Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Koala - Phascolarctos cinereus

---

Koalalar- Phascolarctos cinereus (Goldfuss, 1817) Phascolarctidae familyasından Avustralyada yayılış gösteren ve Avustralya özgü otçul ve ağaçlarda yaşayan bir keseli memeli hayvan türüdür.

Phascolarctidae familyasının yaşayan tek temsilcisi olan türün en yakın akrabaları vombatlardır. Koalanın cins adı Phascolarctos 1816 yılında Fransız hayvanbilimci Henri Marie Ducrotay de Blainville tarafından verilmiştir. Ancak tür adı için daha detaylı çalışma yapılana kadar herhangi bir isim önerilmemiştir.
Alman hayvanbilimci Georg August Goldfuss 1819 yılında ikili adlandırma olarak Lipurus cinereus adını önermiştir. Ancak Phascolarctos adı daha önce yayımlandığı için Uluslararası Zoolojik Adlandırma Kodu'nun öncelik kuralına göre cinsin resmi adı olarak Phascolarctos cinereus kullanılmış ve kabul görmüştür.

Koala, Avustralya'nın doğu ve güney kıyıları boyunca Queensland, Yeni Güney Galler, Victoria ve Güney Avustralya'da gürülen oldukça sevimli bir hayvandır. Kalın ve kuyruksuz gövdesi, yuvarlak ve tüylü kulakları ile büyük ve kaşık şeklinde burnu ile kolayca diğer canlı türlerinden ayırtedilebilir. Koalanın vücut uzunluğu 60 ila 85 cm ve vücut ağırlıkları da 4 ila 15 kg arasında değişiklik göstermektedir. Bu memeli keselinin kürk rengi gümüşi gri ile çikolata rengi arasında farklı renklerde görülebilir. Kuzey popülasyonlarındaki bireyler genellikle güneyde yaşayanlardan daha küçük ve daha açık renklidir. Bu iki popülasyonun alt türler olması muhtemeldir ancak bu konu ile ilgili çalışmalar kesinleşmemiş olup, çalışmalar halen daha devam etmektedir.

Geleneksel olarak üç farklı alt tür tanınmaktadır: Queensland koalası P. cinereus adustus, (Thomas 1923), Yeni Güney Galler koalası P. c. cinereus, (Goldfuss 1817) ve Victoria koalası P. c. victor, (Troughton 1835). Bu formlar kürk rengi ve vücut kalınlıkları, gövde boyutları ve kafatası şekilleri ile ayırt edilirler. Queensland koalası kısa, gümüşi kürkü ve küçük kafatasıyla içlerinde en küçük yapılı olanıdır. Victoria koalası karışık kahverengi kürkü ve geniş kafatasıyla en büyükleridir. Bu varyasyonların yaşadığı yerlerin sınırları Avustralya'daki eyalet sınırları ile belirlenmiştir. Ancak alt tür olarak tanınmaları yukarıda da bahsedildiği gibib tartışmalı bir konudur.

Koalalar yaklaşık 1.000.000 km²'lik bir coğrafi bölgeye ve 30 ekolojik bölgeye yayılmış durumdadır. Doğu ve güneydoğu Avustralya'dan Queensland'in kuzeydoğusu, ortası ve güney doğusuna, Yeni Güney Galler ve Victoria'nın doğusuna ve Güney Avustralya'nın güney doğusuna kadar yayılan bir bölgede yayılış gösterirler. Koala Adelaide yakınlarına ve Kanguru Adası ile Fransız Adası gibi bazı adalara da götürülmüştür. Manyetik Ada'da bulunan koala popülasyonu doğal yaşam alanının kuzey sınırını oluşturur. Fosil kanıtları Buzul Çağı'nın sonlarında koalanın yaşam alanının Batı Avustralya'nın güney batısına kadar uzandığını göstermektedir. Muhtemelen bu bölgelerde soylarının tükenmesinin nedenleri çevresel şartlarda meydana gelen değişiklikler ve Avustralya yerlileri tarafından çokca avlanmalarıdır. Queensland'de koalaların dağılımı düzenli değildir ve çoklukla bulundukları güneydoğu kısmı dışında yaygın değildir. Yeni Güney Galler'de yalnızca Pilliga'da çok sayıda bulunurlar ama Victoria'da hemen hemen her yerde yaşarlar. Güney Avustralya'da 1920'lerde bölgesel olarak soyları tükenmiş ancak daha sonradan bu bölgeye tekrar getirilmiştir. Koalalar açık ormanlar ve ağaçlı arazilerde, tropikal iklimlerden serin ılıman iklimlere kadar değişik iklim alanlarında bulunurlar. Kualalar kurak iklimlerde kuraklıklardan ve aşırı sıcaktan korunmak için genellikle akarsu kenarlarını tercih ederler.

Koalalar genel olarak okaliptüs ağaçlarından oluşan ormanlık alanlarda yaşar ve gıdalarının büyük bölümünü bu cins ağaçların yapraklarından temin ederler. Okaliptüs ağaçlarının yanısıra Acacia, Allocasuarina, Callitris, Leptospermum ve Melaleuca cinslerinden diğer ağaçlarda da koalalara rastlanılmaktadır. Koalalar yer yüzünde bulunan 600 kadar okaliptüs türünün yalnızca 30 kadar türünü tercih ederler. Koalalar günde dört ila altı öğünde yaklaşık 400 gr kadar yaprak tüketirler

Bu yaprakların besin değeri ve kalori içeriği sınırlı olduğu için koalalar genellikle hareketsiz bir yaşam sürer ve günde yaklaşık olarak 20 saat kadar uyurlar. Koalalar asosyal hayvanlardır, anne koalalar sadece yavrular bakıma ihtiyaç duyduğu sürece yavruları ile ilgilenirler. Erişkin erkekler rakiplerinin gözünü korkutmak ya da çiftleşmek amacıyla dişilerin dikkatini çekmek için yüksek sesli böğürtülerle ve gürültülü sesler ile iletişim kurarlar. Erkekler bireyler göğüslerinde yer alan koku bezlerinden salgıladıkları kokular ile bölgelerini belirlerler. Keseli hayvanlardan oldukları için koala yavruları gelişimini tamamlamamış olarak doğduktan sonra sürünerek annelerinin keselerine girer ve yaşamlarının ilk altı ila yedi ayını burada anne bireyin kesesinde geçirirler. Yavrular yaklaşık bir yıl içinde sütten kesilir. Koalaların çok az doğal düşmanı ( yırtıcıları) ve etkilendiği parazit türü bulunur ancak Chlamydiaceae bakterisi ile koala retrovirüsü gibi bazı patojenler ile son yıllarda Avustralyada meydana gelen orman yangınları ve kuraklıklardan etkilenmektedirler.

Koalalar binlerce yıldır Avustralya Aborjinleri tarafından avlanmış, Aborjin mitolojilerinde ve mağara sanatlarında tasvir edilmişlerdir. Avrupalılar ile koalaların karşılaşmalarının ilk kaydı 1798 yılına aittir ve hayvanın bir resmi 1810 yılında doğabilimci George Perry tarafından yayımlanmıştır. Botanikçi Robert Brown türün ilk detaylı bilimsel tanımlamasını 1814 yılında yapmıştır ancak bu çalışma 180 yıl boyunca yayımlanmamıştır. John Gould koalayı hem tanımlamış hem de resmini çizerek Britanya'da tanınmasını sağlamıştır. Hayvanın çok tipik bir görünüşü olması nedeniyle koala dünya çapında Avustralya'nın ulusal sembollerinden biri olarak kabul görmüştür. Koalalar Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından asgari endişe altındaki türler arasında listelenmiştir. Avustralya Hükümeti Queensland ve Yeni Güney Galler'de bulunan popülasyonları hassas türler arasında sıralamaktadır. Koalalar 20. yüzyılda kürkleri için yaygın olarak avlanmışlardır. Queensland'da yaygın olarak itlaf edilmelerinin üzerine kamuoyunda oluşan tepkiler ile bu türün korunması için eylem grupları ortaya çıkmıştır. Hayvan barınakları kurulmuş, yaşam alanları parçalanmış ve azalmış olan koalalar yeni bölgelere nakledilmiştir. En önemli tehditlerden bir tanesi yaşam alanlarının yok olması veya bu alanların azalmasıdır.

Koalalar yılın belirli dönemlerinde çiftleşirler ve doğumlar ekim ila mayıs ayları arasında olur. Östrusta olan dişiler başlarını normalden daha geride tutar ve yaygın olarak tremor ile spazm geçirirler. Ancak erkek koalaların bu işaretleri algılamadıkları ve östrus döneminde olmayan dişiler ile çiftleşmeye çalıştıkları da gözlemlenmektedir.

Koalaların gebelik süresi 33 ila 35 gün arasındadır. Nadir olarak ikiz doğumlar görülse de genellikle tek bir yavru doğar. Tüm keselilerde olduğu gibi koala yavrusu da embriyonal dönemde doğar ve ağırlığı yalnızca 0,5 gramdır. Ancak dudakları, ön uzuvları ve omuzları oldukça gelişmiştir ve solunum, sindirim, boşaltım sistemleri işlevseldir. Yenidoğan koala anasının kesesine sürünerek girer ve orada gelişimini devam ettirir.

Dişi koalanın kesesinin içinde iki meme başı vardır ve yenidoğan bunlardan birine tutunarak kesede kaldığı süre boyunca süt emer. Koala, memeliler arasında gövde büyüklüğüne göre en az süt enerjisi üretim oranına sahip olan hayvanlardan biridir. Bu eksikliği dişi koala 12 ay boyunca süt vererek kapatır. Yenidoğan yedi haftalık olduğunda kafası uzayarak orantısal olarak büyük hâle gelir, pigmentasyon gelişmeye başlar ve erkeklerde testis torbasının ortaya çıkması, dişilerde de kesenin gelişmeye başlaması ile cinsiyeti anlaşılır. 13 haftalık yenidoğan 50 gram ağırlığına ulaşır ve kafası doğumdaki hâlinin iki katına ulaşır. Gözleri açılmaya, alnında, ensesinde, omuzlarında ve kollarında ince tüyler çıkmaya başlar. 26. haftanın sonunda tüm kürkü çıkan yavru, yetişkinlere benzer ve kafasını keseden çıkarmaya başlar.

Yavru koala altı aylığa yaklaşırken ana koala yavruyu okaliptüs yemeye hazırlamak için okaliptüs yapraklarını çiğneyerek sindirdikten sonra püre şeklinde bir karışım dışkılar ve yavru bunu anasının kloakından yer. Püre şeklinde olan karışım normal dışkıdan farklıdır ve körbağırsağın içinde bulunan yüksek oranda bakteri içeren sindirilmiş besin karışımına benzer. Yaklaşık bir ay boyunca protein içeren bu püreyi yiyen yavru sütten yaprak yemeye geçiş yapar. Yavru koala altı ya da yedi aylıkken ve 300 ila 500 gram ağırlığa eriştiğinde ilk defa keseden tamamen dışarı çıkar. Koalalar 12 aylık iken yaklaşık 2,5 kg ağırlığa ulaşır ve anne bakımından ayrılır. Ana tekrar gebe kaldığında önceki yavrusu ile bağını tamamen koparır.

Dişi bireyler cinsel olgunluğa yaklaşık üç yaşında erişirler ve bu yaştan itibaren gebe kalabilirler. Erkek bireyler iki yaşından itibaren sperm üretebilmelerine rağmen cinsel olgunluğa dört yaşında erişirler.

---