Kanser Hücreleri Birbirini Yiyebiliyor!

Bölünme sürecindeki bir hücre. DNA mavi renkte gösterilir ve hücreler arasındaki bağlanmaya neden olan bir protein yeşil renkte gösterilir. Credit: Dr Jo Durgan, Babraham Institute

1970’li yıllarda araştırmacılar, mikroskop altında insan kanser hücrelerini incelediklerinde birbirini yiyen hücrelerin olduğunu gördüler. Bu duruma hücre kanibalizmi (yamyamlık) dendi. Kanser hücrelerinin birbirini yemesinin altında yatan sebepler ve biyolojik mekanizması ise yakın zamana kadar bilinmiyordu. Bunun yanı sıra kanserle olan ilişkisi de tam olarak aydınlatılamamıştı. Yayımlanan son çalışma, mitoz dediğimiz hücre bölünmesinin bu durumu tetiklediğini gösteriyor.

Entosis, tipik olarak matris yapışmasının kaybı ile tetiklenen, insan kanserinde yaygın olan bir epitel hücre yamyamlığı biçimidir. Burada, mitoz ile yönlendirilen, insan epitel hücrelerinde entosis için alternatif bir mekanizma bildirilmektedir.

Entosis olarak da adlandırılan hücre yamyamlığında, bir hücre diğer hücrenin etrafını sarar, öldürür ve sindirir. Entosis, sağlıklı hücreler arasında genellikle görülmez, ancak tümörlerde sıklıkla görülür.

Kontrolsüz hücre bölünmesi, kanserin kilit özelliklerinden biri olduğu için, kanibalizmin kansere direnmekte rol oynayabileceğini düşündürmektedir.

Ayrıca, ABD'deki Memorial Sloan Kettering Kanser Merkezi bilim adamları ve Londra'daki Francis Crick Enstitüsü'nün bilim adamları, insan epitel hücrelerini inceledi. Bu hücreler vücut yüzeylerinin çoğunu kaplar ve insan kanserlerinin % 80'inden fazlasını oluştururlar.

Normalde, epitel hücreleri bölündükleri zaman çevrelerine sıkıca bağlı kalırlar. Bu çalışma zayıflamış bağlantıların daha fazla hücre yamyamlığı ile sonuçlandığını göstermektedir. Bu da, hücre bağlarını zayıflatan ilaçların neden etkili bir anti-kanser ilacı olduğunu açıklayabilir.

Mitotik entosis, mitotik morfolojiyi kontrol eden Cdc42 tarafından düzenlenir. Cdc42 azalması, mitotik yapışmayı ve yuvarlamayı arttırırken RhoA aktivasyonuna bağlı olan ve Rap1 inhibisyonu ile fenokopi uygulanan bu biyofiziksel değişiklikler, sonraki entosise izin verir.

Mitotik entosis, bazı insan kanser hücre dizilerinde yapısal olarak oluşur ve mitotik indeks, primer insan meme tümörlerinde hücre yamyamlığı ile korelasyon gösterir. Yapışık, vahşi tipli hücreler, entotik konukçular kadar etkin bir şekilde hareket edip, normal epitelin anormal bölünen komşularını içine alıp öldürebileceğini düşündürmektedir.

Hücre yamyamlığı kanser ile kompleks bir ilişkiye sahiptir ve tümör büyümesine yardımcı olup olmadığı veya tamamen engellediği tamamen açık değildir. Bununla birlikte, bölünen hücrelerin diğer hücreler tarafından kanibalizm olma ihtimalinin daha yüksek olduğu keşfi, entosisin yakındaki sağlıklı hücreler tarafından kanserli hücrelerin tüketilmesine ve tahrip edilmesine neden olarak kanserin yavaşlamasına veya önlenmesine yardımcı olabileceğini düşünülmektedir.

Kaynak:

Çeviren ve Derleyen: Behiç Koyutürk

#kanser #hücreleri #birbirini #yiyebiliyor!