Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Zika Virüs Nedir? Hastalığın Belirtileri ve Bulaşma Yolları Nelerdir ?

---

Zika virüsü, tarihte ilk kez 1947 senesinde, Malta Humması çalışmaları esnasında Uygunda ülkesinin Zika isimli ormanlarında bulunan Rhesus cinsindeki maymunlarda görüldü. Rastlantısal olarak keşfedilen bu virüs, 1952 yılında Uganda ve Tanzanya’da insanlarda da görülmeye başlandı. 1952’den 1981’e kadar virüs Mısır, Gabon, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Vietnam ülkelerinde de görüldü. Sonrasında bir duraklama dönemi geçirildi. 2007 senesindeki birkaç raporlamanın ardından ilk büyük patlağını 2015’in Mayıs ayında veren Zika Virüsü, sivrisinekler vasıtasıyla yayılıp Brezilya da pek çok kişinin etkilenmesine, hatta hayatını kaybetmesine sebep oldu.

1952'den 1981'e kadar virüs Mısır, Gabon, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Vietnam ülkelerinde de görüldü. Sonrasında bir duraklama dönemi geçirildi. 2007 senesindeki birkaç raporlamanın ardından ilk büyük patlağını 2015'in Mayıs ayında veren Zika virüsü, sivrisinekler vasıtasıyla yayılıp Brezilya'da pek çok kişinin etkilenmesine, hatta hayatını kaybetmesine sebep oldu.

Zika ateşi temel olarak, Aedes türü sivrisineklerin sokmasıyla yayılmaktadır. Cinsel ilişki ve kan nakliyle bulaşma riski de bulunmaktadır. Hastalık rahimde anneden bebeğe bulaşabilir ve mikrosefali’ye neden olabilir. Birey hastalandığında, virüsün RNA’sının teşhisi kan, idrar veya tükürük analiziyle konulabilir.

Zika virüs insanlara esas olarak etkeni taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşmakla beraber, virüs; semen, vajinal salgılar, kan, idrar, amniyon sıvısı, BOS, anne sütü, tükürük gibi vücut sıvılarında, beyin ve spinal kordda saptanmıştır. Virüsün gebelik esnasında bebeğe geçebilmesi ve virüsün Guillain-Barre Sendromu ve mikrosefali arasında ilişkili olabileceği yönündeki bulgular tespit edilmesi hastalığa olan ilgiyi arttırmıştır.  

ZVH, çoğunlukla asemptomatik olarak seyretmektedir. Hastalığın en yaygın bulguları, hafif ateş, döküntü, konjonktivit, kas ve eklem ağrısı, halsizlik veya baş ağrısıdır. Bulgular genellikle 2-7 gün sürer. İnkübasyon süresi kesin olarak bilinmemekle birlikte 3-14 gün olarak kabul edilmektedir. İnsanlar genellikle hastaneye yatacak kadar hasta olmazlar. ZVH’de ölüm çok nadir görülmektedir.

Ülkemizde yapılan çalışmalarda virüsü taşıyabilme özelliği olan sivrisinek türleri kısıtlı bölgelerde tespit edilmiştir. Bu bölgelerden toplanan sivrisinek örneklerinde Zika virüs araştırması yapılmış olup virüs tespit edilmemiştir. Sivrisineklerin hastalığı insanlara bulaştırabilmeleri için virüsü taşıyor olması gerekmektedir. Dolayısıyla hastalığa sebep olan virüsü taşımayan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla insanlar Zika Virüs Hastalığına yakalanmazlar.

Ancak dünyada hastalığın görüldüğü bölgelere gidenlerin sivrisinek sokmalarına karşı önlem alması gerekmektedir. Çünkü buralardaki sivrisinekler virüsü taşıyor olabilir.

Hastalık Nasıl Bulaşır?

Zika virüsün insanlara başlıca bulaş yolu etkeni taşıyan Aedestürü sivrisinekler aracılığıyladır. Zika virüsü ayrıca; semen, vajinal salgılar, kan, idrar, amniyon sıvısı, BOS, anne sütü, tükürük gibi vücut sıvılarında, beyin ve spinal kordda saptanmıştır. Zika ile enfekte bir anneden doğum esnasında (perinatal) bebeğe bulaşma riski ve kan transfüzyonu yoluyla bulaşma riski nadiren de olsa bulunmaktadır.

Hastalık Nerelerde Görülmektedir?

Hastalık Tropikal Afrika, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Orta ve Güney Amerika’da görülmektedir. Ülkemizde yerli Zika Virüs Hastalığı vakası bulunmamaktadır. Nadiren yurt dışı kaynaklı vakalar görülmektedir.

Kimler Risk Altındadır?

Zika Virüs Hastalığının görüldüğü bölgelerde yaşayanlar veya bu bölgelere seyahat edenler risk altındadır.Hastalık vektörünün olduğu bölgelerde bulaşma riski vardır.

Zika Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın kuluçka süresi 3-14 gün arasındadır. Hastalığı geçirenlerin yaklaşık %80’inde herhangi bir belirti görülmemektedir. En sık görülen belirtiler; ateş, döküntü, eklem ağrısı, konjuktivit, kas ve eklem ağrısıdır. Şikâyetler genellikle 2-7 gün sürer. Hastalıkta nadiren hastaneye yatırılma ihtiyacı olur. Ölüm çok nadir görülür.

«  Deride bir takım döküntüler oluşması

«  Kas yapısında ve eklem bölgelerinde şiddetli ağrılar

«  Vücut ısısında ani yükselmeler ve ateşlilik halinin devam etmesi

«  Gözlerde kızarıklık oluşması

«  Mide bulantıları ve sık gözlemlenen kusmalar 

Zika Virüsünün Tedavisi Nedir?

Zika Virüsü için henüz Dünya genelinde bir tedavi ya da bir aşı bulunmamıştır. Yalnız bilim adamlarının yaptıkları araştırmalara göre Zika Virüs’ünün aşısı yaklaşık olarak 10 yıl içerisinde hastaların kullanımına çıkacağı belirtilmiştir.

Türkiye Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya görre bu hastalığın tedavisi için dinlenme, bol bol sıvı tüketimi, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanılması önerilmektedir.

Derleyen: Özlem Taştekin

KAYNAKÇA

1. Zika virüsü; Dünya Sağlık Örgütü, Eylül 2016

 

2. Basarab M, Bowman C, Aarons EJ, et al; Zika virüsü. BMJ. 2016 Şubat 26352: i1049. doi: 10.1136 / bmj.i1049.

3. Calvet G, Aguiar RS, Melo AS, et al; Brezilya'da mikrosefali olan fetüslerin amniyon sıvısından Zika virüsünün tespiti ve sıralanması: bir örnek çalışma. Lancet Infect Dis. 2016 Şubat 17. pii: S1473-3099 (16) 00095-5. doi: 10.1016 / S1473-3099 (16) 00095-5.

4. Martines RB, Bhatnagar J, Keating MK, vd.; Alandan Notlar: Konjenital Enfekte İki Yenidoğan ve İki Fetal Kaybın Beyin ve Plasental Dokularında Zika Virüsü Enfeksiyonu Varlığı - Brezilya, 2015. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2016 Feb 1965 (6): 159-60. doi: 10.15585 / mmwr.mm6506e1.

5.  Fauci AS, Morens DM; Amerika'da Zika Virüsü - Başka Bir Arbovirüs Tehdidi. N Engl J Med. 2016 Şub 18374 (7): 601-4. doi: 10.1056 / NEJMp1600297. Epub 2016 13 Ocak.

6. zika virüsü; Halk Sağlığı İngiltere

7.  Zika virüsü: Gebe kadınları seyahat öyküsü ile değerlendiren geçici algoritma; Halk Sağlığı İngiltere

8.  Güncelleme: Muhtemel Zika Virüsüne Maruz Kalma Olan Hamile Kadınlara Bakım Sağlayan Sağlık Bakımı Sağlayıcıları İçin Rehberlik - ABD (ABD Bölgeleri Dahil), Temmuz 2017

9.  Epidemiyolojik Güncelleme: Nörolojik sendrom, konjenital anomaliler ve Zika virüsü enfeksiyonu, 17 Ocak 2016; Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü

10. Lancet Zika Virüs Kaynak Merkezi

11. Zika Virus kaynakları; İngiliz Tıp Dergisi (BMJ)

12. Zika Virüsü Enfeksiyonu; Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) (epidemiyolojik güncellemeler dahil)

13. Zika Virüsü Enfeksiyonu, Birinci Basamak İçin Rehberlik; Halk Sağlığı İngiltere (PHE), İngiliz Tabipleri Birliği (BMA) ve Kraliyet Genel Uygulayıcılar Koleji (RCGP)

14.  Zika virüs enfeksiyonu ve gebelikte geçici klinik rehberlik; Kadın Doğum Uzmanları ve Jinekologlar Kraliyet Koleji, Ocak 2016

15.  Zika virüsü - hamile kadınlar dahil olmak üzere seyahat edenler için güncelleme ve tavsiye; Ulusal Seyahat Sağlık Ağı ve Merkezi (NaTHNaC)

16. Fontanet A ve diğ.; Fransız Polinezyası Zika virüsü enfeksiyonu ile ilişkili Guillain-Barré Sendromu salgını: Bir vaka kontrol çalışması, The Lancet, 29 Şubat 2016

17. Maurice J; DSÖ, Zika'ya karşı silahlar için alışveriş listesini açıklar. Lancet. 2016 Şubat 20387 (10020): 733.

18. "Zika virus". WHO. Ocak 2016. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.

19. "Factsheet for health professionals". ecdc.europa.eu. 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2015.

20. Chen, LH; Hamer, DH (2 Şubat 2016). "Zika Virus: Rapid Spread in the Western Hemisphere". Annals of internal medicine. PMID 26832396. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2016.

21.  http://who.int/mediacentre/factsheets/zika/en/

22.  http://www.paho.org/hq/index.php?

23.  option=com_topics&view=article&id=427&Itemid=41484

24.  http://ecdc.europa.eu/en/healthtopics/zika_virus_infection/Pages/index.aspx

25.  http://www.cdc.gov/zika/

26.  Zika Virüsü – Zika Ateşi | Sağlık Makaleleri (doktorneder.com)

27.  Zika Virüsü Nedir ? Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ? | Bilgio.Net

28.  Zika Virüsü Nedir? Zİka Virüsünün Belirtileri Nelerdir? Önlem Alınabilir mi? (nkfu.com)

29.  Zika Virüs Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Korunma Yöntemleri (aktuelbilgiler.com)

30.  Zika Virüsü Nedir, Nasıl Bulaşır, Belirtileri Nelerdir? (makaleler.com)

31.  Zika Virüsü Hakkında Bilmeniz Gereken 5 Şey - 2021 | Sağlık (wordssidekick.com)

32.  https://sagligim.gov.tr/zika-virus-hastaligi.html

33.  https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/zoonotikvektorel-zika/detay.html#:~:text=Zika%20vir%C3%BCs%C3%BC%20ilk%20kez%201947,Tanzanya'da%20insanlardan%20izole%20edilmi%C5%9Ftir.

---