Stomaların açılıp kapanmasına etki eden faktörler
Işık: Diğer koşullar (su, sıcaklık, CO2, O2) sınırlayıcı bir faktör olmadıkça stomalar genel olarak ışıkta açılır, karanlıkta ise kapanır. Stomaların kapanma hızı gündüz periyodunda absorbe ettiği ışık miktarına bağlıdır.
Maksimumum stoma açıklığı için gereken ışık miktarı, maksimum fotosentez hızı için gereken ışık miktarından çok daha düşüktür. Bazı türlerde parlak ay ışığı dahi stomaların açılması için yeterli olmaktadır.
Bazı dalga boylarının (kırmızı ve mavi) stomaların açılmasına daha çok etki ettiği belirlenmiştir. UV ve infrared (kırmızı ötesi) ışınların stomaların açılması üzerine bir etkisi bulunmaz. Bu durumun UV ve infrared ışıkların kloroplastlarda ATP sentezine (fotofosforilasyon) neden olmaması ile ilgili olduğu düşünülmektedir.
Işık ve fotofosforilasyon üzerinden stomaların açılması ile ilgili başlıca iki teori bulunmaktadır:
Stoma hücrelerindeki asimilasyon nişastası ve glikoz miktarının 24 saatlik periyottaki değişimlerine bakılarak osmotik basıncın da değişeceğini söylemek mümkündür.
Çözünür glikoz ile çözünmez nişasta miktarındaki değişimler başlıca aşağıdaki reaksiyon ile ilgilidir.
Stoma hücrelerinin kloroplastlarında bulunan Fosforilaz enzimi pH 7 veya 7 den büyük ise çözünmez şekerleri çözünür biçime dönüştürüken, pH 5 ve 5 den küçük ise tersi yönde çalışmaktadır.
Stoma hücrelerinin ışıklandırılması pH nın artmasına neden olur. Çünkü fotosentezin başlaması ile CO2 kullanımı artacak ve asitlik azalacaktır. Karanlıkta ise olaylar tersine çalışır.
İyon pompası teorisi:
Bu görüşe göre ışıkta stomaların açılması, komşu hücrelerden stoma hücrelerine K+ iyonlarının girişi ve buna bağlı olarak stoma hücrelerinde O.B. nin artması rol oynamaktadır. K+ aktif taşıma ile taşınır. K+ iyonlarının taşınması elektriksel çekim nedeniyle Cl- girişine de neden olmaktadır. Stoma içersine taşınan K+ ve Cl- O.B. artışına neden olur.
İyon pompası teorisine göre H+ nın K+ nın tersi yönde taşınması da asitliği azaltarak fosforilaz enzimini tetiklemekte ve O.B. artışının daha da teşvik edilmesine neden olmaktadır.
Maksimumum stoma açıklığı için gereken ışık miktarı, maksimum fotosentez hızı için gereken ışık miktarından çok daha düşüktür. Bazı türlerde parlak ay ışığı dahi stomaların açılması için yeterli olmaktadır.
Bazı dalga boylarının (kırmızı ve mavi) stomaların açılmasına daha çok etki ettiği belirlenmiştir. UV ve infrared (kırmızı ötesi) ışınların stomaların açılması üzerine bir etkisi bulunmaz. Bu durumun UV ve infrared ışıkların kloroplastlarda ATP sentezine (fotofosforilasyon) neden olmaması ile ilgili olduğu düşünülmektedir.
Işık ve fotofosforilasyon üzerinden stomaların açılması ile ilgili başlıca iki teori bulunmaktadır:
Stoma hücrelerindeki asimilasyon nişastası ve glikoz miktarının 24 saatlik periyottaki değişimlerine bakılarak osmotik basıncın da değişeceğini söylemek mümkündür.
Çözünür glikoz ile çözünmez nişasta miktarındaki değişimler başlıca aşağıdaki reaksiyon ile ilgilidir.
Stoma hücrelerinin kloroplastlarında bulunan Fosforilaz enzimi pH 7 veya 7 den büyük ise çözünmez şekerleri çözünür biçime dönüştürüken, pH 5 ve 5 den küçük ise tersi yönde çalışmaktadır.
Stoma hücrelerinin ışıklandırılması pH nın artmasına neden olur. Çünkü fotosentezin başlaması ile CO2 kullanımı artacak ve asitlik azalacaktır. Karanlıkta ise olaylar tersine çalışır.
İyon pompası teorisi:
Bu görüşe göre ışıkta stomaların açılması, komşu hücrelerden stoma hücrelerine K+ iyonlarının girişi ve buna bağlı olarak stoma hücrelerinde O.B. nin artması rol oynamaktadır. K+ aktif taşıma ile taşınır. K+ iyonlarının taşınması elektriksel çekim nedeniyle Cl- girişine de neden olmaktadır. Stoma içersine taşınan K+ ve Cl- O.B. artışına neden olur.
İyon pompası teorisine göre H+ nın K+ nın tersi yönde taşınması da asitliği azaltarak fosforilaz enzimini tetiklemekte ve O.B. artışının daha da teşvik edilmesine neden olmaktadır.
Botanik
-
Bitkisel Hormonlar Nelerdir?
-
Bitkisel Hormonları Nelerdir? Auxinler - Oksin Bitki Büyüme Hormonlarının Görevleri Nelerdir?
-
Pinus cembra - İsviçre Fıstık Çamı
-
Pinus banksiana - Banks çamı
-
Pinus aristata (Higori çamı)
-
Palinoloji – Polen Bilimi Hakkında Bilgi
-
Kaktüsgiller - Cactaceae Hakkında Bilgi
-
Papatyagiller - Asteraceae Hakkında Bilgi
-
Karanfilgiller - Caryophyllaceae Hakkında Bilgi
-
Periyant Nedir ? Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)
-
Bitki Yaprak Tipleri Ve Görevleri - Yaprak Çeşitleri
-
Bitkilerde Gövde Çeşitleri ve Gövdenin Görevleri Nelerdir ?
-
Opuntia ficusindica - "Dikenli İncir"
-
Bitkilerde Bulunan Doğal Renk Maddeleri
-
Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler
