KEDİLERİN ANATOMİK YAPISI
Memeliler sınıfından
Carnivorlar (etçil) takımından
Felidea ailesinden
Felis Catus linnaeus olarak tanımlanabilir.
Kedigiller 4 cins olarak sınıflandırır.
Felis (evkedisi)
Panthera (aslan, kaplan, puma, jaguar)
Neofelis (çinçilla)
Acinomyx (çita)
Ayrıca, Felis silvestris (vahşi kedi) olarakta bilinen kediler, aslan, kaplan, puma, vaşak, leopar ve çitanın yer aldığı Felidea ailesinin üyesidir. Bu ailede yer alan tüm türlerde dişiler ve erkekler birbirlerine benzer görünümdedir. Sadece aslanların erkeklerinde, dişilerden farklı olarak yele bulunur. Beslenmeleri etçil şekilde olan Felidea ailesinin tümünde ortak olan diğer önemli bir özellik koku ve görme duyularının iyi gelişmiş olmasıdır. Dişilerinde ve erkeklerinde bulunan anal bezler, yaşam alanını işaretlemeye ve eş bulmaya yarar. Denge duyuları çok iyi gelişmiştir. 500 adet kas bulunan vücutları oldukça esnektir ve çok kıvrak hareket etme yeteneğine sahiptirler.
Kediler boyut olarak birbirlerinden farklı olabilir. Ancak köpeklerde olduğu gibi farklı biçimlerde değillerdir. Köpeğin evrim sürecinde melezlemelerle pek çok farklı özellik taşıyan köpek ırkları geliştirilmiş olmasına karşın kediler görünüm olarak farklılaşmamıştır. Farklar sadece ağırlık olarak yani boyut olarak, tüy yapısı ve rengi gibi özelliklerinde olmuştur. Genel olarak tüm kedilerde tüy renkleri oldukça farklıdır. Tek renkli, iki renkli veya üç renkli olabilen kedilerin tüy uzunlukları ve tüy yapısı da birbirinden farklı olabilir. Gözler oval, badem veya yuvarlak şekildedir. Kedilerin göz rengi genetik yapıyla ilgilidir tüy renklerine göre değişir. Örneğin noktalı kediler daima mavi göz rengine sahiptir, beyaz kediler ise genellikle yeşil, mavi, altın ve bakır renkte gözlere sahiptir. Ayrıca iki gözün birbirinden farklı renklerde olmasıda beyaz renkli kedilerde görülen bir özelliktir. Kedilerin pupilla şekilleri de farklılık gösterebilir. Düz bir çizgi, eliptik veya yuvarlak şekilde olabilir. Bu şekiller genellikle içinde bulunduğu ruh halini yansıtır. Yuvarlak ve geniş bir pupilla donuk bakışı ifade eder ve şokta olduğunun göstergesidir. Ayrıca spesifik ırk özelliği olarak yavru iken farklı bir göz rengi olmasına karşın yetişkin halinde göz rengi değişebilen ırklar da vardır.
Vücutları baş, gövde ve eklenti organları olan bacaklar ve kuyruk şeklinde bölümlendirilir. İskelet sistemleri tüm kedi ırklarında aynıdır. Oldukça esnek, narin ve çevik olan vücutlarında 230 adet kemik bulunur. Kemikler ince yapılıdır. Kulak kanalı düzdür ve iç, orta ve dış kulak olarak üç bölümden oluşur. Kulak kepçesi değişik şekil ve büyüklükte olabilir. Yeni doğan yavrularda kulak kanalı 9-10 günlük olduğunda açılır. Burunları çok farklılık göstermez ancak Persian gibi basık burunlu veya Sphynx gibi uzun burunlu ırklarda vardır. Aşırı gelişmiş koku alma yeteneğine sahip olan kedilerin burunlarında yaklaşık 60-80 milyon adet koku alma hücresi vardır. Kediler doğduklarında 26 diş ile doğarlar ve erişkin olduklarında diş sayısı 30’a tamamlanır.
Gövde göğüs ve karın boşluğu olarak iki kısımdan oluşur. Kalp göğüs boşluğunda yer alır. Göğüs boşluğunda yer alan bir diğer organ loblu bir yapısı olan akciğerlerdir. Akciğerleri sağ ve solda 13’er adet olan kaburga kemikleri çevrelemiştir.
Karaciğer de çok loblu bir yapıdadır ve karın boşluğunda yer alır. Diyaframanın hemen gerisinde ve midenin ön tarafında olacak şekilde yerleşmiştir. Karın duvarına yaslanmış olarak yatay bir yerleşimi olmakla bereber, büyük bölümü sağ tarafa doğrudur.
Mide, ağız ile başlayan ve tüm vücut boyunca uzanarak anüste sonlanan sindirim sisteminin göğüsten karın boşluğuna geçtiği bölgede yer alır. Tek bölmeli bir yapıdadır.
Memeliler sınıfının plasentalılar grubundan olan kedilerde yumurtlama çiftleşmeden sonra şekillenir. Gebelik süreleri ortalama 60-65 gün olan kediler yaklaşık 9 aylık olduğunda seksüel olgunluğa erişirler.
Akciğerin içindeki tüpler oksijenin tüm akciğere dağılmasını sağlar. Akciğerler kedinin her iki tarafında ve diyaframın tam üstünde yer alır. Diyafram kedinin soluk alma hızını kontrol eder. Soluk borusu bir anlamda akciğerlerin havalandırma sistemi olarak kabul edilebilir. Dışarı atılması gereken kirli hava ve alınması gereken temiz hava diyaframın kontrolünde soluk borusu aracılığıyla taşınır. Solonum sitemini oluşturan organlar bir çok kedi hastalığının da hedefidirler.
Kedi bıyığı (ya da latince adıyla vibrissae) kalın kedi tüyünden iki üç kat kalındır. Burun bölgesinde üst dudağın yanlarından çıkan bıyıklar yine kedi tüyüne kıyasla üç kat daha derine gömülüdürler. Kökleri sinir sistemi ile ilinti halindedir. Bıyıklar tarafından algılanan bir hareket hemen köklerden sinirlere ve oradan beyine iletilerek alınacak aksiyon konusunda bilgilendirme ve uyarı işlevi görür.
Kediler bir şey içerken dillerini inanılmaz bir hızla kullanırlar. Dil hızla suya dalar ve çıkar. Bir anlamda fillerin su içmesine benzer. Ağız suya değdirilmez, su dil aracılığıyla (fillerde hortum) ağza taşınır. Kedilerin dili zımpara gibidir. Üzerinde onlarca küçük odacık vardır ve su içme sırasında bu odacıklar su havuzcuklarına dönüşür. Suya dalan dilin üzerindeki odacıklar su ile dolar ve taşımada dökülmemesi için dil ağza doğru bükülür. Dil aynı zamanda lapa yiyeceklerin yenmesinde de aynı işlevi görür.
Bir kedinin kalbi dakikada 100 ila 200 kere atar. Kalp kapakçıkları hızla açılıp kapanır. Bu sırada eşit ölçüde kan kalbe alınır ve kalpten damarlara pompalanır. Bu sırada kandaki karbondioksit temizlenerek kana oksijen verilmesi sağlanır. Kalp bu anlamda solunum sistemi ile işbirliği içinde çalışır. Kalp sol ve sağ bölüm olmak üzere iki parçadan oluşur ve her iki bölüm de aynı hızla çalışır.
Doğumdan sonra 6 ay içinde dişler yenilenir. Kedilerin damakta 2 kedi dişi, 6 ön-diş, 6 ön-azı diş ve 2 azı diş bulunur (16 diş damakta). Çenede ise 2 küçük kedi dişi, 6 küçük ön-diş, 4 küçük ön-azı diş ve 2 küçük azı diş vardır (14 diş çenede). Ön dişler yiyeceği kavramada, köpek dişleri ise hem yiyeceği kavramada hem de savunmada kullanılır. Kedi dişleri, kedinin dişleri arasında en duyarlı olanıdır.
Kedi beyni 20 ile 30 gram arasındadır. Ama diğer memelilerle kıyaslandığında beyni bedenine göre en büyük olan memelidir. Beynin büyüklüğü ile zeka arasında bir bağlantı olsa da –örneğin suya dalabilen kuşların beyni diğer kuşlara göre yaptıkları eylemin karmaşıklığı sebebi ile daha büyüktür- beynin büyüklüğü ile zeka arasında her zaman için birebir ilinti kurmak doğru değildir. Sözgelimi kediler, kendilerinden çok daha iri olan aslanlarla kıyaslandığında daha zekidirler. Öte yandan kedigil ailesindeki canlıların beyin yapısı inanılmaz derecede benzerlik gösterir.
Kediler mükemmel bir kulağa sahiptirler. Hani şu bestecilerin “müzik kulağı var” dedikleri türden işittiklerini tek tek ayrıştırıp değerlendirebilirler. İşitme kediler için hem güvenlikleri (tehlikeden kaçma anının tespiti) hem de avlanmaları (besin olacak canlının yerinin tespiti) için önemlidir. Kediler insanlardan da köpeklerden de daha iyi işitirler. İnsanlar 20 Hz’e kadar sesleri işitirken köpekler 40 Hz'e kadar sesleri işitir. Ama kediler için bu sınır 60 Hz’dir. Bu metrelerce uzaktaki bir böceğin yürüyüşünün ya da saklanan bir farenin soluğunun duyulmasıdır.
Patiler kediler için hareketin ve dengenin temelidir. Tırmanmak, kazmak, savunmak, savaşmak ve spreylemek (cinsel sıvı atımı) için patilere ihtiyacı vardır. Bir kedinin patisi ayağının en son kemiğine bağlıdır. Pençeler esnek ve dönebilirdir. Böylelikle en iyi tırmalama açısını rahatlıkla yakalarlar. Pençeler protein ve keratin dolu bir deri ile çevrilidir.
“Kedi Gözü” deyimlere geçecek ve çeşitli adlandırmalara girecek kadar hayranlık uyandırır. Kediler gözleri ve görme yetenekleri ile ayırt edilirler. Bir kedinin gözü doğumdan 7 ila 10 gün sonra açılır. İki ay içinde de gerçek rengini alır.
Anatomi
-
Beyin Sapı İşlevi
-
Pupiller Refleks Yolları
-
Amygdala
-
Hipokampus Anatomisi
-
Kanatlı Hayvanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Organların Özellikleri
-
Hayvanlarda Solunum Tipleri
-
Hayvanlarda Solunum Mekaniği Nedir?
-
Hayvanlarda Akciğerler (Pulmones)
-
Soluk Borusu (Trake, Trachea)
-
Gırtlak (Larinks, Larynx)
-
Bölgelere Göre Omurların Özellikleri Nelerdir?
-
Omurganın yapısı ve görevleri nelerdir?
-
İskeletin (Kemiklerin) Görevleri Nelerdir ?
-
Kemik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kemikleşme (Ossificasyon) Nedir ?