Ülkemize Endemik Yeni Bir Tür Daha Kazandırdı "Allium...

Ülkemize Endemik Yeni Bir Tür Daha Kazandırdı "Allium yamadagensis "

Ege Üniversitesinden (EÜ) Doç. Dr. Hasan Yıldırım, Malatya'nın Hekimhan ilçesinde teşhis ettiği yeni bitki türü ile soğangiller ailesine ve bilim dünyasına endemik bir tür daha kazandırdı.

Allium yamadagensis - Hekimhan Soğanı

TÜBİTAK tarafından desteklenen proje kapsamında Malatya`nın Hekimhan ilçesinde bulunan volkanik kökenli Yama Dağı`nda çalışma yapan Doç. Dr. Hasan Yıldırım, 2 bin 570 metre rakımında Hekimhan Soğanı popülasyonuyla karşılaştıklarını anlattı.

Dünyada yaklaşık olarak 900 kadar türe sahip olan Allium (Soğan) cinsine ait ülkemizde 195 tür bulunmaktadır. Alt tür ve varyeleri ile birlikte bu sayı 212 dir. Bunlardan 85 tanesi dünyada sadece ülkemizde yayılış gösteren, endemik türlerdir. Keşfettiğimiz Allium yamadagensis “Hekimhan Soğanı” türü ile bu sayı 213’e yükselmiş ve Endemik sayısı da 86 olmuştur.

Malatya'nın Hekimhan ilçe sınırlarında yer alan volkanik kökenli kadim bir dağ olan "Yama Dağı"nın zirvesinden, 2570 m rakımda keşfettiğimiz bitkimizi, Allium cinsi üzerine uzman araştırıcılardan, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi sayın Dr. Öğr. Üyesi Gülnur EKŞİ ile beraber makalesini hazırlayıp bilim dünyasına Nisan ayı başı itibari ile bilim dünyasına tanıttık. Makalemiz, taksonomik Botanik alanının uluslararası öneme sahip Yeni Zellanda kökenli bilimsel dergi olan “Phytotaxa” da yayınlandı.

Bitkinin Türkçe ismi, yayılış gösterdiği alan olan Malatya’nın Hekimhan ilçesinden yola çıkarak “Hekimhan Soğanı” ismini verdik.

Doç. Dr. Hasan Yıldırım bu çalışma ve Türkiye'nin dört bir tarafında yapmış olduğu diğer çalışmaları ile bilim dünyasına 44 yeni tür kazandırmıştır.

Hekimhan soğanı yaklaşık olarak 0,15 km2’ lik bir alanda ve yaklaşık 300 tane kadar bulunmaktadır. Yamadağı zirvesinde çok ciddi şekilde gerçekleştirilen küçükbaş hayvan otlatılması nedeniyle, Hekimhan Soğanının popülasyonu çok büyük zarar görmektedir. Henüz keşfedilmişken hayati düzeyde tehlike altında bir tür olması nedeni ile acilen bu tür üzerine koruma çalışmaları yapılmalı ve alanın hayvan otlatılmasına kapatılması gerekmektedir.

Günümüzde Soğan, Sarımsak gibi kültüre alınmış türlerin ekonomik boyutu tartışılırken, ülkemizin sahip olduğu ve yüksek bir endemizme sahip olduğumuz yabani soğan türlerinden yararlanarak, ıslahı yapılarak, örneğin “Tunceli soğanı” gibi potansiyeli daha büyük olan türlerin ülke ekonomisine kazandırılması için çalışmalara önem verilmelidir.

Yıldırım& Ekşi (Hekimhan Soğanı).

- Ekşi G., Yıldırım H., "Allium yamadagensis (Amaryllidaceae) a new species from Turkey", PHYTOTAXA, vol.400, pp.031-036, 2019

# Allium yamadagensis # soğangiller # Hekimhan Soğanı # Amaryllidaceae # endemik tür # Tunceli soğanı