Greig sefalopolisindaktili Sendromu
Greig sefalopolisindaktili sendromu (GCPS) baş, yüz ve uzuvların gelişimini etkileyen nadir bir genetik hastalık olmakla birlikte. Bu sendromun kişiler üzerindeki seyri kişiden kişiye değişmekle birlikte çok hafif ila şiddetli olabilmektedir.
Bu sendroma sahip olan kişilerde tipik olarak bir veya daha fazla ekstra el parmağı veya ayak parmağı (polidaktili) veya anormal derecede geniş bir el başparmağı veya ayak baş parmağı (halluks) bulunmaktadır. El ve ayak parmakları arasındaki deri bir biri ile kaynaşabilir. Bu kaynaşmaya tıpta kutanöz sindaktili adı verilmektedir. Greig Sefalopolisindaktili Sendromu Oküler hipertelorizm , Makrosefali (büyük bir kafa boyutu) ve belirgin bir alın ile karakterizede olmaktadır.
Defektli infantlarda (bebeklerde) fazla parmaklı olanlarda genellikle elin “serçe parmak” tarafına (postaksial polidaktili) ve ayağın baş parmağı tarafına (preaksiyal polidaktili) doğru ek paramak bulunur. Ek parmak, tam bir parmak veya fonksiyonel olmayan tamamlanmamış bir parmak olabilir. Dijital füzyonun derecesi parmak ucuna kadar olan kısımda derinin (skin) katılmasıyla değişebilir. Bazı vakalarda sadece yumuşak doku kaynaşırken diğer vakalarda kemik veya eklem birleşir.
Bu sendrom ile etkilenen bazı bireylerde nadiren gelişimde gecikme ve zihinsel engellilik gibi daha ciddi tıbbi sorunları görülebilir. Bu sendrom çok nadir görülmekle birlikte yer yüzünde yaygınlık dereceside bilinmemektedir.
Hastalığın nedenleri
GLI3 genindeki mutasyonlar, Greig sefalopolisindaktili sendromuna neden olur. Bu gen, belirli hücrelerde genlerin açılıp açılmayacağını düzenleyen bir süreç olan gen ekspresyonunu kontrol eden bir protein yapmak için talimatlar verir. GLI3 proteini gelişim sırasında belirli zamanlarda belirli genlerle etkileşerek doğumdan önce birçok organ ve dokunun normal şekillenmesinde (kalıplanmasında) rol oynar.
GLI3 geni, doğumdan önceki gelişimin erken aşamalarında birçok doku ve organın normal şekillendirilmesinde yer alan bir gen ailesine aittir. Bu rolü yerine getirmek için, GLI ailesindeki genlerden üretilen proteinler, DNA’nın belirli bölgelerine bağlanır ve belirli genlerin açık ya da kapalı olup olmadığını kontrol etmeye yardımcı olur. GLI proteinlerinin bu etkisi transkripsiyon faktörleri temel etkisi olarak adlandırılır. GLI familyasındaki proteinler, Sonic Hedgehog* adındaki bir protein ile aynı moleküler yolakda çalışır. Bu yol erken gelişim için gereklidir. Hücre büyümesinde, hücre özelleşmesinde; beyin ve uzuvlar gibi yapıların paterninde rol oynar. Sonic Hedgehog’dan gelen sinyallere bağlı olarak, GLI3 proteini diğer genleri aktive edebilir veya bastırır. Araştırmacılar, gelişme sırasında GLI3 proteini tarafından hedeflenen genleri tanımlamak için çalışıyorlar.
Sitogenetik Yer: 7p14.1, 14.1 pozisyonunda, kromozom 7’nin kısa (p) koludur. Moleküler Lokasyon: baz çiftleri 41,960,949 ila 42,237,019 ila kromozom 7 (Homo sapiens Annotation Release 109, GRCh38.p12) (NCBI)
GLI3 genini içeren farklı genetik mutasyonlar, Greig sefalopolisindaktili sendromuna neden olabilir. Bu durum bazen GLI3 geninin lokalize olduğu kromozom 7 üzerinde bir delesyon sonucu ya da genetik materyalin yeniden düzenlenmesi gibi koşullardan kaynaklanmaktadır. Meydana gelen bu genetik değişiklikler sonucunda, her bir hücredeki genin bir kopyasının herhangi bir fonksiyonel protein üretimini engellemektedir. Bu fonksiyonel proteinlerin miktarının azalması sonucunda oluşan erken gelişim bozuklukları ve Greig Sefalopolisindaktili Sendromu’nun karakteristik ve spesifik özelliklerini nasıl tetiklediği kesin ve net bir şekilde bilinmemektedir.
A: Postaksiyel polidaktili sağ el tip a
B: Postaksiyel polidaktili sağ el
Not: A ve B resimlerinde aynı parmaksı çıkıntı vardır, hastaya özgü değildir.
A: Preaksiyel polidaktili sağ ayak;bu çıkıntı nerdeyse parmak olmuş
B: Preaksiyel polidaktili sağ ayak; bu hastada aynı bulguya sahip ancak ekparmağı daha ayrık.
Genetik miras
Bu hastalık (condition) otozomal dominant olarak kalıtılır, yani GLI3 genin kopyalanmasında bir değişim veya kayıp yeterlidir. Bazı vakalarda etkilenen kişi, etkilenen bir ebeveynden gen mutasyonu veya kromozomal anormalliği kalıtımla alır. Diğer vakalarda, ailelerinde hastalık öyküsü olmayan kişilerde görülmektedir.
Greig Sefalopolisindaktili Sendromu, otozomal dominant kalıtım modeli ile oluşmaktadır. Bu da her bir hücredeki GLI3 genin değiştirilmiş ya da eksik bir kopyasının bu sendroma neden olmak için yeterli olduğu anlamını taşımaktadır. Bazı hasta bireyler, Greig Sefalopolisindaktili Sendromu taşıyan ebeveyninden gen mutasyonunu ya da kromozomal anormallik özelliğini alabilmektedir. Diğer bazı vakalar ise ailesinde hastalık öyküsü olmasada bu genetik bozukluğa sahip olabilmektedirler.
Hastalığın diğer isimleri:
sefalopolisindaktili sendromu
GCPS
Tanı kriterleri:
Klinik belirtilerle GCPS’yi kesin olarak tanımlamak zordur çünkü majör belirtiler diğer bozukluklarla büyük ölçüde örtüşür. Bu nedenle, kombine klinik-moleküler bir tanımlama önerilir. Hastanın, en az bir ekstremite, hipertelorizm ve makrosefali ile kutanöz sindaktili klasik preaksiyal polidaktili triad’ı varsa, GCPS’nin öntanısı alabilir. Öngörülen kriterler, GLI3’ün moleküler analiziyle tespit edilecek hastalar için kullanışlı olur. GCPS ve GLI3 mutasyonu ile tutarlı bir fenotipe sahip hastalar GCPS ile kesin olarak teşhis edilebilir. Ek olarak, kesin tanı konmuş bir aile üyesi ile ilişkili bir GCPS-tutarlı fenotipi olan kişiler, otozomal dominant kalıtım ile uyumlu bir paternde de kesin olarak teşhis edilebilir.
Kaynaklar:
https://ojrd.biomedcentral.com/articles/10.1186/1750-1172-3-10
https://rarediseases.org/rare-diseases/greig-cephalopolysyndactyly-syndrome/
https://ghr.nlm.nih.gov/condition/greig-cephalopolysyndactyly-syndrome#genes
https://medlineplus.gov/genetics/condition/greig-cephalopolysyndactyly-syndrome/#resources
http://kaplanlab.com/nht/greig-sefalosindaktili-sendrom/
Sağlık Haberleri
-
İçme sularının sağlık açısından önemi ve İçme sularının temizliği
-
Kan Grupları ve Kan Uyuşmazlığı Hakkında Bilgi
-
İnsanlar Suyun Altında Nefesini Nasıl Daha Uzun Süre Tutabiliyor?
-
En İyi Ankara Dermatoloji Kliniği: Uzman Doktorlarla Sağlıklı Ciltler
-
Sivri sineklerin neden olduğu bazı hastalıklar
-
Dang humması nedir? Nasıl bulaşır ?
-
Uyku apnesi nedir?
-
Narkolepsi Nedir?
-
Çiçek Aşısının Keşfi: Tarihte Bir Dönüm Noktası ve Küresel Sağlık Başarısı
-
Çocukluk Döneminin Meydana Getirdiği Sık Görülen Hastalıklar ve Önleyici Sağlık Tedbirleri
-
Salgınların İzinde: Tarihin Dönüm Noktaları ve İnsanlığın Mücadelesi
-
"Kızamık Aşısının Keşfi: Hastalığın Kontrolünde Bir Dönüm Noktası"
-
Siyah Ve Yeşil Çay İçmenin Sağlığımıza Faydaları
-
Beyin ölümü ne anlama geliyor? Bilim, yaşamın sonunu nasıl tanımlıyor?
-
Virüsler hücreler arası iletişimi bozarak bağışıklık sistemini atlatıyor