Gal Oluşumu Nedir ve Nasıl oluşur?

Fotoğraf : Evren Anıl Yıldız

Parazit veya simbiyoz olarak bitki üzerinde yaşayan böcek, nematod, akar, bakteri ya da mantarların neden olduğu tahriş ve beslenme fizyolojisinden doğan olumsuzluklara karşı bitkilerin savunma tepkimesi olarak oluşturdukları anormal büyüme şekli gal olarak tanımlanmaktadır. En kompleks, en iyi organize olmuş gallerin birçoğu, gal arıları (Hymenoptera: Cynipidae) tarafından meydana getirilirler. En çok tanınan cynipid galleri gül ve meşelerde yer almaktadır. (Daştan,D.S. ve Ark 2012)

Cynipid meşe gali. Bu yapı Cynips quercusfolii tarafından meşe yapraklarında oluşturulur. Gal, böcekler ve bitkiler arasındaki çok özel bir etkileşimin sonucunda ortaya çıkan bir yapıdır. Genellikle galler, yabancı organizmaların bitkileri uyarması sonucu ortaya çıkan hipertrofi ve/veya hiperplazi ile meydana gelen ve patolojik olarak gelişen hücre, doku veya organlar olarak tanımlanır.

Bazı galler; virüsler, bakteriler, mantarlar ve akarlar tarafından meydana getirilmesine rağmen, gallerin büyük bir çoğunluğu böcekler tarafından oluşturulmaktadır. galler, bitkilerin savunma mekanizmasından ziyade böceklere yarar sağladığı düşünülen yapılardır. Bütün gal böcekleri, besinlerini gal dokusundan elde eder. Ayrıca bazı türler, gal içinde barınır veya doğal düşmanlarından, sıcaklık, nem gibi olumsuz etkenlerden korunurlar (Gullan, P.J ve Cranston P.S.2012)

Bitki galleri indükleyici bir organizma ile konak bitkinin etkisi altında gelişen kompleks oluşumlardır. Gal yapıcının uyarmasıyla bitki hücreleri anormal farklılıklara ve büyümelere uğrayarak, gal yapıcıyı barındıran karakteristik şekiller alırlar (Mani,M.S 1964). Büyüme fazı esnasında galler, fotoasimilasyon ürünleri ve besleyici mineralleri kullanan yeni bir organ gibi hareket ederken (Bagatto, G ve ark. 1996), bitkinin kimyasal kompozisyonunda da gal yapıcıya karşı savunma amaçlı bir dizi değişimler meydana gelir (Abe,Y 1995). Gal dışındaki dokularda temelde böcek larvalarının beslenmesine karşı caydırıcı bir etken olarak salınan tanen ve fenoliklerin sentezlendiği bilinmektedir (Abe,Y 1995 - 1997 ) .

Kaynaklar:

[1] Mani, M.S., Ecology of plant galls. Dr. W. Junk, Publishers, The Hague. 1964.434p.
[2] Bagatto, G., Paquette, L.C., Shorthouse, J.D., Influence of galls of Phanacis taraxaci on karbon partitioning within common dandelion, Taraxacum ofıcinale. Entomol Exp Appl. 1996. 79:111-117. Bazı Meşe ve Gül Türlerinin Galli ve Galsiz Bireylerinde, Total Protein İçeriğinin Araştırılması
[3] Abe, Y., Relationships between the gallwasp Trichagalma serratae (Ashmead)
(Hymenoptera, Cynipidae) and 2 month species Andrioplecta pulverula (Meyrick) (Lepidoptera,Tortricidae) and Characoma ruficirra (Hampson) (Lepidoptera, Noctuidae). Appl. Entomol. Zool.1995. 30:83–89.
[4] Abe, Y., Well-developed gall tissues protecting the gall wasp, Andricus mukaigawae ,
(Mukaigawa) (Hymenoptera: Cynipidae) against the gall- inhabiting moth, Oedematopoda sp. (Lepidoptera: , Appl. Entomol. Zool., 1997. 32:135–41.
[5].Daştan,D.S., Zonus,N.,Yalçın,İ.,Daştan,T., Bazı Meşe ve Gül Türlerinin Galli ve Galsiz Bireylerindeki, Total Protein İçeriğinin Farklı Yöntemler Kullanılarak Araştırılması C.Ü. Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 33, No. 1 (2012)
[6]. Gullan, P.J., Cranston P.S Entomolojinin ana hatları 4. Basım (2012)

#oluşumu #nedir #nasıl #oluşur?