Avrupalılarda Son Birkaç Bin Yılda Genetik Evrim Kanıtları

Araştırmacılar, son iki ila üç bin yıl içinde Avrupa’da yaşayan insanlarda doğal seçilim temelli evrimsel değişikliklere dair kanıtlar buldu.

Nature Human Behavior dergisinde yayınlanan makalelerinde uzmanlar, bugün Birleşmiş Krallık’ta yaşayan insanlarla, son birkaç bin yılda Avrupa’da yaşayanlar arasında yaptıkları karşılaştırmalı çalışmalarını anlatıyor.

Araştırmacılar, nispeten modern zamanlarda yaşayan insanlardaki evrimsel değişimler hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla az sayıda çalışma yapıldığını belirterek, son birkaç bin yılda doğal seleksiyonun Avrupa’da yaşayan insanları nasıl etkilediği hakkında daha fazla bilgi edinmeyi amaçlayan bir çalışma tasarladılar.

Bu amaçla, İngiltere Biobank’e ve bazıları genetik olan verilere eriştiler. Ayrıca, son birkaç bin yılda Avrupa’da yaşayan insanların kalıntılarından elde edilen genetik materyali tutan diğer kuruluşlardan da benzer veriler elde ettiler. Ekip daha sonra fenotiple ilgili belirli genlerle ilişkili olduğu tespit edilen 870 insan özelliğini seçti ve modern İngiliz halkında (çoğu Avrupa kökenli) bulunanları, son birkaç bin yılda Avrupa’da yaşayan insanlarda bulunanlarla karşılaştırdı.

Verileri inceleyen araştırmacılar, son 2.000 ila 3.000 yıl içinde seçtikleri özelliklerle ilgili 755 gende evrimin iş başında olduğunu buldular ve bunlar cilt pigmentasyonu, diyet özellikleri ve vücut ölçümlerini içeriyordu. Her üç özelliğin de neredeyse sabit seçim baskısı altında olduğu ve genomda neredeyse sabit değişikliklere yol açtığı bulundu.

Araştırmacılar, ultraviyole ışığa maruz kalmadaki farklılıklar nedeniyle cilt pigmentasyon değişikliklerinin zaten beklendiğini belirtiyorlar. Mesela Avrupa’ya erken göç edenlerin koyu tenli olduğu biliniyordu, fakat zamanla daha açık tenli hale geldiler.

Araştırmacılar ayrıca D vitamini tüketimi, ısı regülasyonu ve vücut ölçüleri ile ilgili değişiklikler buldular. Dikkat ettikleri bu tür değişiklikler, muhtemelen iklimdeki değişikliklerden de kaynaklanıyordu. Araştırmacılar ayrıca beklenen bazı değişikliklerin gerçekleşmediğini de buldular. Örneğin enflamatuar bağırsak hastalığı ve anoreksiya nervoza ile ilişkili genetik faktörler fazla değişmemişti.

Yazar: Beste Kahveci

Phys. 19 Kasım 2021.

Makale: Song, W., Shi, Y., Wang, W., Pan, W., Qian, W., Yu, S., … & Lin, G. N. (2021). A selection pressure landscape for 870 human polygenic traits. Nature human behaviour, 1-13.

ArkeoFili: "Avrupalılarda Son Birkaç Bin Yılda Genetik Evrim Kanıtları"

#evrim # genetik # avrupa # insan # kalıtım # enflamatuar # anoreksiya nervoza # vitam # genom