Hayvanlarda kan grupları bulunur mu?

Bilinen, ilk kan nakli 1667 yılında hayvandan - insana şeklinde yapılmış ve bu nakil sonrasında hasta ölmüştür.

İlerleyen yıllarda insandan insana yapılan kan nakillerinde yine bazı hastaların öldüğü görülmüştür. 1900'lü yıllarda Avusturyalı Karl Landsteiner tarafından kan gruplarının keşfine kadar kan ile ilgili berlirsizlik ve bilinmezlik sürmüştür. Günümüzde bilindiği gibi insanlarda A, B, AB ve 0 olamak üzere 4 farklı kan grubu ve 2 farklı Rh faktörü (+ ve - ) vardır.

İnsan kanları, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde çeşitli maddelerin bulunup bulunmamasına göre gruplandırılır ve bugüne kadar tanımlanmış 35 ayrı kan grubu sistemi vardır. Bu sistemlerin en önemlisi AB0 gruplandırması olarak bilinmekte olup Karl Landsteiner tarafından geliştirilmiş bir sistemdir. Kan grubu kalıtsal bir özellik olmakla birlikte hem anneden hem de babadan gelen genler tarafından belirlenmektedir.

Peki hayvanlarda kangrupları varmıdır?

Gelişen teknoloji ve yapılan çalışmalar sonucunda böcekler haricinde tüm hayvanlarda kan grubunun olduğu bilinmektedir.

Amerikada ve avrupada, hayvanların kan gruplarını belirlemek üzere çalışan, laboratuvarların sayısı sınırlıdır. Köpeklerde kan gruplarının belirlenmesine yönelik çalışmalar ve yayınlar 1950 lerde başlamıştır.

"Her hayvan türünde kan grupları farklı olduğu gibi, hayvanlarda kan grupları faktörlerinin (insanlardaki Rh faktörü gibi) sayısı da çok fazladır.Örneğin sığırlarda 11 kan grubu, 51 kan grubu faktörü vardır. Bu, sığırlarda kan gruplarının saptanması için, özel antikorlu 51 test serumunu gerektirir. Atlarda 19, koyunlarda 6, tavuklarda 7, kedilerde 3, köpeklerde 11 farklı kan grubu görülmektedir."

"Konu hakkında yapılan 28 farklı araştırma göstermiştir ki, en yakın kuzenlerimiz olan bonobolar ve şempanzelerin tamamı A kan grubuna sahiptir, çok nadir de olsa 0 kan grubu da görülmektedir; ancak şimdiye kadar tanımlanan hiçbir şempanzede B kan grubuna rastlanmamıştır".

İnsanlardaki A, B, AB, O kan gruplarına diğer başka canlılarda da rastlanır. Örneğin maymunların, gorillerin ve kemirgenlerin kanları da AB0 sistemi ile gruplandırılır.

Kan gruplarının ırklara göre dağılımı çalışmaları halen sürmektedir. Köpeklerde alyuvarlarında 7 çeşit antijen, plazmalarında ise 11 çeşit antikor, ve 14 farklı kan grubu faktörü belirtilmiştir.Kedilerde A,B,AB şeklinde kan grupları saptanmıştır. Kan grupları açısından en sık görüleni kedilerde A grubudur. Kedilerin Avusturya da 96sı, ingilterede 97 si, Finlandada 100 ü, Fransada 85 i, Almanyada 94 ü, italyada 87 si, Hollandada 95 i,isviçrede 99 u,Avustralyada 73 ü, Japonyada 89 u ve Amerikada 99 u A grubundadır. Irklarda da en çok görülen grup A şeklindedir. Örneğin Siyam ve Burmese kedilerinin % 100 `ü yapılan çalışmalarda A grubu olarak belirlenmiştir. British Shorthair % 58 ile B grubundandır. Kan gruplarını belirlemek için, uzmanlar tarafından hazırlanan özel test serumlarının pratisyen hekimler için kullanımı çok pratik değildir.

"Öte yandan, 8 ayrı araştırmanın sonucuna göre, şempanzelerden sonra ikinci en yakın kuzenimiz olan gorillerin çoğunun kan grubu B'dir, çok az bir kısmı 0'dır. Ve A kan grubuna hiç rastlanmamıştır.

Her hayvan türünde kan grupları farklı olduğu gibi, hayvanlarda kan grupları faktörlerinin (insanlardaki Rh faktörü gibi) sayısı da çok fazladır.

Hollywood’un Vahşi Hayvan Cerrahı olarak bilinen Dr. WA Jaquiss, 1935’te 2 yaşındaki Afrika aslanı Panthera leo Pal’da kan nakli gerçekleştirmiştir. İşlem, kan üzerinde yapılan çok sayıda testten sonra başarıyla gerçekleştirildi.

Hürrüyet gazetesinin 27 Şubat 2007 tarihinde verdiği habere göre ;"Türkiye’nin ilk evcil hayvan kan bankası İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi bünyesinde açıldı. Avrupa, Amerika ve Uzakdoğu’da yoğun ilgi gören hayvan kan bankalarından örnek alındı ve üç yıllık bir çalışmanın ürünü olarak bir buçuk ay önce faaliyete geçti." denilmektedir.

Kaynaklar:

https://www.bilgiustam.com/hayvanlarin-kan-gruplari-farkli-midir/

http://www.hurriyet.com.tr/turkiye-nin-ilk-evcil-hayvan-kan-bankasi-kuruldu-6009129

Dr. Mahir E. Ocak ve Veteriner Hekim & Homeopat Dr.Gülay Kabasakal Ertürk ün yazılarından yararlanılarak derlenmeye çalışılmıştır.

#hayvan # kan grubu # kedi # köpek # Kan grupları # Hayvanlarda kan grupları # Karl Landsteiner # ABO