Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Mercan Beyazlaması - Mercan Ağarması nedir?

Mercan ağarması, mercanlar canlı renklerini kaybedip beyaza döndüğünde meydana gelir. Ama bu olayda bundan çok daha fazlası söz konusudur. Mercan, zooxanthellae adı verilen mikroskobik algler nedeniyle parlak ve oldukça renklidir.

Zooxanthellae mercan içinde karşılıklı yarar sağlayan bir ilişki içinde yaşar ve her biri diğerinin hayatta kalmasına yardımcı olur. Ancak okyanus ortamı değiştiğinde -örneğin çok ısınırsa- mercan strese girer ve algleri dışarı atar. Algler ortamdan uzaklaştıkça  mercanlar ağartılmış (beyazlaştırılmış) gibi görünmeye başlar ve  tamamen rengini kaybeder. Sıcaklık yüksek bir seviyede kalmaya devam ederse mercanlar ölür.

Mercan beyazlamasını ne tetikler?

Mercan ağarmasının (beyazlamasının) başlıca nedeni iklim değişikliğidir. Isınan bir gezegen, ısınan bir okyanus anlamına gelir ve su sıcaklığındaki bir değişiklik -(2 derece kadar küçük bir değişiklik), mercanların algleri dışarı atmasına neden olabilir. Mercan, aşırı düşük gelgitler, kirlilik veya çok fazla güneş ışığı gibi başka nedenlerle ağarabilir.

Fotoğraf : © Jürgen Freund/ WWF

Mercan beyazlaması neden önemlidir?

Mercan ağarmas okyanuslar ve ekolojik denge için çok önemlidir. Çünkü bu mercanlar öldüğünde resifler nadiren geri gelir. Resifler, hayatta kalan az sayıda mercanlarla yaşam ve üreme mücadelesi veriyor. İnsanlar sayesinde vahşi yaşamın bağlı olduğu resif ekosistemlerinin tamamı bozuluyor.

Mercan ağarması tek bir olay olmadığı için de önemlidir. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Derneğine göre, 2014 ve 2017 yılları arasında dünyadaki tropikal mercan resiflerinin yaklaşık % 75'i beyazlamayı tetikleyecek kadar şiddetli ısı stresi yaşadı. Dünya resiflerinin % 30'u için bu ısı yükselmesine bağlı stres mercanları öldürmek için yeterli.                                                                                  

Mercan beyazlaması vahşi yaşamı nasıl etkiler?

Mercan resifleri, gezegenimizdeki biyolojik çeşitlilik ve ekosistemleri destekler. Binlerce deniz canlısı hayatta kalmak için, (bazı deniz kaplumbağaları, balık, yengeç, karides, denizanası, deniz kuşları, denizyıldızı türleri dahil olmak üzere) mercan resiflerine bağımlıdır. Mercan resifleri barınak, yumurtlama alanları ve avcılardan koruma sağlayan alanlardır. Ayrıca mercanlar okyanus besin zincirinin tabanındaki organizmaları da destekler. Resif ekosistemleri çökerken, zaten risk altındaki türler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.  

Mercan beyazlaması insanları nasıl etkiler?

Mercan ağarması, insanların geçim kaynaklarını, gıda güvenliğini ve emniyetinide etkiler. Mercan resifleri, kıyı topluluklarını güvende tutan yapılardır. Dalgaları ve fırtınada meydana gelen dev dalgaların kuvvetini azaltan doğal bariyer ve engellerdir.

Ağarmış mercanlar besin ağındaki bağlantıları ortadan kaldırdığı gibi bazı balık ve kabuklu türlerinin yumurtlayıp gelişmesini engeller, aşırı avlanma riskinide de çoğaltır. Son olarak, resif turizmi (ekolojik turizm) bulunduğu yöre halkına her yıl milyarlarca dolar getirir ve binlerce kişiyi ekonomik olarak destekler. Muhteşem deniz türlerinden yoksun ağartılmış mercan resifleri bahsedilen tüm olumsuzlukların başlangıcıdır.

Fotoğraf : © Jürgen Freund/ WWF

Mercan  resiflerine nasıl yardım edebilirsiniz?

Mercan resiflerini korumada hepimizin bir rolü olamlıdır.

Tüm mercanların ağarmasına seyirci kalamayız. Beyazlamaya başlayan resifleri kaybetmeye mahkum değiliz. Mercanı gelecek nesiller için korumak istiyorsak hemen harekete geçmeliyiz.

Günlük küçük tedbirlerle, denizlere kanalizasyon akışını engelleyerek,  denizlere gübre akışını durdurarark, böcek ilaçlarını veya ziraii ilaçları (herbisit  ve insektisit) kullanmaktan kaçınarak  mercan resiflerinin kaybını engelleyebiliriz.

WWF'nin (Dünya Doğayı Koruma Vakfı)  mercan ağartma sorununu gerçekten çözmek istiyorsak, iklim değişikliğini ele almalıyız diyor.

Bu denge içinde seninde bir görevin var. “Birlikte dünyanın mercan resiflerini ağartmaktan kurtarmak için harekete geçebiliriz.  “

Mercan resiflerinin korunmasına da yardımcı olabilirsiniz. İklim değişikliği mercan resifleri için temel bir tehdit oluşturmaktadır. İşe bireysel araba kullanımını bırakıp toplu taşıma araçları kullanmak gibi basit adımlar atarak başlaya bilisiniz. Bu sayede karbon ayak izinizi azaltarak canlı ekosistemleri korumaya yardımcı olabilirsizniz.

Yazar: Lorin Hancock

Çeviren ve Derleyen : Rukiye Nura Kümet

KAYNAKÇA

World Wide Fund for Nature. “Everything You Need to Know about Coral Bleaching And How We Can Stop It “.Erişim: 29 Ocak 2021. https://www.worldwildlife.org/pages/everything-you-need-to-know-about-coral-bleaching-and-how-we-can-stop-it