İletim Demetleri Nedir
Bitkilerde odun ve soymuk borularının birlikte oluşturduğu yapılara iletim demeti denir.Hücreler yaşamlarını devam ettirebilmek için gerekli olan besin ve oksijeni dışardan almak, metabolizma sonucu meydana gelen azotlu artıkları ve karbondioksiti uzaklaştırmak zorundadır. Yüksek yapılı canlılarda besin ve oksijenin bütün hücrelere taşınması ve hücrelerde oluşan metabolizma artıklarının boşaltım organlarına taşınarak dışarıya atılmasını sağlayan sistem taşıma sistemidir.Taşıma sistemini odun boruları (ksilem) ve soymuk boruları (floem) oluşturur.
Ksilem(Odun borusu)
Ksilem, Odun boruları olarak da bilinir, bitkilerde inorganik maddelerin (su, mineraller vb.) taşınmasını sağlayan yapı (borular). Cansız hücrelerden oluşurlar. Bölünür doku hücreleri üst üste gelerek zamanla çekirdek ve sitoplazmalarını kaybeder. Hücreler arasındaki enine zarlar eriyerek kaybolur. Böylece, ince bir boru şeklindeki odun boruları oluşur. Ksilem demetler halinde bulunur. Ksilemde taşınma, aşağıdan yukarıya doğru tek yönlüdür.
Etimolojisi
Ksilem kelimesi Yunanca xúlon, yani "odun, kereste", kelimesinden türemiştir.
Yapısı
Ksilem su iletimine uyarlanmış ince, uzun ve içi boş hücreleri kapsar, ve dört farklı hücre tipinden meydana gelen birleşik bir dokudur. Bu hücreler: trake, trakeid, ksilem parankiması, ksilem sklerankiması.
Trake: Uzunluğuna çeperlerinde lignin bulunan ve enine çeperleri kaybolmuş ölü hücrelerin üst üste gelmesinden oluşan silindir veya tüpler şeklindedir. Topraktan alınan suyu organlara hareketini sağlar.
Trakeid: Trakeler gibi su iletimini sağlarlar. Çapları genellikle daha dar olup enine çeperleri mevcuttur. Hücre uçları sivri prizma veya silindir şeklinde bağımsız ölü hücrelerdir. Yan çeperleri trakelerdeki gibi odunlaşmıştır. Geçitleri trakelere oranla büyük ve kenarlıdır. Trakeidlerin bir kısmı destek dokusunun işinide görür. Gymnosperm'lerde (Açıktohumlular) yalnız trakeidler mevcuttur.
Ksilem parankiması: Canlı hücrelerde meydana gelmiştir. Çeperleri selüloz ve lignindir. Görevleri, iletim dokusu içinde besin maddesi depo etmek ve kısa mesafelere iletim yapmaktır.
Ksilem sklerankiması: Çeperleri tamamen odunlaşmış uzun hücrelerdir. İletim dokusunda destek işini görürler.
Soymuk borusu(floem)
Floem, soymuk borular olarak da bilinir, fotosentez sonucu üretilen organik maddeleri yeni sürgün oluşumunda kullanmak üzere veya depo organlarında biriktirmek üzere ileten borucuklar. Tek sıra halinde üst üste dizilmiş canlı hücrelerden oluşur. Floem oluşurken hücrelerin ara çeperleri tamamen erimediğinden, yer yer delikler oluşur. Floemde fotosentez ürünleri bitkinin diğer organlarına taşınır. Bazı bitkilerin köklerinde sentezlenen amino asitler de yaprak ve diğer organlara taşınır. Floemde madde taşınması çift yönlüdür. Hücreler canlı olduğundan, taşıma hızı ksilemdeki taşınmadan daha yavaştır.
Yapısı
Kalburlu borular: Çapları çok az çeperleri genellikle selülozlardan yapılmış enine çeperleri ince deliklerle kalbur şeklini almış ve hatta yan çeperlerindeki kalburlu levhalar meydana gelmiş olan uzun, canlı hücrelerdir.Protoplazmalarında bazen lökoplast ve nişasta bulunur.İletim kalburlu borularca yapılır.
Arkadaş hücreleri: Her bir kalburlu borunun yanında aynı ana hücrelerden ayrılmış olan, enine kesitte borunun yanında yuvarlak ve köşeli olarak görünen ve kalburlu boruya oranla daha dar, plazması daha zengin ve nükleusu daha büyük olan hücrelerdir. Sonbaharda, kalburlu boruların delikleri üzerine Kalloz maddesi birikir, ve faaliyetleri sona erer. Ertesi yıl, genellikle bu borular faaliyete geçmiyerek civardaki dokular tarafından ezilirler ve yerlerine yenileri meydana gelir. Yeniden faaliyete geçmesi ise Kalloz maddesinin erimesiyle olur.iletim borularının düzgün olmasını sağlayankanbiyum tabakasıdır iletim demetleri düzgünse açık demet değilse kapalı demet olarak adlandırılır
Floem parankiması: Uzun ince selüloz çeperleri canlı hücrelerdir. Besin maddesi depo ederler. Nişastaca zengindirler.
Floem sklerankiması: Tipik sklerankima lifleri olup floem'e destek işini görürler. Odunlaşmış uzun hücrelerdir.
Botanik
-
Bitkisel Hormonlar Nelerdir?
-
Bitkisel Hormonları Nelerdir? Auxinler - Oksin Bitki Büyüme Hormonlarının Görevleri Nelerdir?
-
Pinus cembra - İsviçre Fıstık Çamı
-
Pinus banksiana - Banks çamı
-
Pinus aristata (Higori çamı)
-
Palinoloji – Polen Bilimi Hakkında Bilgi
-
Kaktüsgiller - Cactaceae Hakkında Bilgi
-
Papatyagiller - Asteraceae Hakkında Bilgi
-
Karanfilgiller - Caryophyllaceae Hakkında Bilgi
-
Periyant Nedir ? Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)
-
Bitki Yaprak Tipleri Ve Görevleri - Yaprak Çeşitleri
-
Bitkilerde Gövde Çeşitleri ve Gövdenin Görevleri Nelerdir ?
-
Opuntia ficusindica - "Dikenli İncir"
-
Bitkilerde Bulunan Doğal Renk Maddeleri
-
Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler