Williams-Beuren Sendromu (7q11.2)
Williams sendromu 7q11.23 bölgesinde 21 geni içeren yaklaşık 1.5 Mb büyüklüğündeki mikrodelesyonla ortaya çıkan ve 10.000’de bir görülen bir hastalıktır.
Tanısı dismorfik yüz özelliklerinin karakteristik paterninin yanı sıra gelişme geriliği, göreceli boy kısalığı, bağ dokusu anormalliği ve bunun oluşturduğu bulgular, kendine özgü kognitif profil ve tipik kişilik özelliklerinin tanınmasıyla konur.
Bebekler ve küçük çocuklarda geniş alın, bitemporal darlık, periorbital dolgunluk, tombul burun ucu, geniş ağız, kalın dudaklar, aralıklı yerleşimli dişler, küçük çene ve dolgun yanaklar vardır. Büyük çocuklar ve erişkinlerde belirgin supraorbital bölge, dental maloklüzyon ve uzun boyun da bulgulara eklenir23. Hastalarda dil yeteneği ve işitsel belleğin güçlü, görsel-uzaysal algının zayıf olduğu kendine özgü bir kognitif profil ve hafif zeka geriliği vardır. Kişilikleri empati kurma, arkadaş canlısı olma, dikkat eksikliği ve anksiyete ile tipiktir.
Sendromun ilk tanımlanmasından beri bilinen karakteristik davranış, hastaların bebeklikten başlayarak insan yüzüne ve özellikle gözlerine uzun süre bakmaları, oyun çocuğu çağında muayene sırasında verilen dış uyaranlar yerine yüze bakmayı tercih etmeleri, yüz ifadeleriyle ve çıkardıkları seslerle dikkat çekmeye ve duyguları paylaşmaya çalışmaları ile kendini gösterir. Ancak daha ileri çocukluk yıllarında sosyal ipuçlarını yakalamakta geri kalmaları, konuşma sırasında stereotipik ifadeler kullanmaları, perseverasyon şeklinde yanıtlar vermeleri, yüz ifadelerini anlamakta güçlük çekmeleri ve sosyal alan dışı konularda yüksek düzeyde anksiyeteleri nedeniyle arkadaşlık kurmak ve devam ettirmekte zorluk çekerler.
Hastaların %80’inde konjenital kalp hastalığı vardır, bunun %75’i supravalvuler aort stenozu, %25’i de supravalvüler pulmoner stenoz şekildedir. Periferik pulmoner stenoz etkilenmiş bebeklerin %50-75’inde vardır, ama zamanla iyileşir. Mikrodelesyon elastin genini (ELN) içerir, bu durum hastalarda kalın ses, gastroözefageal reflü, inguinal, hiatal ve umbilikal herniler, arteriyopati, kronik otitis media (östaki tüpünün elastikiyetinin azalması ile ilgili) gibi bileşenlerin olduğu bir bağ dokusu tutulum paterni de oluşturur. Aynı nedenle herhangi bir damarın daraldığı görülebilir, örneğin hastaların %40’ında renal arter stenozu görülebilir. Sık sözü geçen bir bulgu olmakla birlikte infantil idiyopatik hiperkalsemi bebeklerin sadece %15’inde görülür. Bunun kabızlık, bebeklikte görülebilen irritabilite, kusma, iştahsızlık gibi yakınmalar ile sık idrara çıkma, enürezis, nefrokalsinozis gibi yakınmalara da katkıda bulunduğu tahmin edilir.
Hastalık otozomal dominant karakterle aktarılmakta ve çoğu vakada de novo mutasyon gözlenmektedir. Bu sendromun klinik belirtileri çeşitlilik göstermekte ve elastin gen defektine bağlı önemli patolojik bulgu olarak arteriopati gözlenmektedir.
Dismorfik yüz görünümü, karakteristik personalite, olağandışı kognitif profil, mental gerilik, kardiyovasküler hastalık, idiopatik hiperkalsemi ve büyüme geriliği ile karakterize edilmektedir. Son yıllarda bu vakalarda hipotiroidi tablosunun sık olarak görüldüğü bildirilmektedir. Hipotiroidinin, tiroid bezi agenezisi ve bazı hastalarda hipofiz tiroid aksının olgunlaşmamasına bağlı olduğu bilinmektedir. Williams-Beuren sendromunda kardiyovasküler sistem tutulumu yaklaşık %80 oanında görülmektedir. En sık SVAS, ikinci sıklıkta PPS görülmektedir. Mental retardasyon WBS'nda beklenen bulgulardandır.
Moleküler Tanı:
Williams-Beuren sendromu tanısı koyulmuş vakaların %99’undan fazlasında bitişik gen delesyonları bulunmakta ve bunlar FISH veya hedef mutasyon analizi ile tespit edilebilmektedir.
Kaynak:
. Gülen Eda Ütine, Pelin Özlem Şimşek-Kiper, Koray Boduroğlu "Mikrodelesyon sendromları" Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2012; 55: 42-51
. Morris CA. Williams syndrome. In: Cassidy SB, Allanson JE (eds). Management of Genetic Syndromes (2nd ed). New Jersey: Wiley-Liss, 2005: 655-665.
. Mervis CB, Robinson BF, Bertrand J, Morris CA, Klein-Tasman BP, Armstrong SC. The Williams syndrome cognitive profile. Brain Cogn 2000; 44: 604-628.
. Morris CA. The behavioral phenotype of Williams syndrome: a recognizable pattern of neurodevelopment. Am J Med Genet 2010; 154C: 427-431.
. Klein-Tasman BP, Mervis CB, Lord C, Phillips K. Socio-communicative deficits in young children with Williams syndrome: performance on the autism diagnostic observation schedule. Child Neuropsychol 2007; 13: 444–467.
. Gosch A, Pankau R. Personality characteristics and behaviour problems in individuals of different ages with Williams syndrome. Dev Med Child Neurol 1997; 39: 527–533.
. Munoz KE, Meyer-Lindenberg A, Hariri AR, et al. Abnormalities in neural processing of emotional stimuli in Williams syndrome vary according to social vs. non-social content. Neuroimage 2010; 50: 340–346.
. Morris CA, Dilts C, Dempsey SA, Leonard CO, Blackburn B. The natural history of Williams syndrome: physical characteristics. J Pediatr 1988; 113: 318-326.
. Wren C, Oslizlok P, Bull C. Natural history of supravalvular aortic stenosis and pulmonary artery stenosis. J Am Coll Cardiol 1990; 15: 1625-1630.
. Keçecioğlu D, Kotthoff S, Vogt J. Williams-Beuren syndrome: a 30-year follow-up of natural and postoperative course. Eur Heart J 1993; 14: 1458-1464.
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir