Kıyı Kuşlarını Kurtarmak... Bir Seferde Bir Yolculuk

Kendisini kanatlı hayvanları korumaya adamış gönüllüler grubunun bir parçası olan 80 yaşındaki Ed Steponaitis, teknesinden atlayarak, karanlıkta yarı beline batmış ılık Meksika Körfezi’nin tuzlu suyunda Three Rooker Adası’na doğru yürüyor…

Credit: CC0 Public Domain

Tarpon Springs’in batısında kalan hilal şeklindeki sığınağın üzerinde daireler çizen kuş sürülerini ve kıyıda dalgaların arasında birbirine karışan martıları hayranlıkla seyrediyor. Etrafta bir veya iki istiridye avcısı ve bir karabatak…

Dört yıldır küçük kum barını ziyaret eden Steponaitis “Her gelişimde ilk kez gibi yaşıyorum bu doğayı” diyor. Three Rooker’a yaptığı yürüyüşlerle doğada fazla zaman geçirmeyi, kuşlara yardım etme şansını arttırmak olarak anlatıyor…

Florida kıyı kuşlarını tehdit eden bir dizi insan rahatsızlığı bulunmakta. Köpekler, dronlar ve havai fişekleri gibi… Kuşlar yumurtalarını ve civcivlerini avcılardan koruyabilirler ama parti yapan plaj sakinlerinin ve kayıkçıların kalabalığına karşı savunmasız olduklarından yakınıyor Steponaitis.

Onu hafta sonları üreme mevsimi süresince adanın etrafında yavaş turlar atarken, suya doğru yalpalayan hayalet yengeçlerin ve mangrovların yanından geçerken veya yol boyunca meraklı sahil sakinlerini eğitirken görebilirsiniz…

PROGRAM

Kıyı kuşları hayatta kalabilmek için, onları tehdit eden faktörlere karşı çok savaş veriyor. Onlarca yıl önce tüccarlar tarafından tüyleri şapka ve elbise yapımında kullanıldı ve bazı türleri neredeyse yok olmaya sürüklendi. İklim değişikliği tarafından körüklenen şiddetli fırtınalar ve gelgit dalgaları yerleşik kolonileri tehlikeye atmaya başladı.

Ve halen günümüzde değişmeyen tek şey yine insan faktörü ve en büyük tehlikeleri olmaya devam etmekte. Kirlilik yaratmanın yanı sıra, kalabalık insan toplulukları yuvalarını ve yavrularını koruyan hayvanların habitatlarına düzensizlik getirmekte.

Mesela bir dilek uçurtması bile deniz süpürücülerini çılgına çevirmek için yeterlidir. Bir drone beyaz ibis kuşunu ürkütmeye yeter. Turizm sezonunda artan aktivitelerle birlikte riskte büyür.

Eyalet çapında vahşi doğada kıyı kuşlarını araştırmak için kurulmuş Audubon Kuş Yönetim ve İzleme Programına katılan Steponaitis gibi gönüllü Floridalılar bulunmakta. Gönüllülerle birlikte araştırmacılar çevre halkını ve ziyaretçileri kuşlar hakkında eğitip, bilgilendirmekte. Kurallara uymayan ziyaretçileri kibarca uzaklaştırmak ve rahatsız edebilecek gruplaşmaları minumum seviyede tutmaya çalışmak gibi yetkilere sahipler.

Audubon kıyı kuşu biyoloğu Holley Short, kuşlara yardım etmek ve onları kurtarmak için gönüllülerin burada olduğunu söylüyor. Florida Audubon Kuş Yönetim ve İzleme Kuruluşu tarafından Pinellas ve Sarasota ilçelerinde eğitilen katılımcılar, ücretsiz vardiyalarda yedi yuvalama alanını teftiş ediyor, diğer gönüllülerde eyalet çevresinde devriye geziyor…

2021’de ABD Balık ve Yaban Hayatı Koruma Servisi, kıyı kuşları türlerinin yüzde %3’ünü koruma listesine ekledi. Liste ayrıca Kuzey Amerika kıyılarına dağılmış ve 1996’dan bu yana nüfuslarının yüzde 87’sini kaybetmiş olan siyah deniz süpürücülerini, pelikanları ve deniz kırlangıçlarını da içermekte.

Gönüllüler hayatın farklı aşama ve geçmişlerinden geliyor. Emekli bir öğretmen, bir belgesel fotoğrafçısı ve bir üniversite öğrencisi… Honeymoon Adası Eyalet Parkı biyologlarından Dan Larnemore “kuşlara yumurtalarını açmaları ve civcivlerini kanatlandırmaları için iki ay huzur ve sessizlik vermeye çalışıyoruz” diyor. Goepper, bu deneyimlerin kuşlar ve insanlar arasında duygusal bir bağ oluşturabileceğine inanıyor ve insanları Tabiat Ana hakkında eğitmek için fırsat olduğunu düşünüyor.

Monoküler ile yeşil yapay bilezikleri takılı deniz süpürücüleri gözlemleniyor ve Audubon bantlama programı için hareketleri belgeleniyor. Böylece araştırmacıların kuşların göçünü ve yaşam süresini takip etmesine olanak sağlanıyor.

Diğer hayvanlar gibi, birçok kıyı kuşu da habitat canlılarıdır. Her yaz yuva yapan ebeveynleri, beslenmek için yeterli yiyecekle kumlu genişlikler ararlar. Bu süreci bozmak için sadece bir ziyaretçi, habersiz güneşlenen bir kişi veya dikkatsiz bir evcil hayvan sahibi yeterlidir. Bu faktörlerden bir tanesi bile yavruların serbest kalmasına izin verir.

Görevliler, kıyı kuşlarının doğum yapabilmesini sağlamaya, civcivlerine kendi başlarına hayatta kalmayı öğretmeye ve daha sonra sorumsuz bir şekilde tekrar uçup gitmelerine yardımcı olmaya çalışırlar.

AMAÇ

Kıyı kuşu biyologlarından Short, yıllar geçtikçe Audubon yönetim programının popülaritesinin arttığını söylüyor. Çalışanlar bir e-posta listesi oluşturuyor. Böylece Steponaitis’i Three Rooker Islan’a götüren tekneye yatırım yapılması ve vardiyalarda gönüllülere eşlik eden ücretli kahyaların atanması sağlanıyor. Eğer bir dilekçeye imza atıyorsanız, korumaya dolaylı yoldan yardım sizde ediyorsunuz.

Steponaitis ve eşi Mara emeklilikleri yaklaşırken, New England’da tanıdıkları birçok insan için yaşlılık ayini gibi görünen Florida’ya asla yerleşmeyeceklerine söz verirler. Fakat 12 yıl önce Dunedin’de geçici bir konaklama sırasında kıyı kuşlarını seyretmek onları büyüler ve ilham verir. Taşınma kararından sonra Steponaitis bitki adlarını öğrenmek ve kıyılardaki vahşi yaşamı izlemek için Florida Master Naturalists Kursu alır…Sessiz anlarında gözleri hep kraliyet Sumrularının sivri taçlarını aramaya başlar…

Kıyı kuşlarını korumaya yönelik araştırmalar ve çabalar, bazı kıyı kuşlarının bir gün endişeli türler listesinden çıkabileceğine dair umut veriyor, ancak yeterli değil…Gönüllü bir vardiyanın sonunda, Steponaitis yeşil plaj sandalyesini dikkatlice katlıyor ve bir sandviçin kalıntılarını plastikle sarıyor. Körfez’de duruyor, kıyı kuşlarına son bir bakış atıyor. Audubon teknesine biniyor endişeyle…kimse izlemediğinde yuvalara ne olacağını merak ediyor. En azından bu hafta sonunun yoğun olmadığını, birkaç kayıkçının adaya demirlediğini düşünerek “Sakin bir gün… bu kuşlar için iyi…”

Kaynak : Phys Org Eclogy New Diti Kohli - https://phys.org/news/2021-07-shorebirds.html

Çevirin ve Düzenleyen: Seda Doğan

# kıyı # martı # popülasyon # sumru