değişim gösterebilir. Ortalama bir erkek, yine ortalama bir dişiden 8 - 10 % daha büyük olabilir. Ursus arctos türünün en büyük bireyleri Alaska’nın güney kesimlerinde ve çevre adalarda yaşarlar. Bu bölgelerde erkekler 389, dişiler ise 207 kg olabildiği gibi, 780 kg ağırlığa erişebilen devasa ayılar da bulunur. Alaska bozayısı (Kodiak - Ursus arctos middendorffi) en büyük bozayı alt türüdür. Ağırlıkları bazın kesimlere doğru hızla düşebilmektedir. Güneybatı Yukon’da bireyler ortalama 140 kg’dır. Kürkleri genellikle koyu kahverengidir. Fakat krem renginden hemen hemen siyaha kadar geniş bir renk yelpazesine sahip olabilir. Türkiye’de genelde “Bozayı” adıyla anılır. Sebebi Türkiye’deki ayıların renginin boza, yani kahverengi ve grinin karışımına yakın olmasıdır. Bireyler Rocky Dağları’nda sırtları boyunca daha uzun kürke sahiptirler. Dağların buzlu eteklerinde yaşayan ayılar, kırlaşmış (grizzly) bir renge sahiptirler. “Grizzly” adı buradan gelmektedir. Bozayılar son derece güçlüdürler ve büyük bir dayanıklılığa sahiptirler. Bir sığırı tek bir darbede öldürebilirler. Bir at kadar hızlı koşabilir, Olimpik bir yüzücü kadar iyi yüzebilir, bir Kanada geyiğini yokuş yukarıya sürükleyebilirler.
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Carnivora (Etçiller)
Alt takım:Caniformia(Köpeğimsiler)
Familya:Ursidae(Ayıgiller)
Cins: Ursus
Tür: U. arctos
Memeli Hayvanlar
-
Koala - Phascolarctos cinereus
-
Habeş Yaban Tavşanı - Lepus habessinicus - Tavşan türleri
-
Mesocricetus brandti -Türk hamsteri, Avurtlak
-
Beyza Antilobu - Doğu Afrika Orkisi - Oryx beisa
-
Doğu Afrika Apoletli Meyve Yarasası - Epomophorus minimus
-
Oklu kirpi - Hystrix indica
-
Gelada - Theropithecus gelada
-
Sumaymunları - Myocastor coypus
-
Habeş Kurdu - Canis simensis
-
Çizgili sırtlan
-
Kolobus maymunu - Colobus guereza
-
Anadolu parsı - Anadolu panteri - Panthera Pardus Tulliana
-
Tragelaphus angasii (Nyala)
-
Toros Yersincabı - Spermophilus taurensis = S. torosensis
-
Litocranius walleri - Zürafa ceylanı