Periferik Sinirde İleti Deneyi
Periferik Sinirde İleti
Omurgalılarda periferik sinir sistemi, beyin ve omurilikten çıkan sinirlerin oluşturduğu bir sistemdir. Afferent (duyu) ve efferent (motor) olmak üzere öncelikle iki bölüme ayrılır. Motor bölüm de kendi içinde somatik ve otonom olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Somatik bölüm, iskelet kaslarımıza kasılma emirleri götürerek kol, bacak, beden ve başımızın hareketini sağlar. Periferik sistemin otonom bölümü iç organlarımızın çalışmalarının düzenlenmesinden sorumludur. Otonom motor nöronlar, düz kas, kalp kası ve salgı bezlerinde sonlanarak; damarların kasılıp gevşemesini, barsak hareketlerinin azalıp çoğalmasını, kalbin kasılma gücü ve hızının düzenlenmesi gibi olayları gerçekleştirirler. Otonom sinir sistemi kendi içinde sempatik ve parasempatik olmak üzere ikiye ayrılır.
Periferik sinir sisteminin temel fonksiyonu gerek vücut içinden gerekse dış ortamdan gelen impulsları beyin ve omuriliğe (duyu nöronlar), bu impulslara beyin ve omurilikten oluşturulan cevabın ise motor organlara iletilmektir (motor nöronlar) (Şekil 1). Periferik sinir sisteminde bu iletimi yapan birime nöron denir (Şekil 2). Nöronlar (sinir hücreleri) ister duyu veya motor isterse küçük veya büyük olsunlar, hepsi benzer elektriksel ve kimyasal aktivitelere sahiptir. Nöronlar bir kurumda çalışan bireylerin karar alma süreçlerinde birlikte ve birbirleriyle yarışarak çalışmalarına benzer şekilde, sinir sisteminin tüm durumlarını düzenlemek için hem birlikte çalışırlar hem de birbirleri ile yarışırlar. Aksonların gönderdiği kimyasal sinyaller dendritlerce alınıp elektriksel sinyallere dönüştürülür ve sinyalin gideceği yere iletilip iletilmeyeceğine karar vermek üzere tüm diğer sinapslardan gelen elektriksel sinyallere eklenir veya onlardan çıkarılır. Daha sonra elektriksel potansiyeller, akson boyunca komşu nöronun dendritleri üzerinde bulunan sinapslara doğru iletilirler ve bu süreç aynen tekrarlanır. Bir nöron dendritlerden, bir hücre gövdesinden, bir akson ve sinaptik sonlanmalardan oluşur. Bu yapılanma onun fonksiyonlarının sinyallerin alınması, birleştirilmesi veiletilmesi şeklinde alt bölümlere ayrıldığını gösterir. Kabaca söylemek gerekirse dendritler sinyalleri alır, hücre gövdesi birleştirir ve aksonlar iletir. Aksonların bilgiyi sadece bir yönde iletmeleri nedeniyle bu durum polarizasyon olarak adlandırılır.
Tipik olarak bir nöron, hücre gövdesi ve bunun uzantılarından meydana gelir. Nöronun kısa ve birden fazla olan bu uzantılarına dendrit denir. Dendritler, nöronun diğer nöronlardan ve reseptörlerden gelen sinyalleri alan bölgeleridir. Nöronun gövdesi ve dendritleri üretken bölgelerdir. Her bir nöronda bu kısa ve dallanmış uzantılara ilave olarak daha uzun ve kalın bir uzantı olan akson bulunur. İletici bölge olan aksonlar nörondan aldığı sinyali diğer nöronlara ya da effektör organlara götüren kısımdır. İletimin gerek diğer nöronlara gerekse effektör organlara geçişi, aksonların uç kısımlarındaki ince flamentler şeklindeki dallanmalar aracılığıyla gerçekleşir. Bu bölgelere aktarıcı bölgeler denir
Nöronların birbirlerine bilgi aktarımı yaptıkları bölgelere sinaps bölgeleri denir (Şekil 3). Sinaps, bir nöronun aksonunun (presinaptik nöron) diğer bir nöronun (postsinaptik nöron) gövdesi, dendritleri veya aksonu ile yaptığı özel bağlantı bölgeleridir.
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?