Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Türkiye Florası İçin Yeni Bir Hibrit Orkide Kaydı: Anacamptis × parvifolia

Türkiye florası için yeni bir kayıt olan hibrit orkideye ait herhangi bir yöresel isme ulaşılamadığından dolayı bitkinin yaşadığı coğrafik bölgeden esinlenerek orkideye “abant salebi”(yi.) ismi önerilmiştir. Anacamptis × parvifolia: a-Habit; b-Çiçekler yan profilden; c-Çiçekler ön profilden

Türkiye florası için yeni bir hibrit olan orkide kaydı Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümünden Doç. Dr. İsmail Eker ve Mustafa Başaran hocalarımızın "Yeni Hibrit Orkide Kaydı" “Bağbahçe Bilim Dergisi  6(1) 2019: 33-39” yayımlanmıştır.

Anacamptis × parvifolia (Chaub.) H.Kretzschmar, Eccarius & H.Dietr. taksonu Abant/Bolu’dan toplanan örneklere dayalı olarak Türkiye’den ilk kez kaydedilmiştir. Çalışmada Hibrit taksonunun ebeveynleri olan taksonlar, Anacamptis coriophora (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase subsp. coriophora ve Anacamptis laxiflora (Lam.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase subsp. laxiflora ile taksonomik ilişkileri karşılaştırılmış, yeni kaydın betimi ile birlikte taksonların fotoğraflarına da yer verilmiştir.

Türkiye florası için yeni bir kayıt olan hibrit orkideye ait herhangi bir yöresel isme ulaşılamadığından dolayı bitkinin yaşadığı coğrafik bölgeden esinlenerek orkideye “abant salebi”(yi.) ismi önerilmiştir.

Betimleme: Bitki 25−28 cm, fotosentetik ototrof. Yumrular azküremsi ilâ yumurtamsı. Gövde tüysüz. Yapraklar 7−8, dik ilâ yayık, şeritsi ilâ şeritsi-mızraksı, sivri ilâ sipsivri, tüysüz, yeşil ve lekesiz, 8−10,3 × 0,9−1,3 cm. Çiçekdurumu 5,3−7 cm uzunluğunda, seyrekçe 15−16 çiçekli, silindirik. Bırakteler 11,5−13 × 2−2,5 mm, dik, mızraksı, sivri, tüysüz, yeşil, az veya çok mor bir ton ile. Çiçek sapı (yumurtalık dahil) 13−15 × 2−2,5 mm, tüysüz, yeşil, mor bir ton ile. Çiçek  örtüsü  segmentleri  gevşek  bir  miğfer  şeklinde  birleşmiş.  Yan  çanak  yapraklar  7−7,5  ×  3−3,5  mm,  eğik yumurtamsı-mızraksı,  neredeyse  küt,  uçta  içe  doğru  kavis  alan  kenarlı,  mor;  sırt  çanak  yaprak  6,5  ×  2  mm, yumurtamsı-eliptik,  küt,  uçta  içe  doğru kavis  alan  kenarlı,  mor.  Taç  yapraklar 6  × 2  mm, yumurtamsı-mızraksı, neredeyse  küt, tüysüz,  mor.  Dudak  3-loplu,  mor  lekeli,  6  ×  5−7,5  mm;  yan  loplar  2−2,5  ×  3,5  mm,  aşağı  kıvrık, baklavamsı ilâ dikdörtgensi-dairesel, uçta dişli kenarlı, sivilceli, mor; orta lop 2 × 2 mm, aşağıya doğru yönelmiş, dilsi-dikdörtgensi, sivilceli, mor. Mahmuz 8,5−11 × 2 mm, aşağıdan yukarıya doğru yönelmiş, konik-silindirik, küt, mor. Sütun 3,5 × 0,5 mm.  

Ayrıca makalede bitkinin Haziran ayının ortalarına doğru çiçeklendiğindende bahsedilmektedir.

Hibrit taksonun bulunduğu yer Bolu-Abant  arasında  Abant  yolu  üzerinde  ıslak  çayırlık bir alandır. Ebeveyn taksonlar olan Anacamptis laxiflorasubsp. laxiflorave A. coriophora subsp. coriophora’nın yanı sıra aynı alanda Ophrys apifera Huds. (Arı salebi), Serapias bergonii E.G.Camus (İnce sağırkulağı), Anacamptis morio (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase subsp. morio (Gelincik salebi) ve Anacamptis pyramidalis (L.) Rich.  (Sivrisalep) taksonları  bulunmaktadır. Islak  çayırlıkların  üst  katındaki  orman  habitatında  ise Platanthera chlorantha (Custer)  Rchb.  (Çarpıksalep)  ve Cephalanthera  rubra (L.)  Rich.  (Çamçiçeği)   taksonları  tespit edilmiştir. Hibrit taksonun görüldüğü alan otlatma ve insan baskısı altında olup, alanın yerleşim yeri veya tarım arazisine dönüştürülme riski olduğuda belirtilmektedir.

Makalenin tamam metni: https://dergipark.org.tr/bagbahce/issue/44942/559578#author1131411