DNA ÇİP TEKNOLOJİSİ
Genlerin DNA dizilerindeki bozulmaların ve değişikliklerin (mutasyon) bazı hastalıkların nedeni oldukları bilinse de bu mutasyonları tanımlamak kolay değil.
Bir gende hastalıklara neden olabilecek çok sayıda farklı mutasyon bulunabilir. Örneğin meme ve yumurtalık kanserlerinin %60'nın temelindeki BRCA1 ve BRCA2 genlerinin çok sayıda mutasyon içerdikleri biliniyor. Sadece BRCA1 geninde bugüne kadar 500’den fazla mutasyon bulundu. DNA mikroçip bu mutasyonların hızlı ve etkin şekilde saptanmasında devrim yaratan bir yaklaşım olarak kabul edilmekte. DNA çipleri bir plakanın yüzeyine aynı bilgisayar çiplerinin üretildiği yöntemle bir normal gen dizisine sentetik bir DNA dizisi bağlanmasıyla elde ediliyor.Bir genin (örneğin BRCA 1'in) mutasyon içerip içermediğini belirlenmek için bireyden bir kan örneği alınıyor ve kontrol olarak da her iki gen kopyası normal olan bir DNA kullanılıyor. Bu DNA örnekleri denatüre edildikten (çift sarmal yapısı iki dizi haline getirildikten) ve küçük parçalara bölündükten sonra bu parçalar floresan boyalarla işaretleniyor.
Bireyin DNA’sı yeşil normal (kontrol) DNA kırmızı boyayla işaretleniyor. Her iki DNA’nın parçaları çipin üzerine sabitlenip yapay BRCA1 DNA’sıyla biraraya getirilerek birbirlerine bağlanmaları sağlanıyor (hibridizasyon). Eğer birey, geninde mutasyon taşımıyorsa,hem yeşil hem de kırmızı işaretli DNA parçaları çip üzerindeki DNA dizilerine bağlanıyorlar.Eğer bireyde mutasyon varsa, yeşil işaretli DNA bağlanmadığı için çip üzerinde sadece kırmızı işaretli DNA (ve renk) görülüyor.
Araştırmacı, bu yöntemle bir geni oluşturan çok sayıda küçük DNA dizisini bilgisayar programları da kullanarak kısa sürede ayrıntılı şekilde inceleyebiliyor.
Bugün için ağırlıklı olarak araştırma amaçlı kullanılan DNA mikroçipleri tanı yöntemi olarak da hayata geçirilmeye başlanıyor. Yakın gelecekte bu teknikle başta kanser, diyabet, kalp hastalıkları olmak üzere, birçok hastalığa yatkınlık erken dönemde saptanabilecek.
DNA mikroçip nedir?
DNA mikroçip 'DNA çip', 'gen çip', 'genom çip', veya gen-dizi olarak da bilinen, genellikle her biri bir geni temsil eden, ayrı ayrı küçük katı yüzeye kovalent bağlarla sabitlenmiş binlerce DNA parçacıkları toplusudur.
DNA mikroçipleri diğer biyolojik mikroçiplerden (örneğin protein veya antikor mikroçipi) tek farkı DNA'yı ölçmesi veya algılama sisteminin bir parçasını DNAnın oluşturmasıdır. Nicel veya nitel ölçümler zorlayıcı şartlar altında seçici DNA-DNA veya DNA-RNA etkileşimi ve florofor tabanlı algılama esaslarına dayanmaktadır. DNA mikroçip teknolojisi çoğunlukla gen ifadesi profilini çıkarmada, yani aynı anda çok sayıda genin ifade (İngilizce: expression) düzeyinin gözlemlenmesinde veya karşılaştırmalı genomik hibridizasyon çalışmalarında kullanılmaktadır.
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir