TESPİT EDİLMİŞ DOKULARI BOYAMADAKİ GENEL FAKTÖRLER
1-Fiksasyonun Boyama Üzerine Etkileri: Fiksasyon, dokularla boyaların etkileşimine yardım eder. Formaldehit ve civa klorür, bazik boyaları tercih ederken, trikloroasetik asit, pikrik asit ve krom bileşikleri asidik boyaların hareketini kolaylaştırır. Etil alkol veya asetik asitle fiksasyondan sonra hem asidik hem de bazik boyalar dokular tarafından kolaylıkla alınır.
Çekirdek boyası olan carmalum, civa klorür fiksasyonundan sonra daha çok, formalinden sonra ise daha az boyar. Bazen tespit edici ajan, özel bir doku bileşeni ve boya arasında direkt olarak hareket eder. Bu durumda iken fiksatifin bir mordant olarak hareket ettiği söylenir. Örnek olarak, hematoksilenle miyelinin gösterilmesinde başlangıç basamağı olarak dokunun potasyum dikromatla muamelesi verilebilir.
2-Progressif ve Regressif Boyama: Progresif boyama tekniği, dokulardaki farklı elementlerin sıra ile renklendiği ve boyama solusyonunda uygun sürenin sonunda dokuların tatmin edici differensiyel renklenmesinin başardığı bir tekniktir.
Regressif teknikte ise dokular önce fazla boyanırlar, hücresel ayrıntılar yok olur. Sonra dokunun istenmeyen kısımlarından fazla boyanın uzaklaştırılması ile boyanın alındığı veya differensiye edildiği bir tekniktir. Regressif boyama eski progressif yöntemlerden daha çok uygulanmaktadır. Çünkü diğer hücre yapılarının bir miktar boyanması olmaksızın bir hücrenin bir kısmının yeterli yoğun progressif boyanması olmaksızın hücre bölümlerini yeterli yoğun progressif boyanmasını elde etmek zordur. Regressif boyama ise ayrıntıları örten diffüz sonuç verir. Differansiyasyonla daha açık renkte boyanmış alanlardan boyaların uzaklaştırılması olasıdır. Differansiyasyondan sonra hala diğer yapılarda seçici ve açık biçimde ayrıntılı sonuçlar için yeterli miktarda boya kalmaktadır.
3- Direkt ve İndirekt Boyama: Anilin boyaların bir çoğu ( metilen mavisi, eozin gibi) boyanın basit sulu veya alkolik solusyonlarına konursa dokuları mükemmel olarak boyar ve direkt boyama olarak bilinir (Şekil a). Hematoksilen gibi birçok boya ise dokularda tatmin edici bileşimin oluşması için mordant olarak bilinen ara bir maddeye gereksinim duyarlar. Bu olay indirekt boyama olarak bilinir.
Boya ve mordant ünitesi renkli bir göl şekillendirmek için ve mordantlanmış boya, bir doku-mordant-boya kompleksini oluşturmak üzere doku ile birleşirerek sonraki zıt boyamanın ve dehidrasyonun kolaylıkla yapılmasına izin verir. Histolojik boyama yöntemlerinde boya ve mordant ya birlikte (örn/ Erlich hematoksileninde hematoksilen potasyum alum ile) veya mordant doku boya solusyonuna aktarılmadan önce ( örn; Heidenhein hematoksileninden önce iron alum banyosu) kullanılabilir. Demir, alimünyum ve krom bileşikleri boyalarla bazik boyalar oluşturmak üzere birleşen mordantlardır. Metalik mordant; kimyasal bağlarla kendini hem boyaya hem de dokuya bağlar.
Accentuator-Vurgulayıcılar: Mordantlardan farklıdırlar ve kullanıldıkları boyanın boyama gücünü artırırlar. Boyalarla göller oluşturmazlar ve boyanın doku ile kimyasal birleşmesi için esasi değildirler. Loeffler' in metilen mavisindeki potasyum hidroksit ve karbol thionin ve karbol fuksindeki fenol; boyanın yoğunluğunu ve seçiciliğini artırarak accentuator olarak hareket ederler. Accentuatorlar sırası ile anyonik (asidik) ve katyonik (bazik) boyalara eklendiklerinde sıklıkla asit ve alkalidirler. Bir anyonik boyaya asidin eklenmesiyle; dokuların bazik gruplarının iyonlaşmasının artmasıyla boyama yoğunlaşır. Eğer bir katyonik boyaya alkali eklenirse, asidik gruplarının iyonizasyonu artar. Fenol, karbol thionin ve karbol fuksinde accentuator olarak kullanılır fakat hareket tarzı tam olarak anlaşılamamıştır.
a- Direkt boyama
b- Mordant ile indirekt boyama
c- Accetuator ile indirekt boyama
Sinir sistemi için metalik impregnasyon yöntemlerini de kullanılan Acceleratörlerin (hızlandırıcılar) (örn/ Cajal yöntemlerindeki chloral hidrat ve veronal) de aynı zamanda accentuatorlar gibi aynı yolla hareket ettikleri görülmektedir. Trapping(tuzağa düşüren ajanlar), boyaları dokularla ve bakterilerle birarada tutar; tannik asit ve iodin örnek olarak verilebilir. Metilen mavisi/ eozinle seçici olarak boyanan bir kan smeari, tannik asitle muamelesinden sonra krornatindeki metilen mavisini tutar. Gentian viyole ve iodin ile boyanan bakterilerin ve alkolik deklorizasyona dayanması da aynı zamanda bakteri-boya kompleksine iodinin trapping hareketi yüzündendir. İodinin boyanın bakteriler ile reaksiyona girme kapasitesini değiştirmediğine, fakat boyayı tutmaya meyilli olduğuna ve differansiyasyon sırasında dokudan kaçışına engel olduğuna inanılmaktadır.
4-Differansiyasyon: Regressif bir teknikteki aşırı boyanmış dokunun differansiasyonu veya boyanın geri alınımı (de-staining), basit solusyonlarda yıkama ile veya asitler ve oksitleyici ajanların kullanımı ile sağlanabilir. Mordantlar ve bazı boyalar aynı zamanda differansiasyon ajanları gibi hareket edebilirler. Suda veya alkolde yıkama, differensiasyonun temelidir ve boyanın içinde çözünebileceği herhangi bir solvent de kullanılabilir; differensiasyon sıvısı basit çözünebilirlikle hareket eder. Dokularla sıkı kimyasal birleşme ile birleşen boyalar, bu yolla kolaylıkla differansiye olamazlar fakat onların doku-boya linkajları asitlerin hareketi ile parçalanabilir. Differansiasyon ajanı ya doku ve mordant arasındaki birleşimi ya da mordant ve boya arasındaki bağları koparır. Asitlerle hematoksilen boya göllerinin differansiasyonu; mordantla birleştiğinde kaybolan boyadaki hidroksil grubun yeniden oluşumu ile mordant-boya hattını kırar; asit aynı zamanda dokulardaki asidik grupların iyonizasyonunu baskılar. Doku-mordant bağı da kırılır. Oksitleme ajanları farklı olarak hareket ederek boyayı renksiz bir bileşiğe oksitlerler. Differensiasyon için kullanılan mordantlar; çözünmeyen boya mordant doku kompleksini, bir boya olarak dokuda boyanın sadece bir bölümünü bırakarak, boyanın kismi redistribution yolu ile differensiasyon sıvısında dağılan çözünebilir boya-mordant gölüne dağıtır. Boyalar, kullanılan boyalardan doku kompenentleri için daha kuvvetli bir affiniteleri olduğunda differentiatör olarak işlev görürler. Orange G gibi daha kuvvetli bir boya, diğer daha az hırslı boyayı yerinden çıkarır ve basit de-staining gibi aynı etkiyi yaratır.
Boyama Solusyonlarının Olgunlaşması: Bazı boyama solusyonları sadece haftalarca veya aylarca havaya, ışığa ve (sıklıkla) ısıya maruz kaldıktan sonra etkilidir. Hematoksilen iyi bilinen bir örnektir. Taze hazırlandığında nukleus boyası için kullanışsızdır fakat stoklandıktan birkaç hafta sonra aktifleşir. Hematoksileni hemateine okside olur. Oksitleme ajanlarının (sodyum iodat, merküri oksit, potasyum permanganat gibi) eklenmesi ile hızlandırılabilir. Hematoksilenin bir kısmının boyama solusyonunda suni olarak fazla hematoksilenin ise doğal olarak olgunlaştırılmasının mümkün kılınması önerilmektedir. Bu, boyanın bir kerede kullanılmasına izin verir fakat devam eden oksidasyon boyanın aktivitesinin birkaç ay sürmesini sağlar; yoksa tamamen olgunlaşmış solusyon daha ileri oksidasyonla inaktif bileşiklere dönüşerek hızla etkisiz hale gelir. Boyaların hazırlandığı günün tarihini etiketle belirlemek akıllıca olacaktır.
Histoloji Laboratuvarı
-
Glasiyal asetik asit (CH3COOH) nerelerde kullanılır? nasıl hazırlanır ?
-
Formaldehit özellikleri nelerdir? nasıl hazırlanır
-
Histoloji Preperatların Etiketlenmesi
-
DONDURMA YÖNTEMİ
-
Histoloji Preparatı Kesit alma işlemi
-
HİSTOLOJİ PREPARATLARININ LAM ÜZERİNE YAPIŞTIRILMASI
-
PARAFİN KESİTLERİN HAZIRLANMASI
-
TEMELİNDE SUBLİME VE KARIŞIMLARI BULUNAN TESPİT SOLUSYONLARI
-
TEMELİNDE PİKRİK ASİT BULUNAN TESPİT SOLUSYONLARI
-
TEMELİNDE DİKROMAT BULUNAN TESPİT SOLUSYONLARI
-
ETİL ALKOL BULUNAN TESPİT SOLUSYONLARI
-
FORMALDEHİTLİ TESPİT SOLÜSYONLARI
-
İyi bir fiksatifte aranan nitelikler
-
Fiksatif seçimi ve süresi
-
E- MASERASYON YÖNTEMİ