Pseudomonas Cinsine ait Türler

---

 

Pseudomonadaceae familyasına bağlı Pseudomonas cinsi bakteriler Gram negatif çomaklardır. Bu grupta bulunan P. mallei insan ve hayvanlarda Ruam adı ile bilinen Malleus’un etkenidir.

Son derece önemli olan bu cinsin türlerinin bazıları oksidaz pozitif, bazıları oksidaz negatiftir. Bazı türleri insan, hayvan ve bitki patojenidir. Pseudomanas'ları gıdalar için önemli kılan pek çok özelliğe sahiptirler. Bazı türleri proteolitik ve lipolitik aktivite göstermektedir. Aerobik olmaları nedeniyle gıdaların yüzeyinde hızla gelişebilmeleri için gerekli gelişme faktörleri ve vitaminleri sentezleme yeteneğindedirler. Psikrofil, mezofil veya psikrotrof türleri vardır. Özellikle soğukta saklanan et, tavuk eti, yumurta ve deniz ürünlerinin birinci derecede bozulma etmenidirler. Bazı gıda maddeleri üzerinde Pseudomonas fluoresans yeşilimtrak, P. nigrificans siyah, diğer türleri ise kahverengi pigment oluştururlar. Isı ve radyoasyonla kolayca öldürülürler, oksijen olmadığı zaman ve 42° üzerinde üreyemezler ve kurumaya dirençlilikleri zayıftır. Pseudomonas aeruginosa saprofit bir tür olmakla birlikte gastroenterik hastalıklara neden olabilir.

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa, çoğu toprak ve suda bulunur. Glikozu oksidasyon yoluyla parçalayan fakat fermentasyon yapmayan bakterilerdir.

Katalaz (+), insan patojeni, gram (-), sitrat (+), metil kırmızısı (-), Voges Proskauer(-), aerobik, polar flagellası (0,5*1,5-3 mikron boyutlarınada) ile hareket edebilen çubuk şekilli bakterilerdir. Ekseriye tek hücreler halinde görünürler, fakat bazen üreme esnasında birkaç hücre bitişik kalarak kısa zincirler teşkil ettikleri görülür. Genç kültürler, üzerinde büyüyebildiği ortamlarda genellikle mavi-yeşil bir pigment çıkarır. Kültür yaşlandıkça bu renkler kahverengine döner. Proteolitik ve lipolitik aktivite göstermektedirler. Aerobik olmaları nedeni ile gıdaların yüzeyinde hızlı gelişebilmeleri sonucu okside ürünler ve mukoz madde oluştururlar. Kendi gelişmeleri için gerekli gelişme faktörleri ve vitaminleri sentezleme yeteneğindedirler.

Diğer Pseudomonadlar gibi Pseudomonas aeruginosa da piyosiyanin (mavi-yeşil), piyorubin (kırmızı-kahverengi) ve flöressein (yeşil-sarı ve flöresan) gibi pigmentler üretir. Flöresseini tüm Pseudomaslar oluşturablirken; piyosiyanini sadece Pseudomonas aeruginosa oluşturabilir. Pseudomonadların pigment üretimlerini arttırmak için Pseudomonas agar P-F gibi özel besiyerleri geliştirilmiştir. Hemoglobini tam olarak hemoliz ettiğinden kanlı agar besiyerindeki kolonilerin etrafında temiz ve berrak zon oluşturur. Pseudomonas aeruginosa in-vitro koşullarda, inci beyazı koloni görüntüsü ve üzümsü kokusuyla tanınır. Organizmanın kesin tanısı 42 °C de üreme yetisinin ve pigment üretiminin incelenmesiyle konur. Kurumaya dirençlilikleri zayıftır. Pseudomonas aeruginosa motorin ve karosen içinde büyüyebilir. Süt içindede iyi ürer, sütün pıhtılaşmasında ve çıkardığı pigmentten dolayı yeşil renk almasına neden olur. Bu özelliği sayesinde “hidrokarbon kullanan bakteriler (HUM)“ ünvanını kazanmıştır. HUM bakterileri mikrobiyal korozyona sebep olurlar. HUM bakterileri, hidrokarbon bazlı yakıtların üzerinde bazen yanlışlıkla “algae“ olarak adlandırılan, koyu yeşil ve jölemsi katmanlar oluştururlar.

P. aeruginosa özellikle, bağışıklık yetersizliği olan hastalarda solunum ve idrar yollarının, yanıkların ve açık yaraların fırsatçı patojenidir aynı zamanda kanda da enfeksiyonlar yapabilir. Nozokomial (hastane kaynaklı) enfeksiyonların onda biri P. aeruginosa sebebiyledir. Kistik fibroz hastaları P. aeruginosa enfeksiyonlarına özellikle yatkındırlar. P. aeruginosa kirli küvet ve jakuziler gibi su kalitesinin düşük olduğu durumlara maruz kalındığında dermatite sebep olabilir.

Pseudomonas putida

Pseudomonas putida saprofilik, baston şekilli ve gram-negatif bir bakteridir. 16S rRNA analizlerine daynarak kendi ismini verdiği P. putida grubuna dahil edilmiştir.

Çok farklı metabolizma örnekleri gösterir; toluen gibi organik çözgenleri degrade edebilmek gibi. Bu özellik biyoremediyasyonda* ya da mikroorganizmalardan yağ elde edebilmek için kullanılabilmesini sağlar. P. putida, aynı degradasyon özelliğini gösteren P. aeroginosa gibi patojen bazı diğer Pseudomonas türlerinden daha güvenli olduğundan tercih edilir. P. putida’nın farklı metabolizmaları toprakta bulunan naftalin kontaminantının uzaklaştırılması gibi biyoremediyasyon için ortaya çıkarılmış olabilir. P. putida stiren yağı, biyodegrade edilebilir plastik PHA’ya dönüştürebilme özelliğine sahiptir. Bu özellik polisitren köpüğünün geri döşümü için sonuç verici olabilir, yoksa biyodegrade edilemez kanısına varılırdı.

P. putida potansiyel biyokontrol (pestisitlerin belirlenmesi için) özellikleri göstermiştir. Bitkilerde hastalık yapan Pythium ve Fusarium’a karşı etkilidir.

Hastalık etkenleri ve hayvanlarda yaptıkları başlıca hastalıklar aşağıdaki gibidir.

 

P. mallei: Başta tek tırnaklı (at, katır, merkep) hayvanlar olmak üzere, insan, köpek, aslan ve kaplanlarda Malleus veya Ruam infeksiyonuna neden olur.

 

P. pseudomallei: Yalancı malleus (Melioidozis) hastalığını yapar. Bu hastalık genellikle rodentlerde görülmekle birlikte evcil hayvanlarda ve insanlarda da bildirilmiştir.
P. fluorescens
P. fragi
P. syringae

---