Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Habeş Yaban Tavşanı - Lepus habessinicus - Tavşan türleri

---

Habeş Yaban Tavşanı - Lepus habessinicusm ETİYOPYA: Abijatta-Shalla Milli Parkı; 04.ii.2019

 

 

Kır tavşanı ya da yabani tavşan, tavşangiller (Leporidae) familyasındaki Lepus cinsi memelilerin ortak adıdır. Tavşan, tavşangiller (Leporidae) familyasını oluşturan memeli türlerin ortak adıdır. Doğurarak çoğalırlar. Yavru bakımları çok azdır. 7 gün baktıktan sonra anne tavşan yavru tavşanı bırakır.

Tavşangiller familyası yaklaşık 50 türü içine alır. Kuyrukları uzun kıllarla örtülüdür. Kulaklar ve arka bacaklar uzamıştır. Bir kısmı toprak altında oyuklarda yaşar. Familya üyelerine tavşan veya ada tavşanı adı verilir. Tavşangiller, Ochotonidae familyasını oluşturan Pikalardan tüylü küçük kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır.

Lepus harici cinslerin tüm üyeleri genel olarak ada tavşanı olarak adlandırılır. Ada tavşanları başka hayvanların yuvalarında veya kendi kazdıkları yuvalarda barınırken, tavşanlar uzun ot ve çalıklarda yaşar. Tavşanlar arasında en çarpıcı özelliklere sahip olan beyaz tüylü sera tavşanı 21. yüzyıla damgasını vurmuştur.

Ayrıca, bazı türlerin kulakları oldukça iyi duymaktadır. Her türlü sese şaşkınlıkla tepki vermektedirler. Bu yüzden kendi türünden ya da başka canlıların yaklaşması durumunda yabanî tavşanlar irkilirler.

Okyanusya hariç tüm yeryüzünde yerlidir. Okyanusya'ya gelişleri yerli memeliler için büyük bir tehdit oluşturur.

Kır tavşanları çok hızlı hayvanlardır. Örneğin Avrupa kır tavşanı (Lepus europaeus), 56 km/saat'e varan hızlarla koşabilir. Kuzey Amerika'nın orta ve batısında bulunan beş kır tavşanı türünün ise 64 km/saat'e varan hızlarda koşabildikleri ve bir seferde 3 m'ye varan sıçrayışlar yapabildikleri gözlenmiştir.

Kır tavşanı (Lepus) cinsinin canlılar alemindeki 32 türüne ilişkin sistematik sınıflandırma şuşekildedir.

Tavşanlar otçul canlılardır. Yani bitkisel besinlerle beslenen hayvanlardır. Genelde Lahana, taze çimenler, havuç, turp, dereotu, marul, salata, enginar ve karnabahar yaprakları, brüksel lahanası, yeşil fasulye gibi besinlerle beslenirler. Ancak içinde şeker olan besinleri (mesela havuç) çok fazla vermemek gerekir.

Alem Animalia

Şube Chordata

Sınıf Mammalia

Takım Lagomorpha

Familya Leporidae

Cins Lepus

Alt cins Macrotolagus

Tür Lepus alleni (Antilop tavşanı)

Alt cins Poecilolagus

Tür Lepus americanus (Amerika tavşanı)

Alt cins Lepus

Tür Lepus arcticus (Kutup tavşanı)

Tür Lepus othus (Alaska kır tavşanı)

Tür Lepus timidus (Dağ tavşanı)

Alt cins Proeulagus

Tür Lepus californicus (Siyah kuyruklu kır tavşanı)

Tür Lepus callotis

Tür Lepus capensis

Tür Lepus flavigularis

Tür Lepus insularis (Siyah kır tavşanı)

Tür Lepus saxatilis

Tür Lepus tibetanus (Tibet kır tavşanı)

Tür Lepus tolai

Alt cins Eulagos

Tür Lepus castroviejoi

Tür Lepus comus (Yünnan kır tavşanı)

Tür Lepus coreanus (Kore kır tavşanı)

Tür Lepus corsicanus (Korsika kır tavşanı)

Tür Lepus europaeus (Avrupa kır tavşanı)

Tür Lepus granatensis (Granada kır tavşanı)

Tür Lepus mandschuricus (Mançurya kır tavşanı)

Tür Lepus oiostolus

Tür Lepus starcki

Tür Lepus townsendii (Beyaz kuyruklu kır tavşanı)

Alt cins Sabanalagus

Tür Lepus fagani (Etyopya kır tavşanı)

Tür Lepus microtis (Savan kır tavşanı)

Alt cins Indolagus

Tür Lepus hainanus

Tür Lepus nigricollis (Hindistan kır tavşanı)

Tür Lepus peguensis (Burma kır tavşanı)

Alt cins Sinolagus

Tür Lepus sinensis (Çin kır tavşanı)

Alt cins Tarimolagus

Tür Lepus yarkandensis (Yarkent kır tavşanı)

Alt cinsi belirsiz

Tür Lepus brachyurus (Japon kır tavşanı)

Tür Lepus habessinicus

Türkiye görülen tavşan türü olarak  Lepus europaeus

Ağırlığı 2–7 kg. arasında değişir. 10 cm. kadar bir kuyruğu olur. Türkiye’deki bayağı tavşanlar, Avrupa’dakilerden biraz daha küçüktür. Kulakları çoğu kez arka ayakları kadar, bazen daha uzundur. Kulaklarını etrafa çevirebilirler. Yılda iki kez kıl değiştirirler. Yazın kahverengi ya da kahverengimsi gri, kışın daha açık ya da beyaz olurlar. Ortalama ömürleri 10-12 yıl kadardır.

Otluk, ormanlık ve açık arazilik yerlerde, bataklık çevrelerinde ve 1500 m.’ye kadar dağlarda yaşarlar. Küçük toprak oyukları ve çalıların altına yerleşirler. Orta ve (İber Yarımadası hariç) Güney Avrupa’dan, Çin’e kadar görülebilen bayağı tavşan, Türkiye’nin her bölgesinde boldur.

Yazın yeşil bitkiler, mantarlar, meyveler, kışın ağaç kabukları ve kuru bitkileri yerler. Genellikle bitki kökleri ve bitki yumruları ile beslenirler. Ayrıca karpuz kavun gibi meyveleri ve köklerini çok severler. Ve de taze ot ve bitkilerle beslenirler.

Hamilelik süreleri 40 gündür. Yılda en az 2-3 en fazla 5-6 defa doğururlar. İlk doğruşların da 1 ayda doğranlarda vardır. Yavru doğduktan sonra ilk 1 hafta insan eliyle ellenirse annesi kıskanır ve öldürür 1 haftayı tamamlayan yavrular ele alına bilir. Tavşanlar genellikle ot yer ama ağaç yaprakları ağaç kabuğu da yerler. Ayrıca yerlerinin sıcak olması, temiz olması, yaşadıkları alanın büyük olması, yiyeceğin bol olması gibi etmenler sağlıklarında ve doğurğanlıklarında etkili olur. Yavru sayıları doğum yıllarına paralel artış gösterir. Yavrular gözleri kapalı ve tüysüz doğarlar. 4.günde tüylenmeye başlarlar. 1.haftası doldurduğunda gözleri açılmaya başlar ve gözlerinin tamamen açılması 12.gününü bulur. Yuvadan dışarıya çıkmaya 3.haftadan sonra başlarlar. Anne yavrularını göz önünde emzirmemeye dikkat eder. Doğumdan önce birkez daha çiftleşen dişilerde, üst üste gebelik görülür. Erkekler, dişiler için kavga ederler.

Yaban tavşanları, postları ve etleri için avlanırlar. Türkiye’de avı sezonluk olarak serbesttir. Kırmızı listede soyları tehlikede olmayan hayvanlar statüsündedir. Özellikle son yıllarda kaçak avcılık ve zirai ilaçlar (yani bilinçsiz ilaçlama sebebiyle sayıları giderek azalmaktadır. Ayrıca geçmiş yıllarda ükemizin her bölgesinde doğal olarak görülmekteyken şimdi kısmen bazı bölgelerde nesli tükenmiştir.

---