Grönland’da Yaşamış İlk Dinozor Türü Keşfedildi

Issi saaneq’in rekonstrüksiyonu. C: Victor Beccari

Grönland’da Yaşamış İlk Dinozor Türü Keşfedildi

Bilim insanları 214 milyon yıl önce Grönland’da yaşayan ilk dinozor türünü keşfetti ve ona “Soğuk Kemik” adını verdi.

İki ayaklı dinozor Issi saaneq, yaklaşık 214 milyon yıl önce şimdi Grönland olarak bilinen yerde yaşadı. Orta boyutlarda, uzun boyunlu bir otoburdu ve yaşayan en büyük kara hayvanları olan sauropodların öncülüydü.

Yeni dinozorun adı Grönland’ın Eskimo diline atıfta bulunarak “soğuk kemik” anlamına geliyor. Araştırma ekibi, bulgularını Diversity dergisinde yayımladı.

Dinozorun ilk kalıntıları -iyi korunmuş iki kafatası- ilk olarak 1994 yılında Harvard Üniversitesi’nden paleontologlar tarafından Doğu Grönland’da yapılan bir kazı sırasında ortaya çıkarıldı. Örneklerden birinin aslında Triyas Dönemi’nde Almanya, Fransa ve İsviçre’de yaşamış uzun boyunlu bir dinozor olan Plateosaurus’tan olduğu düşünülüyordu. Bugüne kadar Doğu Grönland’dan sadece birkaç buluntu hazırlanmış ve kapsamlı bir şekilde belgelenmişti.

Araştırmanın eş yazarı Dr. Oliver Wings, “Yüzden fazlası Almanya’da bulunan, bilim dünyasınca iyi bilinen Plateosaurus’un yakın bir akrabasını keşfetmek heyecan verici.” diyor.

Ekip, kemiklerin mikro-BT taramasını gerçekleştirdi ve bu sayede iç yapıların ve hala tortuyla kaplı kemiklerin dijital 3B modellerini oluşturulabildi.

Issi saaneq kafatasları. C: Victor Beccari

NOVA Üniversitesi Lizbon’da analizleri yürüten baş yazar Victor Beccari, “İki kafatasının anatomisi birçok açıdan benzersiz, örneğin kemiklerin şekli ve oranları. Bu örnekler kesinlikle yeni bir türe ait.” diyor.

Bitki yiyen dinozor Issi saaneq, Geç Triyas Dönemi’nde yaklaşık 214 milyon yıl önce yaşadı. Bu sırada süper kıta Pangea parçalandı ve Atlantik Okyanusu oluşmaya başladı. Profesör Lars Clemmensen, “O zamanlar, Dünya, bitki yiyen ilk dinozorların Avrupa’ya ve ötesine ulaşmasını sağlayan iklim değişiklikleri yaşıyordu.” diye açıklıyor.

Yeni türün iki kafatası, bir genç ve neredeyse yetişkin bir bireye ait. Boyut dışında, kemik yapısındaki farklılıklar küçük ve sadece oransal olarak farklar var.

Yeni Grönland dinozoru, şimdiye kadar keşfedilen tüm diğer sauropodomorflardan farklı; bununla birlikte, neredeyse 15 milyon yıl daha yaşlı olan Macrocollum ve Unaysaurus gibi Brezilya’da bulunan dinozorlarla benzerlikleri var. Almanya’dan Plateosaurus ile birlikte, bu dinozorlar plateosauridler grubunu oluşturuyorlar: 3 ila 10 metre uzunluğa ulaşan nispeten zarif iki ayaklılar.

Yeni bulgular, yalnızca Geç Triyas’tan (235-201 milyon yıl önce) gelen farklı dinozor çeşitlerine katkıda bulunmakla kalmayıp, aynı zamanda yaklaşık 150 milyon yıl Dünya’da yaşamış ikonik sauropod grubunun evrim yollarını ve zaman çizelgesini daha iyi anlamamızı sağlayan farklı bir Grönland dinozor türünün ilk kanıtı.

Bilimsel çalışma tamamlandıktan sonra fosiller, Danimarka Doğa Tarihi Müzesi’ne nakledilecek.

Yazar: Erman Ertuğrul

Martin Luther University Halle-Wittenberg. 8 Kasım 2021.

Makale: Beccari, V., Mateus, O., Wings, O., Milàn, J., & Clemmensen, L. B. (2021). Issi saaneq gen. et sp. nov.—A New Sauropodomorph Dinosaur from the Late Triassic (Norian) of Jameson Land, Central East Greenland. Diversity, 13(11), 561.

ArkeoFili: "Grönland’da Yaşamış İlk Dinozor Türü Keşfedildi"

#sauropod # dinozor # grönland # Issi saaneq # paleontolog # fosil # bilim