Mantar gelişiminin engellenmesi (Fungistasis)

Antibiyosis mikro ölçekli ve geçici bir etkileşim olduğu halde, toptaklarda çok daha geniş kapsamlı ve daha sürekli olan bir etki de mycostasis veya fungistasis olarak bilinen mantar inhibe edici özelliktir.

Bunların neler olduğu tam olarak bilinmemekle beraber, suda çözünen, uçucu veya uçucu olmayan ve sıcaklıkla aktivitesini kaybeden toksinler olup mikrobiyal kökenli oldukları sanılmaktadır.
Toprakta mikrobiyal kökenli antibiyotik ve toksinlerin dışında, CO2, amonyak, nitrit, etilen ve kükürt bileşikleri gibi doğal populasyonların aktivitesine zarar veren mikrobiyal metabolitlerde bulunmaktadır. Örn: Amonyak Nitrobacter’ler için etkili bir inhibitödür, aynı zamanda bazı mantar türlerini de baskı altına almaktadır.
Avcılık (Predasyon ve Parazitlik)
Antogonizmanın bu şeklinde bir organizma diğeri tarafından madde ve enerji kaynağı olarak kullanılır. Bakterilerin avcıları protozoa’lar olup bu yolla bakteri populasyonları önemli ölçüde etkilenir. Bakteri, alg ve mantarların büyük çoğunluğuna predatör diyemeyiz zira hücre duvarları katı partikülerin girişini engeller. Ancak mantarlar içinde nematodları tuzak kurarak yakalayan predatörlerin varlığı ilginçtir.
Bakteriofajların bakterileri çözmesi olayı parazitik bir etkidir. Topraklarda çok bulunan virüs benzeri kamçılı bir bakteri olan Bdellovibrio bakteri yüzeylerine saldırarak onların çözülmesine neden olur, özellikle gram – bakteriler bu organizma için uygun avlardır. Toprakta bakterilerle beslenen bir diğer organizma grubu Myxobacter’ler ve sıvaşıcı küflerdir. Bu organizma aynı zamanda alg ve mantarlarla da beslenir.
Olumlu Etkileşimler
Kommensalizm
Bu ilişkide türlerden biri yarar gördüğü halde diğeri etkilenmez. Bitki kalıntılarında, öncü mikroorganizmalar kompleks organik bileşikleri ayrıştırırlar, ortaya çıkan ürünler ikincil olarak kolonize olan organizmalara substrat görevi yapar. Örn: Selüloz ayrıştıran mantarlar ile şeker ayrıştıran mantarlar arasındaki ilişki. Yine selülozu parçalayan mantarların çeşitli organik asitleri üretmeleri, selülotik olmayan birçok bakteri ve mantara karbon kaynağı olarak görev yapar. Bakteriyel deaminizasyon reaksiyonları ile aminoasitlerden NH4+ (amonyak) iyonlarının serbest bırakılması Nitrosomonas bakterisi için enerji kaynağı teşkil eder. Bu bakterinin oluşturduğu nitritler ise Nitrobacter için substrat oluşturur.
Mutualizm (Karşılıklı zorunlu yararlanma)
Bu ilişkinin en iyi örneği Legümen köklerindeki Rhizobium bakterilerinin oluşturduğu nodüllerdir. Yüksek bitki-mikroorganizma ilişkilerinde mutual tarz görülebilir. Streptococcus feacalis ve Lactobacillus arabinosis arasında mutual bir ilişki mevcuttur. Bu iki organizma bir arada bulunduklarında gelişebildikleri halde ayrı ayrı gelişmeleri mümkün olmamaktadır. Bunun nedeni, S. faecalis gelişim faktörü olarak folik aside diğeri ise fenil alenine gereksinim duyar. Bu iki organizma birlikte olduklarında Streptococcus fenil alenin sentezleyip salgılamakta diğeri ise folik asit sentezlemekte ve birbirlerinin gelişim faktörü gereksinimlerini karşılamaktadır.
Likenler de mutualistik simbiyozun mükemmel bir örneğini oluşturur.
Protokooperasyon (Zorunlu olmayan karşılıklı ilişki)
Bu olayda etkileşimde bulunan her iki türün bireyleri birbirinden yaralanır, fakat yaşamlarının devamı için işbirliği zorunlu değildir. Örn: havanın serbest azotunu bağlayan Azotobacter’ler basit organik bileşiklerden yararlandıkları halde, selülozu ayrıştıran bakterilerin varlığı halinde, bunların ayrıştırdıkları ürünlerden yararlanabilirler. Bu tür ilişki her iki organizma içinde zorunlu değildir.

Gönderi; Zahide

#mantar #gelişiminin #engellenmesi #(fungistasis)