SİNİR SİSTEMİ
Çevredeki etkilerin alınması bu etkilere karşı tepki oluşturulması,özelleşmiş hücre doku yada organlar tarafından gerçekleştirilir.Denetleyici ve düzenleyici sistemleri , sinir sistemi , duyu organları ve endokrin sistem oluşturur.Sinir sistemi ve duyu organları ile değişen çevre koşullarına kısa südre tepki gösterilirken hormonlarla oluşan tepkiler uzun sürede gerçekleşir.Hormonal kontrol bitki ve hayvanlarda , sinirsel kontrol yalnız hayvanlarda vardır.
Canlıların dış ve iç çevrelerindeki değişikliklere karşı hazırlıklı tutup, tepki göstermesini sağlayan ve vücudun tüm faaliyetlerini düzenleyen sisteme sinir sistemi denir.
Organizmada tepki yaratacak iç (açlık,susuzluk) ve dış çevre (Isı,ışık, kimyasal maddeler vb) değişikliklere uyarı denir.
A.Bir hücrelilerde sinir sistemi
Bir hücrelilerde belirli bir sinir sistemi yoktur.Uyarılar,hücre yüzeyindeki protein yapısındaki almaçlarla alınır ve kamçı sil gibi tepkime organlarına iletilir.Terliksi hayvanlarda hareketi sağlayan sillerin altında bazal cisimcikler bulunur.Bu cisimcikler sinir telcikleri ile bir birine bağlıdır.Telciklerden biri koparsa bağlı olduğu silin hareketi bozulur.
B.Omurgasız Hayvanlarda sinir sistemi
Süngerlerde,özelleşmiş sinir hücreleri yoktur,ancak uyartıya tepki gösterebilir.
Sölenterelerde, sinir ağı (diffus sinir sistemi bulunur) görülür.Sinir hücreleri birbirinin ucuna sinaps yapmadan değerek bir ağ oluşturur.Uyartılar canlının bütün vücudunun tepkisine yol açar.Hidra,medüz ve mercanlarda merkezi sinir sistemi yoktur.
Deniz anasında (medüz) sinir sistemi daha gelişmiştir.Sinir sitemi ışınsal bir simetriye sahiptir.Bu sisteme radyal (ışınsal) simetri denir.
Yassı solucanlarda ve toprak solucanlarında sinir sistemi ip merdiven şeklindedir.Bu canlılarda baş bölgesinde sinirler birleşerek beyin gangliyonu denilen sinir düğümünü oluşturur.Toprak solucanının her halkasında bir çift gangliyon bulunur.Baştaki büyük gangliyon merkezi sinir sistemini oluşturur.Halkalardaki gangliyonlardan çıkan sinirler ise çevresel sinir sistemini oluşturur.
Böceklerde sindirim sisteminin altında uzanan bir çift sinir kordonu uzanır. Sinir kordonundan çıkan yan sinirler böceğin vücut bölmeleri içine girer.
C.Omurgalı Hayvanlarda sinir sistemi
Omurgalılarda sinir kordonu sindirim kanalı üzerinde uzanan bir boru şeklindedir.Bütün omurgalı hayvanların sinir sistemi merkezi ve çevresel sinir sistemi olarak iki esas kısımdan meydana gelmiştir.Omurgalı hayvanlarda balıklardan memelilere doğru gelişen bir merkezi sinir sistemi görülür.
• Balıklarda beyin yarım küreleri belirgin olarak ayrılmamıştır. Kurbağalar dan itibaren hayvanların çoğunda beyin daha büyük ve iki yarım küre halindedir. Kuşlarda beyin üçgeni başlar.Memelilerde nasırlı cisim bulunur.Ayrıca memelilerin beyin kıvrımları diğer canlıların beyin kıvrımlarından daha fazladır.
• Balıklardan memelilere doğru gidildikçe beyincik gelişir.Omurgalılarda beyinciğin büyüklüğü, hareket yeteneği ile doğru orantılıdır.Beyincik balık ve kuşlarda büyük,sürüngenlerde daha küçüktür.
• Kurbağalardan itibaren beyinle omurilik arasında açı başlar.Memelilerde beyinle omurilik arasındaki açı 90 derecedir.
• İlkel canlılarda koku alma duyusu çok önemlidir.Buna bağlı olarak beyindeki koklama lobu çok gelişmiştir.Memelilere doğru gidildikçe koklama ve görme lobları küçülür.
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?