Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

A-Sıvı Tespit Ajanları

Absolu etil alkol: Glikojeni iyi korur ancak çekirdek ayrıntıları kaybolur ve sitoplazma büzülür.
Soğuk aseton: Lipazlar ve fosfatazlar gibi enzimlerin çalışılmasında kullanılır. Çekirdek ayrıntıları kaybolur ve sitoplazma büzülür ve glikojen iyi korunmaz.
Formaldehit: Ticari olarak % 40’lık formaldehit olarak bulunur. Proteinleri presipite etmez diğer hücre bileşenlerini ise kısmen presipite eder. Lipidler üzerine etkisi yoktur. Bileşik lipidleri iyi korurken nötral lipitler üzerine etkisi yoktur. Formalin karbohidratlar için önerilen fiksatif olmamasına karşın glikojeni korur. Dondurma kesitler için ideal bir fiksatiftir.
Gluteraldehit: Formaldehitten daha yavaş etkiler ve daha pahalıdır. Elektronmikroskopi ve enzim histokimyasında çok kullanılır. Elektronmikroskopide OsO4’den önce 1. fiksatif olarak kullanılır. Fikse edilen örnekler çözeltide aylarca saklanabilir. Gluteraldehit ile tespit edilen dokular PAS+ reaksiyon vermeye meyillidirler. Fiksasyonda % 25’lik çözeltileri kullanılır.
Trikloroasetik asit: Sülfür grubu amino asitleri iyi korur. Dekalsifiye ajanı olarak kullanırlar.
Asetik asit: Tek olarak kullanılmaz. Dokuya hızlı ve iyi işler ancak alyuvarların lizisine yol açar, kollajen fibrilleri şişirir. Nükleoproteinleri çöktürür. Bazı sitoplazmik granüller üzerine çözücü bir etkiye sahiptir.

B-KATI TESPİT AJANLARI

Civa Klorür: Çok zehirli ve metallere korozivdir. Kaplar ve kapaklar kesinlikle metal olmamalıdır. Metal aletler parafine daldırılarak kullanılmalıdır. Dokuya hızla etki eder ve dokuyu sertleştirir. Dokuyu biraz büzer. Proteinler üzerine etkilidir. Hem çekirdeği hem de sitoplazmayı iyi tespit eder. Diğer tespitleyici ajanlarla birlikte kullanılır. Dokuda civa pigmenti olarak adlandırılan kahverengi-siyah renkte artifakt oluşturur. Dehidrasyon sırasında % 70-% 80’lik alkole % 0.25-0.5 iodin eklenerek uzaklaştırılabildiği gibi boyama basamağında da uzaklaştırılabilir.
1-Ksilol ile parafin uzaklaştırılır
2-% 100’lük alkol
3-% 70’lik alkolle hazırlanmış % 0.5’lik iodin......3-5 dakika
4-Çeşme suyunda çalkalama
5-% 2.5’lik sodyum tiyosülfatla beyazlaşıncaya kadar .....30 saniye-2 dakika
6-Akarsu...........5 dakika
7-Boyamayı yap.
Potasyumdikromat: Çözeltinin pH’sı fiksasyonu etkiler. pH=3.4-3.8 iken sitoplazma ve mitokondri iyi korunurken, nükleoproteinler iyi korunmaz. Daha asidik olduğunda hem çekirdek hem sitoplazma mitokondri harabiyeti ile birlikte presipite olur. Genellikle diğer ajanlarla karıştırılarak kullanılır. Potasyumdikromatla tespit edilen dokular, alkolden geçirilmeden akarsuda yıkanmalıdır. Uzun süre çözeltide bırakılırsa doku gevrekleşir.
Kromik Asit: % 2’lik çözeltileri kullanılır. Proteinleri precipite eder ve karbohidratları tespit eder. Alkol ve formalin ile birlikte kullanılmamalıdır. Fiksasyondan sonra dokular akarsuda yıkanmalıdır.
Pikrik Asit: Isıtılırsa patlayıcı özelliği vardır. Suda oda ısısına % 1 oranında çözünür. Nükleoproteinleri precipite eder. Fiksasyonda suda doygun çözeltisi kullanılır. Fiksasyondan sonra alkole alınmalıdır.
Osmiyum tetroksit: 0.25-0.5 ve 1 g lık ampüllerde satılan sarı renkli kristalli bir maddedir. Kristalin ve çözeltinin dumanı göze ve solunum yollarına zararlıdır. Çalışmalar çeker ocakta yapılmalıdır ve sıkı gözlük kullanılmalıdır. Isı ve ışık etkisi ile çözelti siyahlaşır. 10 cc çözeltiye1 damla suda doyurulmuş civa klorür eklenerek çözelti tekrar kullanılır hale getirilir. Yavaş etki eder fakat lipitler için ideal fiksatiftir. Küçük örnekler, smearler dumanı ile fikse olabilir. Pahalı olduğu için ışık mikroskobunda kullanılmamasına rağmen elektron mikroskobunda 2. fiksatif olarak kullanılır. Fiksasyonda % 2’lik çözeltisi kullanılır.