Salamandra infraimmaculata - Türk semenderi

Fotoğraf : Eray Şimşek

Vücut oldukça kalın, parlak siyah zemin rengi üzerinde, dağınık veya şerit halinde sarı, bazen portakal sarısı, ender olarak da kırmızı lekeler bulunur. Bu lekelerin şekil ve büyüklükleri farklıdır. Kuyuk uzunluğu daima “Baş+Gövde” kısmından daha kısa ve kuyruk, enine kesitte yuvarlaktır. Ventral taraf siyahımsı gri, bazen lekelidir. Areali; esas olarak Anadolu'dur. Doğu Akdeniz ve Doğu Anadolu'dan bilinir. Ayrıca güneyde Lübnan dağları istikametinde levanten bölgede İsrail'e ve Doğuda K. İran'a kadar uzanır. Bu geniş yayılış sahası içinde birçok alttürlere ayrılır.
Tepe ve dağlık yerlerde, nemli ağaç ve ormanlık yerlerde yaşarlar. Islak toprak ve taşlar altında, ağaç kabukları altında gizlenirler. Bunların biotoplarında derin olmayan suların bulunması, yumurta bırakması için gereklidir. Gündüzleri gizlenip gece aktiftirler. Besinlerini yumuşak vücutlu böcekler ve özellikle toprak solucanı teşkil eder. Üreme zamanı erkek koku duyusu yardımı ile dişisini bulur. Bunlarda eşlerine kur yapma (court ship) mevcuttur. Kopulasyon organı bulunmadığından, ampleksus (kucaklaşma) şeklindedir: Erkeğin dişiyi kavraması şeklinde olur. Erkek dişinin altına girerek ön bacakları ile dişiyi yakalar ve bir müddet sırtında taşır. Ampleksus sonunda erkek spermatoforu zemine bırakır ve dişi bu sperma paketini kloak yolu ile içeri alır. Spermler dişinin kloakından spermatekalara yerleşir. Döllenme dahilidir ve döllenmiş yumurtalar yaklaşık 10 aylık sürede gelişirler. Sonuçta dişi larvalarını yakındaki derin olmayan suya bırakır (yüzemez). Bu nedenle türün “Larvipar üreme” (ovovivipari) gösterdiği kabul edilir. Anadolu’da bilinen 3 alttürü vardır.
- S. i. orientalis: Sırtta oldukça iri sarı lekeler mevcuttur. Ventrali lekesizdir. Erzincan, Bitlis, Adana; Niğde, K. Maraş ve Mersin illerinde,
- S. s. infraimmaculata: Sırttaki lekeler orientalis'e göre nispeten küçüktür. Vücudun alt ve yanları lekesizdir. Osmaniye ve Hatay illerinde,
- S. s. semenovi: Sırttaki lekler çok sayıda ve boyutça diğer alttürlere göre küçüktür. Lekeleri ayrıca tırtıklı ve ortası siyah olacak şekilde, yıldızsı görünümler de verir. Ventralinde çok küçük, dağınık, belirsiz sarı lekeler mevcuttur D. Anadolu’da dağılış gösterir.
Ülkemize önceden Ege'den kaydı verilen Salamandra örneklerinin taksonomik durumu açık değildir. Salamandra slamandra olabilecekleri düşünülse de, müze materyali kaydı haricinde aktüel bir kayıt yoktur ve bu kayıtlar da çok eskidir. O nedenle Türkiye Herpetofaunası listesinden silinmiştir.

Makale Kaynağı: http://turkherptil.org/IcerikDetay.asp?IcerikKatId=&TurId=451

#salamandra #infraimmaculata #türk #semenderi