D-dimer kan testi nedir ? D-dimer neden yükselir?

D-dimer testi Hematoloji laboratuvarlarında yapılan test parametrelerinden bir tanesidir.

Test genellikle koldan alınan kan örneği ile yapılmaktadır. Pıhtılaşma ile ilgili testler, kan plazması kullanılarak gerçekleştirilir.

TEST ADI: D-DİMER
SİNONİM: Fibrin Yıkım Ürünleri
KLiNiK KULLANIM ALANI :Bir fibrin yıkım ürünü olan D-Dimer, fibrinin plazmin tarafından yıkılması ile oluşur. Derin ven trombozu, pulmoner emboli ve dissemine intravasküler koagülasyonda, akut miyokard enfaktüsünde D-Dimer yükselir. Operasyon sonrası dönem, yara iyileşmesinde, kronik böbrek yetmezliğinde, malignitelerde de D-Dimer yükselebilir. Dolaşan romatoit faktör varlığında yalancı pozitif sonuçlar olabilir. D-Dimer ve fibrin yıkım ürünleri koagülasyon ve fibrinolitik sistemlerin aktive olduğu durumlarda yükselebilir.
NUMUNE KABI: Sitratlı mavi kapaklı tüp
NUMUNE TÜRÜ: Sitratlı plazma
NUMUNE MİKTARI: 4.5 ml
TRANSPORT SICAKLIĞI: Oda ısısı
NUMUNE RED SEBEBİ: Oda ısısında 2 saatten fazla beklemiş, hemolizli pıhtılı heparinli numuneler, uygun olmayan kan antikoagülan oranları.
METOD; İmmünotürbidiametrik
SAKLAMA ŞARTLARI: 15-25 C 4 saat, 2-8 C 8 saat (9).

D-dimerin plazmada artışına yol açan klinik durumları sıralamak gerekirse; ilerleyen yaş, yenidoğan dönemi, gebelik, hastanede yatış, infeksiyon, tümör, yakın zamanda geçirilen cerrahi ameliyatlar, travma, yanık, yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC), venöz tromboemboli(VTE), iskemik kardiyopati, inme, periferik arteriyopati, anevrizma, konjestif kalp yetmezliği, hemoliz, kanama, akut sıkıntılı solunum sendromu, karaciğer ve böbrek hastalığı, inflamatuvar barsak hastalığı, trombolitik tedavi ve aort yırtılmasıdır. Klinik takipte tanı koydurucu olarak D-dimer en sık olarak venöz tromboemboli (VTE) ve yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC) tanısı ve takibinde kullanılır (4).

D-dimer molekülü 1970'lerde keşfedilmiştir, ancak 1990'lara kadar tıbbi teşhis ve kullanıma sokulmamıştır. Kandaki D-dimer konsantrasyonunu belirlemek için bir kan testi kullanılır. Tromboz, kanın pıhtı oluşturma yeteneğini etkileyen bir durumdur ve durumun varlığını teşhis etmek için bir D-dimer testi yapılır(6).

D-dimer; (DD), koagülasyon sisteminin herhangi bir nedenle aktivasyonu ile çapraz bağlarla oluşan fibrin pıhtısının plazmin tarafından yıkılması sonucu olur (1).

Günümüzde ticari olarak otuzdan daha fazla D-dimer ölçüm yöntemi geliştirilmiştir. Bu ölçüm yöntemlerini kısaca üç temel kategoride sınıflayacak olursak (8-10);

1) Enzim Bağlı İmmün Ölçüm (ELISA); zaman alıcı ancak kantitatif ve yüksek duyarlı bir yöntemdir.
2) Lateks Temelli İmmün Ölçüm: ELISA yöntemine göre duyarlılığı daha az, ancak daha hızlı, görsel gözleme dayanan yarı kantitatif bir yöntemdir.
3) Lateks Temelli İmmünoturbidimetrik Okuma Yapan Otomatik Ölçümler: ELISA yöntemi kadar duyarlı, kantitatif ve daha hızlı bir yöntemdir. Lateks partikülleriyle kaplanmış D-dimere karşı monoklonal antikorlar test edilecek plazmayla karıştırılır. Plazmada D dimer yoksa çözeltide bulunan partiküller tek parça olarak bulunur ve koagülometrede yüksek turbidimetrik okuma değerleri elde edilir. Aksine, plazmada D-dimer varsa, lateks partikülleri çökerek çözeltide net bir görünüm oluşturur ve koagülometrede düflük turbidimetrik okuma de¤erleri elde edilir (2).

D-dimerin arttığı durumlar

Patolojik olmayan durumlar

Yaş (özellikle > 65)
Irk (siyah ırkta)
Sigara içenler
Hamilelik
Kısa zaman önce geçirilmiş travma ve operasyon
Hematom

Patolojik durumlar

Arteriyal-venöz tromboemboli
Yaygın damariçi koagülopati
Malignite
Enfeksiyon
Orak hücreli anemi
Atrial fibrilasyon
Renal ve karaciğer yetmezlikleri
Abruptio plasenta, preeklempsi ve eklempsi, intrauterin fetal ölüm (3)

D-Dimeri Ölçme Yöntemleri Nelerdir ?

Plazma DD düzeyi çeşitli yöntemlerle ölçülür. Bu yöntemlerin ortak noktası DD fragmentleri üzerindeki epitoplara karı monoklonal antikorların kullanılmasıdır (5). Fibrinin yıkımı sırasında değişik boyutlarda fibrin yıkım ürünleri oluştuğu için ve değişik moleküler ağırlıktaki yıkım ürünlerine karşı kullanılan DD monoklonal antikorların reaktiviteside farklı olması nedeniyle, aynı kişide aynı zamanda değişik kitlerle farklı sonuçlar alınır. Genel olarak günümüzde 3 yöntemle kalitatif ve kantitatif olarak kandaki D-dimer düzeyi saptanabilmektedir. Bu yöntemler ELİSA, lâteks aglütinasyon ve tam kan aglütinasyon yöntemleridir. Testin sensitivite ve spesifitesi kullanılan yönteme göre değiştiğinden, bir yöntemi diğeri ile karıştırmamak gerekir. En duyarlı yöntem ELİSA yöntemi olup, spesifitesi düşüktür. ELİSA yönteminin en önemli dezavantajı pahalı ve zaman alıcı yöntem olmasıdır. Ancak son yıllarda çıkarılan hızlı ELİSA kitleri ile zaman problemi ortadan kaldırılmıştır. Lâteks aglütinasyon yöntemi daha kısa zamanda yapılması ve özel teknik gerekmemesi ve ucuz olması nedeniyle daha çok tercih edilmektedir (7). Bu kitlerin sensitiviteleri ortalama %95 ve spesifiteleride %50’dir. Diğer bir yöntem ise tam kan aglütinasyonuna dayanan SimpliRED D-dimer® (SimpliRED D-dimer, Agen Biomedical, Brisbane, Avustralya) ve immünokromatografi yönteme dayanan Clearview Simplify D-dimer testleridir (11). Bu testin en önemli avantajı hasta başlarında parmak ucundan alınan bir damla tam kan ile yapılabilmesi ve sonucu ortalama 2 dakika içinde vermesidir. Sensivitesi %85 ve spesifistesi %70’dir.

Referans Değer

D-Dimer (sitratlı plazma) E/K < 500 ng/mL

UYARI

Testleriniz için referans aralıklar size verilen laboratuvar raporunda bulunabilir. Bu değerler genellikle test sonuçlarının sağında bulunur. Laboratuvar raporunuz yoksa, referans aralığını almak için sağlık uzmanınıza veya test (ler) i gerçekleştiren laboratuvara danışın.

Laboratuvar test sonuçları kendi başına anlamlı değildir. Referans aralıklar, sağlıklı bir insan için beklenen değerlerdir. Bazen "normal" değerler olarak da adlandırılırlar. Test sonuçlarınızı referans değerler ile karşılaştırarak, siz ve sağlık uzmanınız, test sonuçlarınızdan herhangi birinin beklenen değerler aralığının dışında olup olmadığını görebilir. Beklenen aralıklar dışındaki değerler, olası koşulları veya hastalıkları tanımlamaya yardımcı olacak ipuçlarını sağlayabilir.

Laboratuvar testleri, test ekipmanı, kimyasal reaktifler ve tekniklerdeki farklılıklardan dolayı laboratuvardan laboratuvara değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle bu sitede çok az referans aralığı verilmiştir. Sonuçlarınızın "normal sınırlar içinde" olup olmadığını değerlendirmek için testinizi gerçekleştiren laboratuvar tarafından verilen aralık değerlerini kullanmanız ve doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Kaynaklar

1. Blomback B, Hessel B, Hogg D, Therkildsen L. A two-step fibrinogen–fibrin transition in blood coagulation. Nature. 1978;275:501-505.
2. Tripodi A. D- Dimer Testing in Laboratory Practice. Clin Chem 2011; 57(9): 1256-62.
3. Özatlı D, D-Dimer Laboratuvardan Güncel Pratiğe. 35. Ulusal Hematoloji Kongresi 48 - 50
4. Noyan T, Klinik Tanı ve Laboratuvar Pratiğinde D-dimer. Testi Türk Klinik Biyokimya Derg 2012; 10(1): 35-40
5. Greenberg CS, Devine DV, McCrae KM. Measurement of plasma fibrin D-dimer levels with the use of a monoclonal antibody coupled to latex beads. Am J Clin Pathol. 1987;87:94-100.
6. https://www.myhealthyfeeling.com/d-dimer-normal-range/
7. Froehling DA, Daniels PR, Swensen SJ, et al.Evaluation of a quantitative D-dimer latex immunoassay for acute pulmonary embolism diagnosed by computed tomographic angiography. Mayo Clin Proc. 2007;82:556-560.
8. Greenberg CS, Devine DV, McCrae KM. Measurement of plasma fibrin D-dimer levels with the use of a monoclonal antibody coupled to latex beads. Am J Clin Pathol 1987: 87(1): 94-100.
9. Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Laboratuvar Test Rehberi www.tyih.gov.tr
10. Froehling DA, Daniels PR, Swensen SJ, Heit JA, Mandrekar JN, Ryu JH, Elkin PL. Evaulation of aquantitative D-dimer latex immonuassay for acute pulmonary embolism diagnosed by computed tomographic angiography. Mayo Clin Proc 2007; 82(5): 556-60
11. John MA, Elms MJ, O’Reilly EJ, Rylatt DB, Bundesen PG, Hillyard CJ. The simpliRED D dimer test: a novel assay for the detection of crosslinked fibrin degradation products in whole blood. Thromb Res. 1990;58:273-281.

12. http://merkezlab.erciyes.edu.tr/biyokimya/referans.htm

#d-dimer #testi #nedir #d-dimer #neden #yükselir?