Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Lowe sendromu

---

Lowe sendromu, Oküloserebrorenal sendrom, Serebrookülorenal sendrom, Lowe oküloserebrorenal sendrom, Lowe oküloserebrorenal sendromu vr Fosfatidilinositol-4,5-bifosfat-5-fosfataz gibi değişik isimlerle adlandırılmaktadır.

Lowe sendromu öncelikle gözleri, beyni ve böbrekleri (renal sistem) etkileyen genetik bir bozuklukdur ve çoğunlukla  erkek bireylerde görülen bir sendromdur.

Lowe sendromuna ilişkin sistemik rahatsızlıklar literatürlerde ayrıntılı bir şekilde incelenmiş olmasına karşın, sendromla ilişkili dental bulgular hakkında kısıtlı sayıda çalışmanın olduğu görülmektedir.

Lowe sendromlu bebeklerde her iki gözdeki lenslerde kalın bulanıklık (doğuştan katarakt) ve genellikle görmeyi bozabilecek diğer göz anormallikleri ile kendini gösterir. Etkilenen bebeklerin yaklaşık yarısında, gözlerde artan basınç ile karakterize olan "infantil glokom" adı verilen bir göz hastalığı gelişir.

Lowe sendromlu birçok bireyde gelişim ile ilgili gecikme söz konusu olamakla birlikte ve entelektüel yetenekte ciddi derecede bozulmalara kadar varan bozulmalar görülebilmektedir. Bu durumdaki çocuklarda davranış sorunları ve nöbetler de bildirilmiştir. Lowe sendromlu çocukların çoğunda, beslenme güçlüklerine, nefes alma sorunlarına, oturma, ayakta durma ve yürüme gibi motor becerilerin gelişmesinde gecikmeye neden olabilecek, doğumdan itibaren zayıf kas tonusu (yenidoğan hipotonisi) mevcuttur.

En yaygın olarak renal Fanconi sendromu olarak bilinen bir durum olan böbrek anormallikleri, sıklıkla Lowe sendromlu bireylerde gelişir. Böbrekler vücutta doğru miktarda mineral, tuz, su ve diğer maddelerin korunmasında ve işlenmesinde önemli bir rol oynar. 

Renal Fanconi sendromu olan kişilerde böbrekler önemli besinleri ememediği için kan dolaşımına aktarımda problem yaşanmasına neden olmaktadır. Bunun yerine, besinler idrar yolu ile dışarı atılır. Bu böbrek sorunları artan idrara çıkma, dehidrasyon ve anormal derecede asidik kana (metabolik asidoz) yol açar. Tuz ve besin kaybı da büyüme gelişimini bozabilir ve özellikle bacaklarda eğri kemiklere (hipofosfatemik raşitizm ) neden olabilir.  Lowe sendromlu daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde ilerleyici böbrek sorunları, yaşamı tehdit eden böbrek yetmezliğine ve son dönem böbrek hastalığına (SDBY) yol açabilir. Lowe sendrom lu vakalarda inatçılık, huysuzluk, aksilik, somurtkanlık ve kompleks tekrarlayıcı hareketler (stereotipi) gibi davranış bozuklukları da gözlenmektedir. Bu bozuklukların prevelansı, görsel problemli ve mental retardasyonlu bireylerde görülen davranış bozukluğuna göre oldukça yüksek bulunmuştur

Lowe sendromu nadir görülen bir hastalık olmakla birlikte tahmini görülme sıklığı 500.000 kişide 1'dir.

Lowe sendromunun nedenleri nelerdir?

Lowe sendromunun altında genetik bozukluklar yatmakla birkilte OCRL geninde meydana gelen mutasyonlar Lowe sendromuna neden olur. OCRL geni membran fosfolipidleri adı verilen yağ (lipid) moleküllerini değiştirmeye yardımcı olan bir enzimin yapılması için talimatlar sağlar. OCRL enzimi, spesifik membran fosfolipidlerinin seviyelerini kontrol ederek, belirli maddelerin hücre zarına ve hücre zarından taşınmasını düzenlemeye yardımcı olur. Bu enzim aynı zamanda hücrenin yapısal çerçevesini oluşturan bir lif ağı olan aktin hücre iskeletinin düzenlenmesinde de rol oynar. Aktin hücre iskeletinin, hücre şeklini belirleme ve hücrelerin hareket etmesine izin verme dahil olmak üzere birçok kritik işlevi vardır.

OCRL genindeki bazı mutasyonlar , herhangi bir OCRL enziminin üretimini engeller. Diğer mutasyonlar, enzimin aktivitesini azaltır veya ortadan kaldırır veya hücre içindeki diğer proteinlerle etkileşime girmesini engeller. Bir çok araştırmacı, OCRL mutasyonlarının Lowe sendromunun karakteristik özelliklerine nasıl neden olduğunu belirlemek için çalışmalar yürütmektedir. OCRL enzimi vücudun her yerinde bulunmasına rağmen bu durumla ilişkili tıbbi sorunların neden çoğunlukla beyin, böbrekler ve gözlerle sınırlı olduğu henüz açıklanamamıştır. Diğer enzimlerin etkilenmemiş dokulardaki kusurlu ya da mutajenik OCRL enzimini telafi edebilmesi mümkün olabilmektedir.

Kalıtım

Lowe sendromu "X'e bağlı kalıtım modeli" adı verilen bir yapı ile yeni nesillere aktarılmaktadır. Bozukluğa neden olan mutasyona uğramış mutajenik gen, iki cinsiyet kromozomundan biri olan X kromozomunda bulunuyorsa, bu durum X'e bağlı olarak kabul edilmektedir. Daha çok beyaz ve sarı ırkta rastlanan X'e bağlı resesif bir hastalıktır. Hastalık üç dönemde ortaya çıkmaktadır. Yeni doğan devresinde konjenital katarakt gibi major oküler bozukluklar, çocukluk çağında renal tübüler disfonksiyonlar, geç çocukluk çağında ise metabolik problemler ve davranış bozukluğu ilen kendini göstermektedir.

Bozukluk, x'e bağlı resesif bir şekilde kalıtılır. Bu nedenle erkekler ağırlıklı olarak etkilenir. Kusuru telafi edebilecek ikinci X kromozomundan yoksundurlar. Dişiler ise kusurlu kromozomu hastalıktan etkilenmeden taşıyabilirler çünkü içlerinde ikinci X kromozomu hastalığın başlamasını engeller. Sadece diğer genetik bozukluklar durumunda kızlar etkilenebilir. Hastalık, X kromozomunun (Xq24-q26.1) uzun kolunda lokalizedir. Lowe sendromu tanısını doğrulamak için moleküler genetik test gereklidir. Fibroblast adı verilen küçük bir deri örneği alınır ve test için biyomedikal genetik laboratuvarına gönderilir. Genin DNA mutasyonunu belirlemek için kan testi, Lowe sendromunu teşhis etmek için kullanılan başka bir yöntemdir.

ICD-9: 270.8

Lowe Sendromunun Diğer İsimleri Nedir?

Serebrookülorenal sendromu

Lowe oküloserebrorenal sendromu

Oküloserebrorenal sendromu

Lowe oküloserebrorenal sendromu

Fosfatidilinositol-4,5-bifosfat-5-fosfataz eksikliği

Kaynaklar:

1. Cerrah paşa tıp dergisi "Lowe sendromlu bir olgunun davranış fenotipine yaklaşım" Seven ve ark 8/8/2014 

2. Lowe CU, Terrey M, Maclachan EA. Organic aciduria, decreased renal ammonia production, hydrophthalmos, and mental retardation. A clinical entity. Am J Dis Child 1952; 83: 164­184.

3. Kenworthy L, Charnas L. Evidence for a discrete behavioral phenotype in the oculocerebrorenal syndrome of Lowe. Am J Med Genet 1995; 59: 283­290.

4. Thomas GP, Grimm SE. Lowe's syndrome: Review of literature and report of case. J Dentistry Children 1994; Jan­Feb: 68­70.

5. Silver DN, Lewis RA, Nussbaum RL. Mapping the Lowe oculocerebrorenal syndrome to Xq24­q26 by use of restriction fragment Iength polymorphism. J Clin Invest 1987; 79: 282­285.

6. Attree O, Olivos IM, Okabe I, Bailey LC et al. The Lowe's oculocerebrorenal syndrome gene encodes a protein highly homologous to inositol polyphosphate 5­phosphatase. Nature 1992; 358: 239­242.

7. Bailey Jr LC, Olivos IM, Leahey AM. Attrre OF et al. Characterization of a Cadidate Gene for OCRL. Am J Genet 1992; 51 (Supp) A4­6.

8. Gardner W, Motfatt C. Agressive behavior: definition. assesment. treatment. Int Rev Psychiatry 1990; 2: 91­100.

9. Kenworthy L, Park T, Charnas LR. Cognitive and behavioral profile of the

oculocerebrorenal syndrome of Lowe. Am J Med Genet 1993; 46: 297­303

10. https://medlineplus.gov/genetics/condition/lowe-syndrome/#inheritance

11. https://tedaviedici.com/lowe-sendromu-semptomlar%C4%B1n-tedavisine-neden-olur/

---