FÖTAL DOLAŞIM NEDİR
Embryonun ana karnında beslenmesini sağlayan kan dolaşımına fetal dolaşım denir. Bu dolaşımda kan plasentadan alınır fetusa getirilir, fetus içinde dolaşım sağlandıktan sonra tekrar fetus kanı plasentaya iletilir.
Bu dolaşımda göbek kordonu önemli yer tutar göbek kordonunda iki arter bir ven bulunur. Arterlere a.umbilicalis, vene v. umbilicalis denir. bunlar göbekten plasentaya girerler.
Bu dolaşımda % 80 oksijene olan plasenta kanı v.umbilicalis ile fetusa gelir. V.umbilicalis göbekten girdikten sonra yukarı doğru yonelir. Karaciğerin altına geçer. Karaciğerin hilusuna gelince iki dala ayrılır. Bunlardan birisi karaciğere girer. Karaciğere gelen kan karaciğerde ve portanın kanı ile karıştaktan ve karaciğeri geçtikten sonra v. hepaticalar ile v.cava inferiora dokülür. Diğer ven ise ductus venosus adını alır bu ven v. cava inferiorla birleşir. V. cava inferiorda plasentanın oksijenli kanı ile alt tarafın venoz kanı birbirlerine karışır.
V.Cava inferior sağ atriuma girince buradaki kan v.cava superior’un kanı ilede karışır. Sağ atriumdaki kanın büyük kısmı foramen ovale yolu ile sol atriuma geçer. Az bir kısmı ise ostium atrioventriculare dextra ile sağ ventricüle geçer buradan a. pulmonalis ile akciğerlere gider. Akciğerlerde solunum olmadığı için buraya gelen kan sadece akciğerin beslenmesini sağlar.
Embryonal dönemde a. pulmonalis ile arcus aorta arasında bulunan ductus arteriosus yolu ile a. pulmonalisteki kanın bir kısmı aortaya geçer. Sol atriuma foramen ovale yolu ile gelen kan burada akciğerden gelen venöz kan ilede karıştıktan sonra Sol ventricüle ostium artioventriculare sinistra yolu ile geçer buradan aorta ile bütün vücuda dağılır.
Aorta aşağı doğru inerken aorta thoracica sonra aorta abdominalis adını alır. Aorta abdominalis a. iliaca communislere ayrılır. A.iliaca communisler a. iliaca interna ve a. ilica externa'ya ayrılır. A.iliaca interna’nın bir dalı olan a. umbilicalis'ler karnın her iki yanında önde yukarı doğru yükselerek göbeğe gelirler. Göbekten dışarı çıkarak göbek kordonunun içinde plasentaya varırlar. A.umbilicalislerde % 58 oksijene kan bulunur.
Göbek kordonunun içinde üç damar bulunur. Bunların ikisine a. umbilicalis, birisine ise v.umbilicalis denir.
Fetal dolaşım sırasında temiz kan ile kirli kan şuralarda birbirlerine karışır.
a-V. cava inferior’da alt tarafın venöz kanı ile v.umbilicalis’in arteriel kanı
b- Karaciğer içinde v. portanın getirdiği kan ile v.umbilicalis’in kanı
c- Sağ atriumda v. cava superior’un kanı ile v.cava inferior’un kanı
d- Sol atriumda v. cava inferior’un kanı ile v.pulmonalis’in kanı
e- A. pulmonalis ile arcus aorta arasındaki ductus arteriosus botalli’de a. pulmonalis’in kanı ile aortae’nın kanı .
Fetusta A. umbilicalis’in adı arter olmasına rağmen içinde kirli kan bulunur, v.umbilicalis’in adı ven olmasına rağmen içinde arteriel kan bulunur.
Doğumdan sonra Akciğerlerde nefes alma sonucunda kan oksijenlenmeye başlar. Sol atriumdaki kan basıncının yükselmesi ile foramen ovalede bulunan septum primum ile septum sekundum birbirleri ile karşı karşıya gelerek foramen ovale kapanır. Ductus arteriosusun duvarındaki musküler kasılmanın sonucunda ductus arteriosus botallide kapanır.
Doğumdan sonra aşağıdaki değişiklikler olur.
1- Doğumla birlikte gobek kordonu kesilince umbilical damarlar zamanla oblitere olur. A.umbilicalisler doğumdan 2-3 ay sonra kapanırlar ve bunların distal kısımları karın ön duvarında lig umbilicale mediana'yı yaparlar, proximal kısımları fonksiyonunu a.vesicalis superior olarak yaşam boyu sürdürürler.
2- V. umbilicalis: Doğumdan sonra kapanır. Karaciğerin porta hepatis’ine kadar olan kısmı ligamentum teres hepatis adını alır, porta hepatis ile v.cava inferiorun arasındaki kısmı olan ductus venosus ligamentum venosum adını alır.
3- Ductus arteriosus doğumdan sonra kapanarak ligamentum arteriosum adını alır bu ligament aorta ile a.pulmonalisin arasında bulunur.
Embyonal dolaşımın anomalileri:
a- Eğer doğumdan sonra ductus arteriosus kapanmazsa aorta ile a. pulmonalisin arasında kirli kan ile temiz kan birbirlerine karışır. Yaşayan kişilerde bunun olması durumuna patent ductus arteriosus (PDA) denir. Bunun ameliyatla düzeltilmesi gerekir.
b-Foramen ovale doğumdan sonra kapanmazsa , bu durumda bazı insanlarda atriumlardaki kan birbirlerine karışır. Buna patent foramen ovale denir. Bu anomaliyi taşıyan çocuklar vücudunda karışık kan dolaştığı için morarırlar (siyanoz mavi hastalık ) . Bu anomali ameliyatla düzeltilir.
c-Coartaksiyon: Ductus arteriosus kapanırken bazen ductus arteriosusdaki bu olay aortada cereyan eder, bunun sonucunda arcus aortae distal kısmından kapanır. Bu kapanma derece derece olabilir. Bunun sonucunda aorta descendense kanın gidişi engellenir. Bu olaya coartaksiyon denir. Coartaksiyonda alttarafın beslenmesi kollateral dolaşımlarla sağlanır. Bunlardan en onemli yeri a.epigastrica superior ile inferior arasındaki anastomozlar, a.intercostalis anterior ile posteriorların arasındaki anastomazlar. Böyle bir kişide alt taraftaki nabız ile üst tarahtaki nabız farklı olur. İntercostal arterlerdeki genişleme costaların sulcus costalislerinde erezyona sebep olur. Bu anomali ameliyatla düzeltilir.
Anatomi
-
Beyin Sapı İşlevi
-
Pupiller Refleks Yolları
-
Amygdala
-
Hipokampus Anatomisi
-
Kanatlı Hayvanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Organların Özellikleri
-
Hayvanlarda Solunum Tipleri
-
Hayvanlarda Solunum Mekaniği Nedir?
-
Hayvanlarda Akciğerler (Pulmones)
-
Soluk Borusu (Trake, Trachea)
-
Gırtlak (Larinks, Larynx)
-
Bölgelere Göre Omurların Özellikleri Nelerdir?
-
Omurganın yapısı ve görevleri nelerdir?
-
İskeletin (Kemiklerin) Görevleri Nelerdir ?
-
Kemik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kemikleşme (Ossificasyon) Nedir ?