PROTOZOA (Bir hücreliler)
- KINGDOM (Alem): PROTIS 2 Yıl, 2 Ay önce Karma: 7
Protozoa (Protista) üyelerinin tek ortak özelliği, bir hücreli oluşlarıdır. Bir protozoan hücresi, bir metazoan hücresinden çok daha karmaşık yapılı olabilir. Çünkü protozoa'da hücrenin kendisi bir organizmadır.
Protozoa'nın sınıflandırılması, vücut içi organelleri ve hareket organellerine göre yapılır. Hemen hemen tüm Protozoa üyeleri hücre duvarına sahip değillerdir, aerobik solunum yaparlar ve su olan her yerde bulunabilirler.
Euglena
Kloroplast içeren türler, foto-ototrof özellik gösterir. Bazıları ise kloroplast içermelerine rağmen organik besinlerle de beslenirler (Mixotroph). Euglena buna en güzel örnektir. Tatlı sularda yaşayan bir hücrelilerde, Kontraktil Vakuol adı verilen boşaltım organeli bulunur.
Protozoa üyeleri 4 phylum (şube) içerisinde incelenir:
1. Phylum (Şube): Sarcomastigophora
2. Phylum (Şube): Apicomplexa
3. Phylum (Şube): Microspora
4. Phylum (Şube): Ciliophora
1. Phylum (Şube): Sarcomastigophora (Kök bacak ve kamçı taşıyanlar)
Bu şubenin üyeleri, hareket organeli olarak kök bacak veya kamçı taşırlar. Tümü bir hücreli olan sucul canlılardır. Kamçı veya kök bacak taşımalarına göre, 2 alt şube içerisinde incelenirler.
1. Subphylum (Alt şube): Mastigophora (Kamçılılar)
2. Subphylum (Alt şube): Sarcodina (Kök bacaklılar)
1. Subphylum (Alt şube): Mastigophora (Kamçılılar)
Hareket organeli olarak kamçı taşıyan bir hücreli canlılardır. Bazı türlerde, koloni halinde yaşam da görülebilir. Klorofil taşıyıp taşımamalarına göre, 2 sınıfa ayrılırlar.
1. Classis (Sınıf): Phytomastigophora
2. Classis (Sınıf): Zoomastigophora
1. Classis (Sınıf): Phytomastigophora
Bu sınıfın üyeleri, kamçı ile hareket ederler ve klorofil taşırlar. Sucul ortamların primer üreticileri bu canlılardır. Boyuna ikiye veya çok parçaya bölünebilmelerinin yanında, eşeyli çoğalan cinsler de bulunur (Volvox). Bu sınıf üyelerinden Ceratium ve Noctiluca cinsleri (Dinoflagellata), içerdikleri xantofil pigmenti nedeniyle red-tide görüntüsüne sebep olur.
Euglena, kloroplast taşımasına rağmen, dışarıdan organik besin alarak heterotrof özellik de gösterir (mixotrof).
Bu sınıfın takımları ve bu takımlara ait en iyi bilinen cinsler şunlardır:
1. Ordo (Takım): Dinoflagellata (Genus: Ceratium, Gymnodium, Noctiluca)
Noctiluca spp.
2. Ordo (Takım): Euglenida (Genus: Euglena, Paranema)
Euglena
3. Ordo (Takım): Volvocida (Genus: Volvox, Pandorina, Chlamydomonas)
Volvox
2. Classis (Sınıf): Zoomastigophora
Zoomastigophora üyeleri parazitik yaşarlar veya simbiyont olabilirler. Örneğin, Hypermastigida takımı üyeleri, böceklerin bağırsaklarında simbiyont yaşayarak, selüloz sindirimine yardımcı olur.
Leishmania
Trypanosoma
Trichomonas
Kinetoplastida, DNA içeren bir mitokondri taşır. Bu takımın üyeleri olan en önemli parazitler şunlardır:
Leishmania tropica: Şark çıbanı etkenidir. Sivrisinekler ile taşınır.
Leishmania donovani: Kala-azar hastalığı etkenidir. Sivrisinekler ile taşınır.
Trypanosoma gambiense: Uyku hastalığı etkenidir. Çeçe sineği ile taşınır.
Trichomonas vaginalis:Vajinal akıntıya sebep olur.
Bu sınıfın takımları ve bu takımlara ait en iyi bilinen cinsler şunlardır:
1. Ordo (Takım): Choanoflagellida (Genus: Codosiga)
2. Ordo (Takım): Rhizomastigida (Genus: Mastigamoeba, Dimorpha)
3. Ordo (Takım): Kinetoplastida (Genus: Leishmania, Trypanosoma)
4. Ordo (Takım): Trichomonadida (Genus: Trichomonas)
5. Ordo (Takım): Hypermastigida (Genus: Trichonympha)
2. Subphylum (Alt şube): Sarcodina (Kök bacaklılar)
Bu alt şubedeki canlılar, hareket organeli olarak kök bacaklar taşırlar. Besin, pseudopod yardımıyla ve fagositoz yolu ile alınır.
İçeriğine ve şekline göre, başlıca 4 kök ayak tipi görülür:
1. Lobopod: Lob şekillidir ve hem ektoplazma hem de endoplazma içerir.
2. Filopod: İplik şeklindedir ve sadece ektoplazma içerir.
3. Retikülopod: Ağ şeklindedir ve sadece ektoplazma içerir.
4. Aksopod: İğne şekillidir ve mikrotübül içerir.
Amoeba
Bu sınıfta yer alan Mastigamoeba cinsi, kamçılılar ve amipler arası geçiş formu olarak kabul edilir. Hem yalancı ayak (pseudopod) hem de kamçı taşır. Bir kök bacaklı olan Entamoeba histolytica, amipli dizanteri, kanlı ishal etkenidir.
Bu alt şubenin sınıfları, takımları ve takımlara ait en iyi bilinen cinsler şunlardır:
1. Classis (Sınıf): Rhizopoda
1. Ordo (Takım): Amoebida (Genus: Amoeba, Entamoeba
2. Ordo (Takım): Arcellinida (Genus: Arcella, Difflugia)
3. Ordo (Takım): Foraminiferida (Genus: Nummulites, Globigerina)
2. Classis (Sınıf): Actinopoda
1. Ordo (Takım): Radiolaria (Genus: Acanthometra)
2. Ordo (Takım): Heliozoa (Genus: Actinophrys)
Foraminifera takımına ait canlıların kabukları CaCO3 içerir. Bu tip kabuklar su tuttuğu için, petrol muhafaza eder. Petrol aramalarında, bu canlıların kabuklarının varlığına bakılır.
Radiolaria takımında ise, kabuk SiO2 veya SrSO4 içerir ve bu canlıların kabuklarının birikimiyle Chert-Quartz kayaçları oluşur.
2. Phylum (Şube): Apicomplexa
Şubenin neredeyse tüm üyeleri endoparazitiktir. Şubenin ismi, hücrelerin uç kısmında bulunan ve konak canlının vücuduna girişte rol oynayan "apicomplexa" (rhoptry ve mikronem) olarak bilinen yapılardan gelir. Bu canlıların hareket organelleri, sadece bazı hücre arası evrelerde belirgindir. Üreme, uzantı taşımayan sporlar veya oocyst ile gerçekleşir.
Bu şubeye ait en bilinen parazitler:
Toxoplasma gondii:
Kedilerin bağırsak dokusunda bulunur. İnsana geçmesi halinde, kısırlık veya düşük nedenidir.
Plasmodium vivax:
Sıtma etkenidir.
Apicomplexa şubesinin sınıfları ve bu sınıfların en iyi bilinen cinsleri şunlardır:
1. Classis (Sınıf): Sporozoa
Subclassis (Alt sınıf): Coccidia (Toxoplasma spp., Plasmodium spp.)
Subclassis (Alt sınıf): Gregarinia (Gregarina spp., Monocystis spp.)
2. Classis (Sınıf): Prioplasmida (Babesia spp.)
3. Phylum (Şube): Microspora
Şubenin tüm elemanları, zorunlu hücre içi parazitleridir. Mitokondrileri bulunmaz ve tek hücreli sporlar meydana getirirler. Böcekler için patojen olan canlıların çoğu, bu şubenin üyeleridir. Hayat evrelerinde hem hücre içi hem de hücre dışı yaşam görülür. Hücre içi eşeyli ve eşeysiz devreler boyunca, konak canlıya zarar verilir. Sonuçta da, çok dayanıklı bir spor hücresi üretilir.
Spor Hücresi
Şubenin iki sınıfı bulunmaktadır:
1. Classis (Sınıf): Rudimicrospora
2. Classis (Sınıf): Microsporea
Nosema apis: Arılarda dizanteri etkenidir.
Encephalitozoon cuniculi: Laboratuar hayvanlarının çoğunda görülen bir parazittir
4. Phylum (Şube): Ciliophora (Silliler)
En gelişmiş protista grubudur. Çok sayıda mikronükleus (küçük) ve tek bir makronükleus (büyük) taşırlar. Mikronükleus üremeden sorumludur ve mitotik bölünür, makronükleus ise metabolizmadan sorumludur ve amitotik bölünür.
Sililerde bulunan protein yapıdaki zara "pelikula" adı verilir ve pelikulanın kalınlığı, türlere göre değişkenlik gösterir.
Boşaltımdan, kontraktil vakuol sorumludur.
Entodiniomorpha üyeleri, memelilerin sindirim sisteminde kommensal olarak yaşarlar ve selüloz sindirimine yardımcı olurlar.
Bu şubenin sistematiği şöyledir:
1. Classis (Sınıf): Ciliata (Silliler)
Paramecium
1.Subclassis (Alt sınıf): Holotrichia
1.Ordo (Takım): Gymnostomatida (Dileptus spp., Didinium spp.)
2.Ordo (Takım): Trichostomatida (Balantidium spp.)
3.Ordo (Takım): Hymenostomatida (Paramecium spp.)
Vorticella
2.Subclassis (Alt sınıf): Peritrichia
Ordo (Takım): Peritrichida (Vorticella spp.)
3.Subclassis (Alt sınıf): Suctoria
Ordo (Takım): Suctorida
Entodinium
4.Subclassis (Alt sınıf): Spirotrichia
1.Ordo (Takım): Entodiniomorpha (Entodinium spp.)
2.Ordo (Takım): Hypotrichida (Stylonychia spp.)
3.Ordo (Takım): Heterotrichida (Spirostomum spp.)
KONU İLE İLGİLİ VİDEOLARI BURADAN SEYREDEBİLİRSİNİZ (ÜYE OLMAYANLAR SEYREDEMİYOR)
www.biyologlar.com/index.php?option=com_...Itemid=153&cat_id=16
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?