Yüksek kolesterol tedavisi nasıl olmalıdır?
Kolesterol düşürücü tedavinin anlamı mümkün olduğunca LDL (kötü) kolesterol miktarında azaltma yapma anlamına gelmektedir. Ne kadar hedef sınırlarda LDL (kötü) kolesterol düzeyine sahip olursanız kalp hastalıkları riskini azaltmış olursunuz.
Kolesterol düşürme 2 yolla mümkün olabilmektedir. Birincisi Yaşam Boyu İyileştirici Değişiklik (Therapeutic Lifestyle Changes – TLC): Bu tedavi şekli kilonun normal sınırlarda devamlılığını sağlamak, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve kolesterol düşürücü diyetle yaşamayı içermektedir. Kolesterol düşürmede ve normal sınırlar içerisinde devamlılığın sağlanmasında en etkin ve zararı olmayan yöntemdir. İkincisi ise ilaç tedavisidir. Bilinmesi gereken en önemli nokta her kolesterol yüksekliğine sahip olan bireyler hemen ilaca başlamak zorunda değildir. İlaç başlanabilmesi için kolesterol ve türevlerinin ilaç başlanabilir düzeyde yüksek, diyet tedavisine cevap verememiş bireylerde uygun zamanda olması gerekir. Her ilaçta olduğu gibi kolesterol düşürücü ilaçlarınsa vücut için zararları bulunmaktadır. Bazı risk gruplar (çocuklar, adelösanlar vb…) hangi durumda ilaç kullanılacaklarına klinik takip ile karar verilmelidir. Ancak burada gözden kaçmaması gereken en önemli nokta ilaç ile kolesterol düşürücü diyetin birlikte uygulanacak olmasıdır.
Hangi durumda hangi tedavi uygulanmalıdır?
Bunu belirleyebilmek için 3. adımda risk kategori durumunu belirlemeniz gerekmektedir.
Eğer siz risk kategori durumuna göre I. Yüksek riskli iseniz tedavi şemanız şöyle olmalıdır. Burada hedef LDL (kötü) kolesterolünüzün 100 mg/dL’nin altına inmesidir. Ne olursa olsun 100 mg/dL’nin üzerinde LDL (kötü) kolesterol düzeyine sahipseniz mutlaka kolesterol düşürücü diyete başlamalısınız. Eğer LDL kolesterol düzeyiniz 130 mg/dL ve üzerinde ise kolesterol düşürücü diyetle beraber ilaç tedavisine başlamalısınız. LDL (kötü) kolesterol düzeyi 100–129 mg/dL düzeyinde olanlar ilaç tedavisi şart olmamakla birlikte kolesterol düşürücü diyet uygulaması gerekmektedir. Diyet mümkün olduğunca LDL (kötü) kolesterolün 100 mg/dL oluncaya kadar devam edilmelidir.
Kategori durumuna göre II. Yükseğe yakın grupta iseniz yapılacaklar daha da farklı olmaktadır. Bu tedavide hedef LDL (kötü) kolesterol düzeyini 130 mg/dL’nin altına indirmektir. Eğer LDL (kötü) kolesterol düzeyiniz 130 mg/dL’nin üzerinde ise 3 ay süre ile kolesterol düşürücü diyet uygulanmalıdır. İlaç kullanıp kullanmama durumu 3 aylık diyet sonrası belirlenmelidir. Eğer kolesterol düşürücü diyet ile LDL (kötü) kolesterol düzeyi 130 mg/dL’den daha az olmuş ise kalp sağlığını korumak için düşük doymuş yağ ve kolesterol içeren daha gevşek bir diyetle yaşamlarına devam etmeleri gerekmektedir.
Kategori durumunuz III. Orta riskte iseniz yapılması gerekenler şunlardır. LDL (kötü) kolesterol düzeyinizi 130 mg/dL’nin altıda olmasını sağlamaktır. Eğer LDL (kötü) kolesterol düzeyi 130 mg/dL ve üzerinde ise kolesterol düşürücü diyete başlaması gerekmektedir. Eğer LDL (kötü) kolesterol 160 mg/dL’nin üzerinde ise kolesterol düşürücü diyetle birlikte kolesterol düşürücü ilaç kullanılması gerekmektedir. Hedef LDL (kötü) kolesterol düzeyi elde edildiğinde kalp sağlığını korumak için düşük doymuş yağ ve kolesterol içeren daha gevşek bir diyetle yaşamlarına devam etmeleri gerekmektedir.
Kategori durumunuz IV. Düşük riskli grupta iseniz her şey daha kolay olmaktadır. Bu grupta olan bireyler LDL (kötü) kolesterol düzeyini 160 mg/dL’nin altında tutmaları yeterli olmaktadır. LDL (kötü) kolesterol düzeyinin 160 mg/dL’nin üzerinde olması kolesterol düşürücü diyetin uygulanması için yeterlidir. Eğer LDL (kötü) kolesterol düzeyinde düşüş olmuyorsa ilaç kullanmak gerekebilir. Genellikle bu gruptaki bireylerin ilaç kullanma LDL (kötü) kolesterol düzeyi 190 mg/dL’dir. Hedef LDL (kötü) kolesterol düzeyini yakalayan bireyler sağlıklı beslenmeye devam edebilirler.
Kan kolesterol düzeyinizi düşürmek için ‘Yaşam boyu iyileştirici değişiklik’ nasıl olmalı?
Kandaki LDL (kötü) kolesterol düzeyinde düşüşü sağlayan yaşam boyu iyileştirici değişiklik aslında aşağıdaki önemli stratejileri içine alan bir tedavi biçimidir. Eğer bu stratejilerin hepsini beraber kontrol altına alırsanız sağlıklı bir kalbe sahip olursunuz.
Yaşam boyu iyileştirici diyet: Bu diyetin anlamı öğünlerinizde daha az doymuş yağ ve diyet kolesterolü tüketmek demektir. Bu diyeti planlarken günde 200 mg’ın altında kolesterol, toplam enerjinin de % 7’nin altında doymuş yağ içermesine dikkat etmek gerekir. Diyeti uygularken en önemli iki nokta ya sağlığınıza uygun kiloda bulunmalı ya da kilo almaktan korunmalısınız. Birinci aşamada düşük doymuş yağlı ve kolesterollü diyet altında kan LDL (kötü) kolesterol düzeyiniz düşmemiş ise, diyetin çözünür diyet lifi miktarı arttırılır. Çeşitli endüstriyel besinler bitkisel stanolleri ve sterolleri içerebilmektedir. Örneğin kolesterol düşürücü margarin veya salata sosları vb… Bunların beslenmeye eklenmesi LDL (kötü) kolesterolün daha kuvvetli bir şekilde düşürücü etki sağlayabilmektedir.
Vücut ağırlığı denetimi: Eğer bel/kalça oranınız artmış, kilo fazlalığınız varsa, biyokimyasal değerlendirmenizde düşük HDL (iyi) kolesterol ve trigliserit düzeyinizde düşük ise kilo vermeniz LDL (kötü) kolesterolünüzün düşmesine yardımcı olmaktadır.
Fiziksel aktivite: Her gün en az 30 dakika fiziksel aktivite yapmak gerekmektedir. Yapacağınız fiziksel aktivitenin türü ne olursa olsun; HDL (iyi) kolesterol düzeyinde artma, LDL (kötü) kolesterol düzeyinde azalmasına yardımcı olmaktadır.
İlaç tedavisinin kolesterol düşürmedeki yeri nedir?
Eğer kan kolesterolünüzü düşürmek için klinik olarak ilaç tedavisine gerek duyulmuşsa mutlaka yaşam boyu iyileştirici değişiklikleri beraberinde yapmanız gerekmektedir. Riskleri değerlendirildiğinde kolesterol düşürmede kullanılacak ilaçların dozlarının vücut en düşük risk yaratanını seçmek gerekmektedir. Çeşitli kolesterol düşürücü ilaçlar bulunmaktadır. Bunlar; statinler, safra asitleri, sekuesteranlar, nikotinik asit ve fibrik asididir. Doktorunuz size en uygun ilacı önerecektir. Statin içeren ilaçlar en etkili LDL (kötü) kolesterol düşürücü ve güvenliliği daha etkin olan ajanlardır. Safra asitleri ve sekuesteranlar tek başına veya statin grubu ilaçlarla beraber kullanıldığında LDL (kötü) kolesterol düzeyini düşürücü etki göstermektedirler. Nikotinik asit, Kandaki trigliserit ve LDL (kötü) kolesterol düzeyini düşürürken HDL (iyi) kolesterol düzeyinde artış sağlarlar. Fibrik asit ise LDL (kötü) kolesterol düzeyinde düşürme yaparken tedavi sırasında trigliserit düzeyinde artma ve HDL (iyi) kolesterolde istenmeyen düşüşe neden olmaktadır.
Yüksek kolesterol içeren besinler: Yumurta, karaciğer ve kabuklu deniz ürünleri
Orta derece kolesterol içeren besinler: Etler, yağlı veya orta yağlı süt ürünleri
Düşük derece kolesterol içeren besinler: Az yağlı süt ve süt ürünleri
Kolesterol içermeyen besinler: Bütün tahıllar, ekmek, sebze, meyve, kuru yemişler, kuru meyveler.
Günde diyetle 300 mg kolesterol almalıyız.
Besinlerle alınan şeker miktarı kolesterol düzeyini etkilemez.
Karaciğer günde ortalama 1000 ile 1400 mg kolesterol üretir.
Kaynak: www.sdonmez.com
Bu bölümde yer alan bilgilerin tamamı bilgi amaçlıdır. Tedaviye yönelik değildir. Böyle bir probleminiz var ise lütfen doktorunuza başvurun...
HASTALIKLAR
-
Cushing sendromu
-
Glossopalatine ankylosis Sendromu
-
Rett Sendromu
-
Bardet-Biedl Sendromu
-
Koolen-de Vries sendromu
-
Delesyon Sendromu - del(16p11.2)
-
Phelan-McDermid Sendromu - del(22q13.3)
-
Kleefstra sendromu del(9q34)
-
Subtelomerik mikrodelesyon sendromları
-
Langer-Giedion Sendromu - Trikorinofalangeal sendrom
-
WAGR sendromu
-
Angelman sendromu - del(15q11)
-
Prader Willi sendromu - del(15q11q13)
-
Lowe sendromu
-
Greig sefalopolisindaktili Sendromu