Sürüngenlerde embriyonik dönemler ve embriyolojik gelişim
Classis: Reptilia (Sürüngenler)
Bu sınıfa yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar, timsahlar ve sadece Sphenodon denen tek bir türü olan “Kalak Başlılar” grubu (Ordo: Rhynchocephalia) dahildir (L. Repere: sürünmek). Bu 5 tip hayvan bugün yaşayan 4 sürüngen takımını temsil etmektedir. Fosil grupları da dikkate alınırsa 16 sürüngen takımından söz etmek gerekir. Sürüngenlerin çoğu fosil formlardır ve en bol oldukları zaman Mesozoik'tir (Örneğin Pterosaurus, Pteranodon, Ichthyosaurus, Lepidosaurus; Brontosaurus, Tyrannosaurus, Triceratops, Velociraptor, Elasmosaurus, Stegosaurus, Ophthalmosaurus, Tylosaurus)
Sürüngenler, “Amniota” denen grubun 1’nci sınıfını oluştururlar. Diğer bir deyişle, embriyolarında embriyoyu saran bir Amnion Zarı’na sahiptirler.
Ayrı eşeylidirler. Sphenodon hariç, gruplara göre farklı sayılarda “Kopulasyon Organı” (Penis, Hemipenis) mevcuttur ve döllenme daima iç döllenme şeklindedir. Kaplumbağa ve timsahlarda tek (Penis), yılan ve kertenkelerde ise çift kopulasyon organı (Hemipenis) bulunur.
Yumurta etrafında kuşlarda olduğu gibi sert bir kalker kabuk bulunur. Karasal yaşama uyum, böyle bir yumurta tipine sahip olmakla mümkün olmuştur. Kabuk yumurtayı kuraklığa ve mekanik etkilere karşı korur.
Gelişmelerinde larva safhası, diğer bir deyişle metamorfoz yoktur. Bu bakımdan kuş ve memeliye benzerler. Ekserisi ovipardır. Fakat bazı türlerde gerçek vivipari’de görülür. Sözgelimi parlak kertenkeleler (Scincidae)’den Benekli Kertenkele, Chalcides ocellatus’da vivipari görülür. Bazılarında, örneğin ülkemizde bilhassa kuzeydoğu Anadolu’da dağılış gösteren kaya kertenkeleleri, Darevskia (eskiden saxicola kompeksi diye bilinirdi) cinsinde ise parthenogenetik üreme (bakireyken doğurma) görülür. Yaşam süreleri gruplara göre değişir. Sucul kaplumbağalar 20-90 yıl, kara kaplumbağaları 100 yıldan fazla, timsah ve büyük yılanlar 25-40 yıl, küçük boylu türler ise 10-20 yıl kadar yaşarlar.
Sürüngen ve kuş embriyosunun gelişmesinin başlangıcında dört embriyonik zar oluşur.
1-Vitellus kesesi: Embriyoyu besler,memelilerde körelmiştir.
2-Allontoyis : Artık maddeleri toplar,solunuma yardımcı olur.Memelilerde körelmiştir.
3-Amniyon : Balık ve kurbağalarda bulunmaz.
4-Koryon: Embriyonun solunumunu gerçekleştirir
Sürüngenlerde Üreme:
Optimal iklim koşullarına veya terraryumlardaki klima şartlarına bağlıdır. Tropikler haricinde, üreme zamanı artan gün uzunlukları ile yaz sonuna kadar devam eder. Üreme periyodunu uzun ve kısa gün fenomenleri veya çevre temperatürü uyarır.
Çiftleşme davranışları çok çeşitlidir. Optik (görme), akustik (ses) veya olfaktorik (koku) olarak etkilenebilir. Sucul kaplumbağalarda erkek yüzme oyunları yapar. Karasal olanlarda erkekler dişiyi takip ederek, karapaks ile vurarak dişiyi etkilemeye çalışır. Kertenkelelerde çiftleşme davranışları çok çeşitlidir. Esasta erkek aynı türden olan dişilere karşı bir yıldırma gösterisi yapmak suretiyle territorial’dir. Erkekler üreme zamanı oluşan crista yahut boyun bölgesinde bariz renklenme ile dişileri cezbetmeye, ayrıca taktil uyarma ile yani dokunarak, etkilerler.
Yılanlarda çiftleşmede, erkek optik olarak dişi tarafından uyarılır. Buna karşılık erkek taktil olarak dişiyi etkiler. Başı ile dokunur veya vücudunu dolar. Bilhassa varanlar ve zehirli yılanların erkekleri arasında birbirine üstünlük mücadelesi olur. Varanlar güreşerek birbirini zemine çarpmaya çalışırlar. Engerekler zehir dişini kullanmaksızın birbirlerini yıldırırlar.
Döllenme daima dahilidir. Pek çoğu sperm depo etme özelliğine sahiptir. Bazı kaplumbağa dişileri spermleri 4 yıl, bazı yılan dişileri 6 yıl kadar kullanmadan saklayabilirler. Aynı depolama ile birkaç yumurtlama devresinde, yumurtalarını dölleyebilirler. Depolama ekseriyetle dişi üreme organlarında olmaktadır. Çok ender olarak bazı Darevskia ve Cnemidophorus türleri parthenogenetik ürerler. Populasyon sadece dişi fertlerden oluşur.
Reptillerin çoğu ovipardır. Yumurta sayısı seneden seneye, türden türe farklılıklar gösterir. Timsahlarda yuva yapma davranışı vardır. Nil timsahı, Crocodylus niloticus, basit çukur açmasına karşın, Mississippi timsahı (Alligator mississippiensis) çapı 2.5 m’ye varan yuvasını çamur ve bitkisel materyal kullanarak yapar. Çürümekte olan bitkisel materyal yumurtalara kuluçka sıcaklığı temin eder. Dişiler daima yuvanın yakınındadır ve yumurtalarını bilhassa Nil Varanı’na (Varanus niloticus) karşı korurular. Yeni çıkacak yavrular annenin ses çıkarması ile daima uyarılır, dolayıs ile dişide kuluçka ve yavru bakımı davranışları vardır.
Kara ve deniz kaplumbağaları da yumurtlama için yuva açarlar fakat yumurta bıraktıktan sonra ilgilenmezler. Kertenkeleler ekseriyetle ovipardır. Bazılarında viperidlerde olduğu gibi ovovivipari de gözlenir. Sık olarak yumurtalarını kuma gömerler, bazıları termit ve karınca yuvaları veya fare tünellerini tercih ederler. Sarı kertenkele, Eumeces’de periyodik olarak yumurtalarını ziyaret gözlenmiştir. Şayet yumurtaları yerine başka yumurta konulursa bir daha gelmediği, dolayısı ile kendininkileri tanıdığı kayıt edilmiştir.
İç döllenme :
Karada yaşayan böcek,sürüngen,kuş ve memelilerde görülür.Döllenme şansı çok olduğundan yumurta sayısı azdır.Sperm,yumurta hücresi ile dişinin vücudu içinde yumurta kanalında (Ovidükt,Fallopi tüpü) birleşir.
Besin durumuna göre yumurta tipleri :
Çok besinli (Balık,sürüngen ,kuş) yumurta tipidir.Az besinli böcek kurbağa yumurtaları(Metamorfuz) başkalaşım görülür.
Erkekde üreme sistemi :
a) Testisler
b) Sperm kanalları (vas deferens)
c) Yardımcı bezler (seminal,cowper,prostad bezleri) ‘inden meydana gelir.
Mayoz bölünme ile spermlerin oluşturduğu yer seminifer tüpçükleridir.Seminifer tüpçüklerinde meydana gelen sperölerin döllenme ve hareket yetenekleri yoktur.Epididimis denilen özel kanala aktarılarak döllenme ve hareket yeteneği kazanır.Spermlerin üretrada ve vas deferense hareketini sağlayan ve spermleri koruyan Seminal sıvıdır.Bu sıvı prostad,seminal ve cowper bezlerinden salğılanır.
Hipofiz bezinde salgılanan FSH ve LH hormonları testislerin çalışmasını düzenler.FSH etkisi ile seminifer tüpçükler gelişir ve mayoz bölünme sağlanır.
Testislerden testosteron (Androjen) hormonu salgılanmasını uyarır.Testesteron spermleri olgunlaştırır ve erkekliğe ait sekonder ( ikinçil) eşey karekterlerin(sakal,bıyık,kalın ses) ortaya çıkmasını sağlar.
Sünger ve sölenterler de embriyonik tabakalardan endoderm ve ektoderm oluşurken mezoderm tabakası görülmez.
Embriyonik tabakalardan oluşan yapılar
1-)Ektoderm (dış deri) : Duyu organları,beyin omurilik,kıllar,tırnaklar,göz merceği,ter ve yağ bezleri.
2-)Endoderm (iç Deri) : Bağırsak örtüleri ,trake, karaciğer, pankreas.
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar