Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

İdrar Analizi

---

İdrar analizi renal veya sistemik bir hastalık olup olmadığını, bu hastalığın türünü, nasıl bir gidiş gösterdiğini tahmin etmek için başvurulan basit, noninvaziv  önemli bir testtir. İdrar analizi genel uygulamada;

1-Genel ve kimyasal özelliklerine (strip ile) göre

2-Mikroskopik özelliklerine göre analiz edilir.

İdrarın Genel Karakteristiğinin İncelenmesi

1.Rengi

2.Görünümü

3.Dansitesi

4.Ph'na bakılır

1.İDRAR RENGİ

İdrar görünüşü ve rengi berrak ve açık sarıdır. Konsantre (koyu) idrar koyu kehribardan portakal rengine kadar değişebilir. Düşük dansiteli idrar ise açık renklidir. İdrar rengi aşağıdaki durumlarda değişebilir.

2. İDRARIN GÖRÜNÜMÜ

Normal taze idrar berraktır. Ürat ve fosfatların presipitasyonu, hematüri, bakteriüri, pyüri ile idrar bulanıklaşabilir. Taze idrar amonyak kokar. Beklemiş idrar E.coli ile meydana gelen enfeksiyon sonucu balık gibi kokar. Soğuk algınlıklar ve bazı ilaç alımlarından sonrada idrar kokabilir.

3. İDRAR DANSİTESİ

Böbreklerin idrarı konsantre ve dilüe etme yeteneğinin göstergesidir. Normalde 1015-1025 arasıdır. Ancak normal bir böbrek dansiteyi 1008-1030 arasında değiştirebilir.

Hipostenüri (düşük dansite) : Dİ, tübüler hasar, GMN, pyelonefrit

Hiperstenüri (yüksek dansite): DM, nefroz su kaybı,KKY,ADH artışı, gebelik toksemis

4.İDRAR ASİDİTESİ

Böbreğin idrarı asidifiye etmesinin kaba bir göstergesidir, 4-8 arasındadır.

Asit-baz metabolizması bozuklukları,

Taş hastalığı,

İdrar yolu enfeksiyonu,

Değişik ilaçlar ve kristalleri değerlendirmedeyol göstericidir.

Asit İdrar Nedenleri

Yüksek proteinli diyet

Asidoz

Ateş

Su kısıtlaması

Potasyum eksikliği

Gut

Metanol zehirlenmesi

İlaçlar (amonyum klorid vb.)

Alkali İdrar Nedenleri

Vejeteryan diyet

İdrarın üreaz pozitif mikroorganizma ile kontaminasyonu veya infeksiyonu

Alkaloz

Distal renal tübüler asidoz

Su diürezi

İlaçlar (asetazolamide, thiazid, sodyum bikarbonat…)

İdrarın Kimyasal Özelliklerinin  İncelenmesi

1.Glukoz

2.Protein

3.Bilirubin

4.Ürobilinojen

5.Nitrat

6.Keton yönünden incelenir

1.İDRAR GLUKOZU

Normal koşullarda idrarda glukoz bulunmaz. (proksimal tubuler reabsorbsiyon)

Normal renal fonksiyonlu hastalarda plazma glukoz konsantrasyonu >180 mg/dl olunca glukozüri gözlenir.

DM, tirotoksikoz, Cushing Sendromu, akromegali, tubuler hasarda; idrarda glukoz artar

Normal glukoz düzeylerine rağmen idrarda glukozun varlığı; Renal glukozüriyi gösterir.

2.İDRARDA PROTEİN

Sağlıklı bir ürogenital sisteme sahip kişinin idrar tahlilinde protein negatiftir. Glomerüler hasar-Azalmış tubuler reabsorbsiyon Spot idrarda protein pozitifliği 24 saatlik idrarda protein ölçümünü gerektirir. Hafif zincirler ve bazı düşük molekül ağırlıklı proteinlerin bu yöntemle saptanamaz.

Yanlış pozitif sonuçlar,

Alkali idrarda (pH> 7.5) dipstick uzun süre içeride tutulduğunda,

Yüksek konsantrasyonlu idrarda,

Ciddi hematüride,

Penisilin, sulfonamid veya talbutomid gibi ilaçların kullanımında,

Meni ve vajinal salgılarla kontaminasyon

Yanlış negatif sonuçlar;

Dilüe idrarda (dansitesi<1015)

Protein içeriğinin albumin olmadığı veya düşük moleküler ağırlıklı proteinler olduğu durumlarda

Mikroalbüminüri

Günlük albümin atılımının 30 ile 300 mg arasında olduğu durumlardır. Renal hastalıkların tanımlanmasında proteinüriden daha duyarlıdır. Diabetes mellitusda nefropatinin en erken bulgusudur. Kardiyovasküler olaylar yönünden bağımsız risk faktörüdür.

24 saatlik idrarda protein

İdrarda artmış miktarda protein varlığı böbrek hastalıkları için önemli bir belirteçdir. Normalde<150 mg/gün, 150-600 mg arası takip Bazal membran hasarı,BM elektriksel yük değişimi, glomerüler kapiller basınç artışı patolojik sebeptir. Daha çok albumin atılır.Terminolojik olarak proteinüri kavramı = albuminüri Büyük moleküllü globülinlerin atlımı fazlaysa(MPGMN) kötü prognoz işaretidir.

3.ÜROBİLİNOJEN

Bozulmuş karaciğer fonksiyonlarının ve hemolizin en duyarlı göstergelerindendir. Safra yollarının tıkandığı hallerde azalır.

4.BİLİRUBİN

Normalde idrarda negatifdir. Hemolizde negatif, biliyer tıkanmada pozitifdir. Hepatik hasarda pozitifnegatif olabilir.

5.KETON

İdrar keton pozitifliği = ketonüri (diyabetik ketoasidoz, uzamış açlıkta). Bu yöntemle aseton varlığı tespit edilmektedir. Glisemi yüksekliği, asidoz, gebelikte ketonüri takibi gereklidir.

6.NİTRİT

Pozitif nitrit testi anlamlı miktarda bakteri varlığıdır. E.coli gibi gram negatif bakteriler pozitif sonuç verebilirler. Duyarlılığı sınırlıdır.

---