Primulaceae(çuha çiçeği)
Alem: Plantae (Bitkiler)
Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım: Ericales
Familya: Primulaceae (Çuha çiçeğigiller)
Cins: Primula
Primula cinsini oluşturan bahçe süs bitkileri yetiştiriciliğinde kullanılan bitki türlerinin ortak adı. Önemli olan başlıca türleri P. vulgaris ve P.veris dir.
Önemli türleri
Primula agleniana
Mavi kubbeli çuha çiçeği (Primula alcalina)
Kuş gözlü çuha çiçeği (Primula algida) Türkiye.
Allioni çuha çiçeği (Primula allionii)
Mehtap çuha çiçeği (Primula alpicola)
Primula amethystina
Primula amoena
Alp çuha çiçeği (Primula angustifolia)
Primula anvilensis
Primula appenina
Primula atrodentata
Turuncu çiçekli çuha çiçeği (Primula aurantiaca)
Primula aureata
Ayıkulağı (Primula auricula)
Primula auriculata
Primula bathangensis
Primula bellidifolia
Primula blattariformis
Primula boothii
Kuzey çuha çiçeği (Primula borealis)
Primula boreiocalliantha
Primula bracteosa
Primula bracteata
Primula bulleyana
Burma çuha çiçeği (Primula burmanica)
Primula calderiana
Yakut renkli dağ çuha çiçeği (Primula capillaris)
Başlı çuha çiçeği (Primula capitata )
Primula capitellata
Primula carniolica
Primula cawdoriana
Beyaz çiçekli çuha çiçeği (Primula chionantha)
Yunnan çuha çiçeği (Primula chungensis)
Clark çuha çiçeği (Primula clarkei)
Clusius çuha çiçeği (Primula clusiana)
Cockburn çuha çiçeği (Primula cockburniana)
Primula concholoba
Primula cortusoides
Peri gözlü çuha çiçeği (Primula cuneifolia)
Cusick çuha çiçeği (Primula cusickiana)
Primula daonensis
Primula darialica
Primula davisii Türkiye.
Primula deflexa
Primula denticulata
Rila çuha çiçeği (Primula deorum)
Primula deuteronana
Primula edgeworthii
Grönland çuha çiçeği (Primula egaliksensis)
Primula elatior Türkiye.
Ellis çuha çiçeği (Primula ellisiae)
Primula elongata
Primula erythrocarpa
Arktik çuha çiçeği (Primula eximia)
Unlu çuha çiçeği (Primula farinosa)
Primula farreriana
Primula fedschenkoi
Primula firmipes
Primula flaccida
Primula floribunda
Primula florida
Büyük çuha çiçeği (Primula florindae)
Primula forrestii
Bol yapraklı çuha çiçeği (Primula frondosa)
Primula gambeliana
Primula gemmifera
Primula geraniifolia
Primula glaucescens
Primula glomerata
Yapışkan çuha çiçeği (Primula glutinosa)
Primula gracilenta
Primula gracillipes
Primula giraldiana
Primula griffithii
Uzun çiçekli çuha çiçeği (Primula halleri)
Primula heucherifolia
Primula hidakana
Tüylü çuha içeği (Primula hirsuta)
Primula hyacinthina
Primula ianthina
Gümüşi çuha çiçeği (Primula incana)
Tam yapraklı çuha çiçeği (Primula integrifolia)
Primula involucrata
Primula ioessa
Primula irregularis
Japon çuha çiçeği (Primula japonica)
Primula jesoana
Erguvani çuha çiçeği (Primula juliae)
Kew çuha çiçeği (Primula x kewensis) (P. floribunda × P. verticillata)
Primula kingii
Primula kisoana
Kitaibel çuha çiçeği (Primula kitaibeliana)
Geniş yapraklı çuha çiçeği (Primula latifolia)
Primula laurentiana
Primula listeri
Uzun saplı çuha çiçeği (Primula longipes) Türkiye.
Primula lutea
Primula luteola
Büyük yapraklı çuha çiçeği (Primula macrophylla)
Primula magellanica
Maguire çuha çiçeği (Primula maguirei)
Bebek çuha çiçeği (Primula malacoides)
Primula malvacea
Primula marginata
Karadeniz çuha çiçeği (Primula megaseifolia) Türkiye.
Primula melanops
Bodur çuha çiçeği (Primula minima)
Primula minkwitziae
Primula minor
Mistassini çuha çiçeği (Primula mistassinica)
Primula modesta
Primula mollis
Primula moupinensis
Primula muscarioides
Primula nipponica
Karlı çuha çiçeği (Primula nivalis)
Sibirya çuha çiçeği (Primula nutans) (syn: Primula sibirica)
Alman çuha çiçeği (Primula obconica)
Primula obtusifolia
Palinuri çuha çiçeği (Primula palinuri)
Parry çuha çiçeği (Primula parryi)
Primula pedemontana
Primula petiolaris
Primula pinnatifida
Poisson çuha çiçeği (Primula poissonii)
Primula × polyantha (P. veris × P. vulgaris)
Primula polyneura
Çin çuha çiçeği (Primula praenitens)
Primula prenantha
Primula prolifera
Bahçe çuha çiçeği (Primula × pubescens) (P. auricula × P. hirsuta)
Primula pulchella
Primula pulchra
Primula pulverulenta
Primula redolens
Reid çuha çiçeği (Primula reidii)
Primula reinii
Primula renifolia
Primula reptans
Primula reticulata
Primula rockii
Bataklık çuha çiçeği (Primula rosea)
Primula rotundifolia
Primula roxburghii
Rusby çuha çiçeği (Primula rusbyi)
Primula sapphirina
Kaya çuha çiçeği (Primula saxatilis)
İskandinavya çuha çiçeği (Primula scandinavica)
Primula scapigera
İskoç çuha çiçeği (Primula scotica)
Primula secundiflora
Primula septemloba
Primula serratifolia
Siebold çuha çiçeği (Primula sieboldii)
Himalaya çuha çiçeği (Primula sikkimensis)
Primula sinolisteri
Primula sinomollis
Primula soldanelloides
Primula sonchifolia
Primula souliei
Görkemle çuha çiçeği (Primula spectabilis)
Girintili çuha çiçeği (Primula specuicola)
Sahil çuha çiçeği (Primula stricta)
Primula stuartii
Sierra çuha çiçeği (Primula suffrutescens)
Primula szechuanica
Primula takedana
Primula tanneri
Primula tibetica
Chukchi çuha çiçeği (Primula tschuktschorum)
Primula tyrolensis
Primula valentiniana
Primula veris Türkiye.
Habeş çuha çiçeği (Primula verticillata)
Orkide çuha çiçeği (Primula vialii)
Primula villosa
Primula vulgaris Türkiye.
Primula waltonii
Primula warshenewskiana
Primula wattii
Primula whitei
Primula wilsonii
Wollaston çuha çiçeği (Primula wollastonii)
Wulfen çuha çiçeği (Primula wulfeniana)
Primula yunnanensis
Primula yuparensis
Çuha çiçeğigiller (Primulaceae) familyasının Primula cinsini oluşturan 800 otsu bitki türünün ortak adı. Daha çok kuzey yarım kürenin serin ve dağlık bölgelerinde bulunan ve yavaş büyüyen bu bitkilerin büyük bölümü çok yıllık, bazıları iki yıllıktır.
Çuhaçiçeği türleri, güzel çiçekleri nedeniyle süs bitkisi olarak yetiştirilir. Kırmızı, pembe, mor, mavi, beyaz ya da sarı renkli ve saplı çiçekleri ya tek tek bulunur ya da şemsiyemsi kümeler oluşturur. Anadolu’da tutyaçiçeği adı verilen bazı türlerinin balgam söktürücü ve göğüs yumuşatıcı etkisi vardır.
Çuha çiçeğigiller familyasından çok yıllık otsu bitki türüdür. 10-30 cm kadar boylanır. Mart ve mayıs aylarında sarımsı, turuncu ve mor renkli kokulu çiçekler açar. Çiçekler rozet biçimli yaprakların ortasından yükselen gövdenin ucunda şemsiye görünümündedir. Yaprakları uzunca, oval, kenarları dalgalı, alt yüzü grimsi beyazdır.
Meyve tepeden 5 yarıkla açılan kapsül biçimde esmer renklidir. Türkiye’de özellikle Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde 10 kadar türü yetişir. Marmara Bölgesi’nde rastlanan tıbbi çuhaçiçeği ya da tavşankulağı çiçeği olarak adlandırılan türünde köklerle çiçekler uçucu yağ, saponin, glikoz ve primevraz fermenti açısından zengindir. Preparatları yumuşatıcı, idrar söktürücü, yatıştırıcı olarak kullanılır. Büyük çuhaçiçeği, unlu çuhaçiçeği, gövdesiz çuhaçiçeği bilinen türleridir.
Çuha çiçeğigiller, (Lat. Primulaceae). Çuhaçiçekleri takımının bitişik taç yapraklı aktinomorf ve erdişi çiçekli yıllık ya da çok yıllık bitki türü, ılıman ve soğuk bölgelerde yetişir. 30 cins ve 800 türü vardır. Rozet biçimli yaprakları karşılıklı ya da tümü tabandadır. Meyvesi kapsüllü ve piksidyumdur. Türkiye’de 9 cins ve 30′dan fazla türü yetişir.
Latince Adı : Primula vulgaris
Türkçe Adı : Çuha çiçeği
İngilizce Adı : Primrose
SİSTEMATİK
Alem :
Plantae
Bölüm : •Kapalı Tohumlu
Sınıf : •Çift Çenekli
Takım :
Ericales
Familya :
Primulaceae
Cins :
Primula
Tür :
Primula vulgaris Huds.
MORFOLOJİ
Boy (en uzun) : •20 cm
Ortalama Boy : 0,5 m''den kısa
Yaprak : Yapraklar kanatlı saplı, dikdörtgensi, spatula-ters mızrak şeklinde ve tüylü veya çıplak olabilir.
Yaprak Tipi : •Basit Yapraklı
Yaprak Kenarı : •Dilimli dişli
Bitki Tüy Örtüsü : •Tüy örtüsü var
Çiçek : Çiçekler tek, doğrudan kökten çıkan uzun bir sap ucundadır. Çanak yaprak silindirik ve tüylüdür.
Çiçeklenme Zamanı :
•Bahar Başı (Mart)
•Bahar (Nisan)
•Bahar Sonu (Mayıs)
•Yaz Başı (Haziran)
Çiçek Rengi : •Pembe •Sarı
Çiçeklilik Süresi : •Birkaç Ay
Kök : İri rizomlu.
Rakım (En Düşük) : •500 m.
Rakım (En Yüksek) : •2250 m.
EKOLOJİ
İklim : •Ilıman•Soğuğa dayanıklı
Işık : Yarı gölgeye dayanıklı
Toprak : Yaprak çürüğü ve organik maddece zengin, kumlu, geçirgen ve ıslak topraklar.
ÜRETİM
Üretim Yöntemleri : •Kök bölünmesi (Division) •Tohum (Seeds)
Tohum Ekim Zamanı : •Mart •Nisan •Mayıs
Diğer Üretim Yöntemleri :
Sonbaharda köklü parçalar keskin bir bıçakla kesilerek ayrılır ve yeni yerlerine dikilir.
Sulama : Bol, sık ve düzenli sulama.
BİTKİ TANIMA
Bitki Tipi : • Yayılıcı • Çok yıllık bitki •Otsu Bitki •Çiçekli•Saksıda yetiştirmeye uygun
Bitki Yetişme Alanları : •Çalılıklar, Makiler
Sık sık yaş yerlerin seyrek veya gölgeli yamaçların kesekleri, alpin çalılıklarda yetişmektedirler.
Yaşam Süresi : •Çok Yıllık
Yetiştiği Şehirler :
•Adana
•Amasya
•Artvin
•Aydın
•Bolu
•Bursa
•Hatay
•İstanbul
•Kahramanmaraş
•Kastamonu
•Kayseri
•Ordu
•Samsun
•Sinop
•Tekirdağ
•Trabzon
•Zonguldak
Türkiye''de Doğal Yaşam Alanları :
•A1
•A2
•A3
•A4
•A5
•A6
•A7
•A8
•B5
•B6
•C2
•C5
•C6
Anavatanı ve Doğal Yayılış Alanları :
Avrupa-Sibirya kökenli olup, Kuzey Türkiye, Güney Anadolu ile Batı, Güney ve Orta Avrupa, Kuzeybatı Afrika, Transkafkasya ve Lübnan yayılışlıdır.
KULLANIM
Kullanım Alanları : •Peyzaj
Peyzajda Kullanım :
Gruplar halinde çiçek parterlerinde, karışık tarhlarda ve ağaç veya çalıların kademesinde kullanılabilir.
•Park
•Bahçe
•Sulak alanlar
EK BİLGİLER
Diğer Ek bilgiler :
Son yıllarda çok sayıda hibriti elde edilmiştir. Renk çeşitleri çoğaldığı gibi 2-3 renkli hibritleri de bulunmaktadır. Bunlar genelde bir yıllık gibi yetiştirilir ve P.vulgaris'e göre soğuklara karşı daha duyarlıdır.
Kaynaklar :
Tübives
Çiçekler ve Yerörtücüler- Prof. Dr. Ersin Yücel
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar